برجام حاصل اجماع دولت، مجلس، شورای عالی امنیت ملی و رهبری خواهد بود
هنوز چند ماه از دولت احمدی نژاد نگذشته بود که از مسئولیت معاونت وزارت خارجه کناره گیری کرده و خود را از وزارت خارجه و هر نوع کار دولتی بازنشسته کرد.
در سال های 1384 – 1380 هم زمان با اوج گیری مناقشات هسته ای معاونت حقوقی و بین المللی وزارت امور خارجه را برعهده داشت.
وی در طراحی نحوه تعامل با طرف های مذاکراتی نقش فعال داشت. او یکی از ده ها دیپلمات وزارت خارجه است که در سال 84 نسبت به ارجاع شورای حکام برای ارجاع موضوع هسته ای ایران به شورای امنیت هشدار می دهد اما نه تنها به نظرات کارشناسی وی در سطح معاون وزیر توجه نمی شود بلکه از شرکت در جلسات درباره موضوع هسته ای نیز کنار گذاشته می شود.
این دیپلمات با سابقه کشورمان در هشت سال دولت نهم و دهم به کارهای کارشناسی و پژوهشی مشغول بوده است و در این سال ها بیشتر بر حوزه های فکری و نظری نظیر لزوم و لوازم گفت وگو، اجتناب از افراطی گری و خشونت، نقش مردم سالاری دینی در بیداری اسلامی و احیاء تمدن نوین اسلام تمرکز داشته است.
حضور مجددش در عرصه مسئولیت های دولتی به شروع به کار دولت تدبیر و امید باز می گردد، البته به طور غیر رسمی. اما چیزی نگذشت که درخواست ها برای همکاری مستمر و رسمی جدیت یافت و در اولین گام راهی سفارت ایران در برن پایتخت سوییس شد. هنوز مهر استوارنامه اش خشک نشده بود که در آرامش پس از طوفان معرفی حمید ابوطالبی به عنوان سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل برای این سمت معرفی شد.
در مدت کوتاه حضورش به عنوان نماینده ایران در سازمان ملل تحول تاریخی سیاسی و بین المللی دستیابی به توافق هسته رخ داد و متعاقب آن تصویب قطعنامه 2231 که در آن غنی سازی ایران مورد پذیرش قرار گرفت و قطعنامه های قبلی شورای امنیت و تحریم های همه جانبه علیه ایران را لغو کرد.
آرام، شوخ طبع و البته بسیار محافظه کار است. از برخی سوالات دیپلماتیک تر از هر دیپلماتی عبور می کند. با وجود انتقاداتی که به اقدامات و سیاست های دولت قبل دارد اما با لحاظ منافع ملی و جایگاهش به عنوان سفیر از ورود به این مسایل خودداری می کند.
غلامعلی خوشرو با حضور در محل خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) و در گفت وگو با خبرنگار انرژی هسته ای این خبرگزاری درباره بررسی برجام و لزوم ورود مجلس یا شورای عالی امنیت ملی به این بحث گفت: مقام معظم رهبری از ابتدا بر موضوع هسته ای نظارت کلی داشتند اما همان طور که بارها فرموده اند در جزئیات مداخله ای ندارند. در عین حال مذاکره کنندگان همواره مورد اعتمادشان بوده و فرمودند تا تعیین تکلیف قطعی بررسی برجام فرایند و مسیر خودش را طی کند. هر یک از نهادها از جمله مجلس و شورای عالی امنیت ملی نظراتشان را می دهند و تکلیف این روند طی روزهای آینده مشخص خواهد شد.
وی افزود: البته در سایر کشورهای 1+5 به جز آمریکا مخالفتی ندیده ام و همه حمایت کردند اما در ایران مثل آمریکا موضوع پیچیده تر است. مخالفان برجام در آمریکا نمی خواهند برنامه هسته ای ایران تثبیت شود، تحریم های ضد ایران لغو شود و موضوع ایران از دستور کار شورای امنیت خارج شود. حال آن که موافقان و منتقدان در ایران هر دو می خواهند این سه مورد تا بیشترین حد ممکن تحقق یابد. بنابراین بررسی برجام باید با نگاه راهبردی و با دید کارشناسانه باشد و در نهایت نتیجه حاصل اجماع نظر بین دولت، مجلس، شورای عالی امنیت ملی و رهبری خواهد بود و اینکه رهبری فرمودند مسأله به یک موضوع اختلافی تبدیل نشود نکته بسیار با اهمیتی است که باعث انسجام کشور می شود.
