جان تازه‌ای که اخوان المسلمین از پیروزی اردوغان گرفت

دیپلماسی ایرانی: پیروزی حزب عدالت و توسعه اسلام گرا با اکثریتی آسان باعث ترس مخالفان آن شده است. عمده ترین نگرانی به استفاده رجب طیب اردوغان از این پیروزی برای تغییر قانون اساسی به سود خود باز می گردد. اما پیروزی اردوغان فقط بر مسائل داخلی ترکیه تاثیر نمی گذارد بلکه به فراتر از مسائل داخلی بر کشورهای منطقه به ویژه کشورهای همسایه آن نیز تاثیرگذار است.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، عمده ترین جریانی که سیاست ترکیه به آن در خاورمیانه تکیه دارد، اخوان المسلمین است، جریانی که قدرت را در مصر از دست داده، حضورش در سوریه کم رنگ شده، در تونس از قدرت کنار رفته، در لیبی در کش مکش سیاسی است و خلاصه این که آرمان نهایی اش برای تصرف جهان عرب و کشورهای اسلامی در معرض تهدید قرار گرفته است. اکنون پیروزی حزب عدالت و توسعه در ترکیه جان تازه ای به این جریان می دهد تا بتواند برای ستاندن قدرت در کشورهای منطقه خیز بردارد.

نخستین کسی که تلفنی با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه صحبت کرد و پیروزی حزب او را در انتخابات تبریک گفت، راشد الغنوشی، رئیس حرکت النهضه اسلامی تونس و یکی از اعضای برجسته سازمان جهانی اخوان المسلمین بود. او در تبریک خود به اردوغان و احمد داوود اوغلو، نخست وزیر تاکید کرد که انتظار پیروزی به این گستردگی برای حزب عدالت و توسعه نداشته است.

حزب عدالت و توسعه با کسب 316 کرسی مجلس ترکیه اکنون می تواند به تنهایی و بدون نیاز به ائتلاف با دیگر احزاب اقدام به تشکیل دولت کند.

منذر ثابت، تحلیلگر مسائل سیاسی در این باره می گوید: «پیروزی حزب عدالت و توسعه ترکیه می تواند بسیاری از عناصر عرصه سیاسی را نه تنها در ترکیه بلکه در کشورهایی که مورد هدف اردوغان است، به ویژه در مصر و تونس و لیبی تغییر دهد و جان تازه ای به آنها برای ورود به کش مکش های سیاسی بدهد.»

بعضی کشورهای منطقه بر این باورند که نتایج انتخابات ترکیه به اخوان المسلمین این امکان را می دهد که بسیاری از امکاناتی که در منطقه از دست دادند را بازستانند به ویژه در مصر که با کودتای عبدالفتاح السیسی بسیاری از امکانات و نفوذ خود را در مصر از دست دادند.

هشام الحاجی، پژوهشگر سیاسی و رسانه ای در این باره می گوید: «پیروزی اردوغان تاثیر معنوی بر جریان های اسلام گرای سیاسی به خصوص اخوانی ها در مصر می گذارد، همچنین حرکت النهضه اسلامی در تونس نیز می تواند جان تازه ای بگیرد و مشابه تجربه ترکیه را در کشورش دنبال کند.»

بعضی از تحلیلگران می گویند بازسازی عرصه سیاسی ترکیه به سود حزب عدالت و توسعه در پی انتخابات اخیر باعث می شود ترکیه بار دیگر خود را درگیر مسائل داخلی کشورهای منطقه کند. به خصوص در کشورهایی مثل سوریه و یمن و تونس و لیبی که اخوان المسلمین در آنها فعالیتی موثر دارند.

در مغرب نیز حزب عدالت و توسعه به رهبری عبدالاله بن کیران، نخست وزیر فعلی می تواند از فرصت استفاده کند و قدرت را همچنان حفظ کند و به تنهایی دولت تشکیل دهد. انتخابات مغرب قرار است سال آینده برگزار شود.

در سوریه نیز اردوغان می تواند طمع کند و ضمن تقویت جبهه اخوان المسلمین در صف مخالفان سوری چانه زنی های بیشتری به سود آنها در عرصه جهانی به ویژه در مرحله انتقالی سوریه و تشکیل حکومت جدید آن انجام دهد.

هشام الحاجی می گوید: «اردوغان با مشکلات بزرگی هم روبه رو است. او نمی تواند تغییرات بزرگی ایجاد کند و منطقه را بر اساس طرح خود بازسازی کند. نمی تواند موازنه های قدرتی که از قبل تعریف شده اند را بازتعریف کند. به ویژه بعد از شکست نسخه اول سناریوی بهار عربی.»

ناظران می گویند لیبی مهمترین عرصه برای اردوغان برای بازسازی نقش ترکیه در آن است، کشوری که جماعت اخوان المسلمین در آن قدرت را از دست داده اند و گروه های شبه نظامی آنها با دولت به رسمیت شناخته شده از سوی جامعه جهانی در حال جنگ است.

در تونس نیز وضعیت مشابه است. در آن جا نیز که جریان النهضه قدرت را از دست داده این بار می تواند با حمایت ترکیه حزب ندا به ریاست السبسی را از قدرت کنار بزند و بار دیگر قدرت را به دست گیرد.

منذر ثابت در این باره می گوید: «تونس بیشتر از دیگر کشورها در معرض تاثیرپذیری از ترکیه است. روابط قوی ای که غنوشی با اردوغان از یک سو دارد و ارتباطاتی که حرکت النهضه با حزب عدالت و توسعه دارد و حسابی که بر روی نقش ترکیه در بازسازی شبکه اخوان المسلمین دارد، از سوی دیگر، می تواند دستاوردهای بسیاری برای اخوان المسلمین به دنبال داشته باشد. از جمله این که اخوان المسلمین می تواند بار دیگر به فکر تصاحب قدرت در مصر بیفتند.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11