وقتی شرکت در انتخابات واجبتر از نماز می شود!

دیپلماسی ایرانی: "جنگ فتاوا" عنوانی است که روزنامه العرب، چاپ لندن اعتقاد دارد بر سایه انتخابات پارلمانی مصر سایه انداخته با این امید که شاید رونقی به انتخابات سرد و بی رنگ و بوی سرزمین فراعنه بدهد. انتخاباتی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان در حقیقت رفراندومی برای "نه" یا "آری" گفتن به نامزدهای طرفدار عبدالفتح السیسی، رئیس جمهوری مصر است.

بسیاری از طرفداران رئیس جمهوری مصر حضور در این انتخابات را واجبی شرعی می دانند در حالی که مخالفان عبدالفتاح السیسی حضور در انتخابات را "گناهی نابخشودنی" اعلام کرده اند. انتخاباتی که فقط طرفداران سیسی امکان نامزد شدن پیدا کرده اند و جلوی نامزدی بسیاری از مخالفان او گرفته شده است.  

انتخابات مجلس آخرین بخش از نقشه سیاسی ای است که عبدالفتاح السیسی زمانی که هنوز فرمانده ارتش بود و بیانیه عزل محمد مرسی، رئیس جمهوری وابسته به اخوان المسلمین مصر بعد از بروز ناآرامی های اواخر ژوئن 2013 را می خواند، وعده آن را داده بود.

بعد از حمله شدید امنیتی ای که حکومت جدید مصر علیه اخوان المسلمین و جریان های اسلام گرای تندرو به راه انداخت بسیاری از مصری ها امید داشتند حاکمیت جدید تغییر موضع بدهد و حداقل نرمشی در مواضع خود در قبال برگزاری انتخابات مجلس از خود نشان بدهد. در عین حال انتظار داشتند که خلط خطابه های سیاسی با وعظ های دینی بسیاری از فقرای حاشیه نشین را به سمت صندوق های رای بکشاند و رونقی به انتخابات بدهد. اما به نظر می رسد که انتخابات جدید پارلمانی که با استقبال چندانی از سوی مردم مواجه نشده و حتی برخی منابع می گویند تنها با سه درصد استقبال رای دهندگان مواجه شده است، فصل جدیدی از درگیری های سیاسی – دینی به وجود آورد. پارلمانی که انتظار می رود از صلاحیت های گسترده ای برخوردار باشد اما به طور یکپارچه زیر سایه عبدالفتاح السیسی تشکیل شود.

بسیاری از چهره های دینی طرفدارار حکومت در ساعات پایانی آغاز رای گیری فتاواهایی صادر کردند و بر لزوم شرکت پررنگ در انتخابات تاکید کردند. در حالی که برخی دیگر که متمایل به جماعت اخوان المسلمین هستند بر این اعتقادند که مشارکت در این انتخابات از لحاظ شرعی جایز نیست.

این در حالی است که دار الفتوای مصر با صدور بیانیه ای فتواهایی که دعوت به تحریم انتخابات کردند را محکوم کرد. شوقی علام یکی از مفتیان مصری فتواهای صادر شده از سوی طرفداران تحریم انتخابات را سیاسی دانست و گفت: «آنها می خواهند از متون و احکام دینی برای اغراض و اهداف خاص سیاسی جماعتی خاص که نمی خواهند خیر و ثبات بر مصر حاکم شود، بهره برداری کنند.»

خالد خلیف، یکی از علمای الازهر و عضو جبهه علمای «جمعیت شرعی» وابسته به جماعت اخوان المسلمین نخستین کسی بود که با صدور فتوایی علیه انتخابات جنگ فتواها را شعله ور کرد. او در بیانیه ای که در همین رابطه منتشر کرد، یادآور شد هر کس در انتخابات شرکت کند "غصب حکومت را به رسمیت شناخته و به جمع صفوف ستمگران پیوسته و این حرام است. در حالی که اجرای این انتخابات فعلی حرام است."

اوضاع زمانی پیچیده تر شد که شیخ عبدالله النجار، عضو مجمع پژوهش های اسلامی فتوایی جنجالی صادر کرد و گفت: «انتخاب نمایندگان پارلمان واجب شرعی است که وجوب آن کمتر از نماز نیست و هر کس به این واجب عمل نکند گویی نماز واجب خود را ترک کرده است.»

ناظران بر این اعتقادند که از انقلاب 25 ژانویه 2011 استفاده از فتاواهای سیاسی در مصر باعث ایجاد تقسیم بندی های ایدئولوژیک شده است. از آن زمان تا کنون مصری ها دائما از فتواهای دینی برای اهداف سیاسی خود استفاده کرده اند. به مجرد این که فتوایی صادر می شود ده ها فتوا در رد آن صادر می شود که همگی رنگ و بوی سیاسی دارند.

طرفداران حکومت عبدالفتاح السیسی جماعت اخوان المسلمین را متهم می کنند که از همه راه ها برای تخریب انتخابات استفاده می کند و تلاش دارد بر اراده رای دهندگان حتی اگر به حساب دینی نوشته شود، تاثیر بگذارد.

مدحت الزاهد، دبیر اجرایی حزب پیمان سوسیالیست ملی و عضو شورای ریاست جریان دموکراتیک در این باره گفت: «فتواهای دینی تنها به سود جریان های تندرو و افراط گرایی است، این که صفت حلال و حرام به فعالیت های سیاسی بدهیم ورود به آزادی های فردی است و آن چه اکنون در جریان است بازی با آتش است که در آخر به تکفیر می انجامد.»

وی همچنین می گوید: «فتواهایی از این دست تفاوت چندانی با فتواهایی که در زمان حسنی مبارک، رئیس جمهوری اسبق صادر می شد، ندارد که می گفتند مشارکت در انتخابات گناهی بزرگ و نابخشودنی است و خروج از آموزه های دینی محسوب می شود و انتخابات مفسده ای بزرگ است. ادامه جنگ های کلامی باعث از بین رفتن اعتماد مردم به رجال دینی و سیاسی می شود.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11