اگر اعتماد کامل رهبری به مذاکره کنندگان نبود سنگ روی سنگ بند نمی شد
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل ادامه داد: در کشور تصمیم استراتژیک گرفته شد که در مذاکرات اصل غنی سازی باید حفظ شود. اگر این اصل رعایت نمی شد روشن است که رهبری اجازه مذاکره را نمی دادند. تصمیم گرفته شد که حداکثر تلاش خود را انجام دهیم و آنچه را که می توانیم در مذاکرات به دست آوریم و رهبری هم به مذاکره کنندگان اعتماد کردند که مساله خیلی مهمی بود و باعث هماهنگی و پیشبرد امور در سطح کلان در کشور شد. اگر اعتماد کامل رهبری به مذاکره کنندگان نبود سنگ روی سنگ بند نمی شد. هر زمان رهبری ارشادی یا اشکالی در روند مذاکرات مطرح می کردند هم زمان بر اعتماد به مذاکره کنندگان تاکید می ورزیدند. ایشان نسبت به طرف مقابل همواره هشدار می دادند ولی مذاکره کنندگان را حمایت می کردند.
خوشرو گفت: بعضی ها فکر می کنند آمریکایی ها هر چه خواستند در برجام به دست آوردند، اما همان طور که ما نتوانستیم به تمامی خواسته هایمان برسیم، آنها هم نتوانستند هر چه می خواهند به دست آوردند. آمریکایی ها تا سال 2005 که ما با اروپایی ها مذاکره می کردیم می گفتند ایران هیچ غنی سازی نباید داشته باشد، اما بعد از این حرف بی مبنا فاصله گرفتند. اکنون تنها نتانیاهو است که با دمیدن در شیپور تنهایی خویش با اصوات گوش خراش خویش دم از نابودی برنامه هسته ای می زند.
وی تاکید کرد که اصل مذاکرات برای آن بود که آنها پذیرفتند ایران غنی سازی داشته باشد ولی تحت نظارت و شرایطی. به هر حال در هر مذاکره ای یک داد و ستد صورت می گیرد و مذاکرات هسته ای هم از این امر مستتنی نیست.
مجلس طرف مذاکره کننده نیست
برجام داد و ستدی کلی است
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل با اشاره به روند بررسی برجام در ایران و آمریکا خاطرنشان کرد: در آمریکا سند را بررسی می کنند که ببینند قابل قبول است یا نه، اما به صورت قانون داخلی آن ها در نمی آید. در ایران هم فرایند مذاکرات و بررسی متن برجام در جلسات طولانی علنی و غیرعلنی در مجلس و کمیسیون های آن بحث شده است. آنچه مورد گفت وگو میان مجلس و دولت است بیشتر درباره نحوه کار مجلس در بررسی برجام است. مجلس طرف مذاکره کننده نیست و هیچ کدام از طرف های مذاکراتی ما هم چنین نظری ندارند. اما این که اصل این مسأله در مجلس هم بررسی شود، مورد اشکال کسی نیست. آنچه من از این موضوع می فهمم این است که مجلس می تواند نظرات و ملاحظات خاص خود را اعلام کند. برجام متنی است که با رعایت حدود و شرایط مورد مذاکرات طولانی قرار گرفته و داد و ستدی کلی است که با تشخیص دولت و شورای عالی امنیت ملی انجام شده است.
مخالفان برجام از این که ایران دارای اقتدار و اعتبار بیشتر می شود در رنجند
وی در ادامه با بیان این که اساسا مخالفت هایی که در آمریکا علیه برجام می شود را در مجلس ایران نمی بینیم اظهار کرد: آن ها هم خیلی روی بحث هسته ای صحبت نمی کنند. آن ها درباره جایگاه و نقش ایران صحبت می کنند و از اینکه ایران دارای اقتدار و اعتبار بیشتر می شود در رنجند. معتقدم باید مساله هسته ای را در این سپهر ببینیم. عده ای در آمریکا اساسا مخالفت شان بر این اساس است که توافق با ایران دیدگاه تغییر رژیم در آمریکا را کنار می زند و دیدگاه تعامل با ایران را مطرح می کند. این گروه امیدوار بودند ایران در مقطعی تسلیم شود، اما مقاومت مردم ایران آن ها را ناچار به پذیرش حق ایران کرد.
خوشرو در ادامه درباره روند تصویب قطعنامه 2231 در شورای امنیت سازمان ملل در روز 29 تیرماه گفت: قطعنامه هایی که در گذشته تصویب شده است، ایران را تحت فصل هفتم به عنوان تهدید صلح و امنیت بین الملل معرفی کرد و تحریم هایی را علیه ما وضع کرد. اما بر اساس قطعنامه 2231 تحریم های ظالمانه ای که علیه ایران وضع شده بود، لغو و اصل پرونده هسته ای هم در فرآیندی از دستور کار شورای امنیت خارج خواهد شد. ما اولین کشوری هستیم که قطعنامه های لازم الاجرا شورای امنیت را اجرا نکردیم و با اعضای دایم شورای امنیت مذاکره و قطعنامه ها را لغو کردیم و با یک برنامه زمان بندی شده دقیق و در موعدی مشخص موضوع فعالیت های هسته ای ایران عادی می شود.
وی گفت: با آن که قطعنامه 2231 قطعنامه ایران نیست بلکه درباره ایران است، اما تعهداتی را بر دوش اعضای شورای امنیت قرار می دهد. ممکن است مطالبی در آن باشد که در برجام نیست. تعهد عمومی ما روی برجام است و آن را اجرا خواهیم کرد. اگر در قطعنامه توصیه و درخواستی است باشد، ما ملاحظات خود را داریم ضمن اینکه برداشت خود را از برجام و قطعنامه در بیانیه ای که بلافاصله در شورای امنیت ثبت و توزیع شد، اعلام کردیم.
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل در ادامه به تشریح روز تصویب قطعنامه در شورای امنیت پرداخت و گفت: به محض این که اعلام شد در وین به جمع بندی رسیدیم و متن برجام منتشر شد کشورهای غیردائم (10 کشور) که در مذاکرات نبودند توسط نمایندگی ایران در سازمان ملل درباره برجام در نشستی توجیهی شرکت کردند که این جلسه به درخواست ایران و موافقت رئیس شورای امنیت برگزار شد.
وی ادامه داد: در آن جلسه کشورها به طور فوق العاده از دستیابی ایران و 1+5 به برجام استقبال کردند که در نهایت مسأله ای پیچیده از طریق مذاکره حل و فصل شده است. در آن جلسه همه کشورهای عضو غیر دائم صبحت کردند و از برجام حمایت کردند. البته پرسش ها و ابهام هایی هم داشتند که پاسخ داده شد. بعد از آن جلسه ای با دبیرکل داشتیم و آقای بان کی مون در آن جلسه گفت، در 30- 20 سال گذشته نمونه کاری که میان ایران و 1+5 صورت گرفت را ندیده است که از طریق دیپلماسی چالشی بین المللی حل شود و این برتری دیپلماسی بر جنگ است. او با اشتیاق از وزیر امور خارجه و تیم مذاکراتی تمجید کرد که با صبر و حوصله و تخصص این کار مهم را پیش بردند و صحنه را ترک نکردند.
خوشرو گفت: در روز تصویب قطعنامه 2231 جلسه فوق العاده ای برگزار شد که به فاصله 3 روز کاری بعد از برجام تصمیم گرفتند که در اولین دوشنبه این جلسه تشکیل شود. هماهنگی زیادی با تهران درباره متن بیانیه ایران داشتیم و از صبح برنامه به طور ویژه در دستور کار قرار گرفت. رئیس جلسه وزیر خارجه نیوزیلند بود و خیلی هم تلاش داشت جلسه به خوبی برگزار شود؛ او به خاطر دو جلسه که یکی از آنها ایران و دیگر درباره خاورمیانه بود، راسا به نیویورک آمده بود.
وی با اشاره به سخنرانی سفیر آمریکا در سازمان ملل در نشست شورای امنیت تصریح کرد: در آن جلسه تقریبا همه مثبت صحبت کردند. سفیر آمریکا قسمت اول صحبتش راجع به فرآیند مذاکرات بود، اما در قسمت دوم گفت که با ایران مشکلات دیگر داریم و مسائل منطقه و تروریسم را مطرح کرد و سعی داشت این مساله را القا کند که این تفاهم (برجام) مسائل ما را با ایران کامل حل نمی کند که این حرف اصلا ناروا و نابجا بود چرا که صرفا در آن جلسه بحث هسته ای مطرح بود.
نماینده ایران در سازمان ملل افزود: طبیعی است ما هم درباره مواضع و رفتار آمریکا در منطقه حرف های زیادی داریم و حضورش را مخرب و غیر قانونی می دانیم. پاسخ من به صحبت های ایشان این بود که کشوری حرف از مقابله با تروریسم در منطقه می زند که با دو جنگی که در منطقه داشته، خودش عامل گسترش تروریسم و ناامنی بوده است و بحران فعلی ناشی از همان اقدامات است. این در حالی است که ایران کشوری با ثبات در منطقه ای بی ثبات است و ما برای کمک به کشورهای دیگر در تقابل با تروریسم مسولیت داریم. سفیر آمریکا شاید توقع چنین واکنشی را از سوی ایران نداشت به علاوه که پاسخ ما چیزی نبود که آن ها بتواند نفی کنند. حتی اوباما بعدا گفت مخالفان توافق همان جنگ طلبان هستند که اکنون تحت پوشش دیگری سخن می گویند.
مشکلات بین المللی و منطقه ای می تواند با الگوگیری از مذاکرات ایران و 1+5 حل شود
خوشرو گفت: در آن جلسه اغلب کشورها به ایران تبریک گفتند و حمایت کردند و فضای تفوق دیپلماسی بر جنگ حاکم بود که هدف اول سازمان ملل است، در حالی که سازمان ملل در تمام سال های گذشته از این هدف بازمانده بود. ما هم در بیانیه ای که قرائت شد گفتیم که تهدید و تحریم و تغییر رژیم سیاست های نادرست است که هیچ کدام به صلح و ثبات و امنیت منجر نمی شود. دو روز بعد جلسه ای درباره فلسطین در شورای امنیت بود که در آن همه صحبت کردند و پیش درآمد صحبت هایشان درباره برجام بود و اینکه باید مشکلات بین المللی و منطقه ای با الگوگیری از سازوکار مذاکراتی مثل کاری که میان ایران و 1+5 صورت گرفت حل شود. تنها کشوری که علیه توافق صحبت کرد، اسرائیل بود و جالب بود که سفیر انگلیس بعد از آن صحبت کرد و صراحتا در پاسخ گفت که تفاهم به نفع همه کشورهای منطقه است.
وی در ادامه با اشاره به فضای حاکم بر سازمان ملل در روزهای تصویب قطعنامه 2231 و قبل از آن دستیابی به برجام گفت: روزی که قطعنامه 2231 تصویب شد سفیر اسرائیل در مصاحبه ای مطبوعاتی در حالی که سعی داشت فضا را علیه ایران مشوش کند ایران را دروغ گو و تهدید صلح و امنیت بین الملل خواند. یکی از خبرنگاران از او پرسید که به هر حال ایران عضو ان پی تی است و پروتکل را می خواهد اجرا کند، دولت اسرائیل چه وقت می خواهد به ان پی تی بپیوندند و پروتکل الحاقی را اجرا کند؟ که او در پاسخ گیج و مبهوت ماند.
توافق می تواند چارچوب سیاسی منطقه و جهان را تغییر دهد
این دیپلمات با سابقه کشورمان تاکید کرد که گفتمان ایران ستیزی شکست خورده است و توافق وین یکی از مهم ترین اثراتش شکست پروژه ایران هراسی است و در کنار آن مسئولیت آفرینی برای کشورهایی است که در شعار تهدید معرفی کردن ایران اقدامات افراطی و سرکوبگرانه را تقویت می کردند. این توافق می تواند چارچوب سیاسی منطقه و جهان را تغییر دهد.
این دیپلمات با سابقه کشور در پاسخ به این پرسش که چه شد آمریکا که حاضر به پذیرش غنی سازی ایران طی ده 10 سال گذشته نبود پذیرفت ایران غنی سازی داشته باشد؟ گفت: در دولت اصلاحات، دولت بوش در آمریکا بر سر کار بود و ماشین جنگی آمریکا به راه افتاده بود و قابل تصور نبود که غنی سازی ایران مورد پذیرش قرار گیرد. بعدها اروپایی ها به ما می گفتند که سپری شده بودند تا مانع حمله آمریکا به ایران شوند و این مساله را جک استراو و محمد البرادعی هم گفتند. تا اینکه آقای روحانی در سال 1392 در ایران روی کار آمد و تلاشی برای حل مساله هسته ای که از دولت قبل هم به طور جدی در سطحی بالا پیگیری شده بود آغاز شد. در دولت اصلاحات تفاهمی میان ایران و طرف اروپایی نهایی شد اما به گفته اروپایی ها، آمریکا مانع آن شد. آقای بوش می گفت یک سانتریفیوژ هم نباید باشد. آمریکایی ها اساسا هیچ پرونده قابل قبولی در این زمینه در گذشته ندارند و البته خودشان آن را رد هم نمی کنند و امروز شاهد هستیم که اوباما و کری از خودشان و سیاست شان در سال های گذشته انتقاد می کنند.
وی افزود: در عین حال معتقدم اینکه باعث شد آمریکایی ها پای مذاکره بیایند صرفا تغییرات سیاسی در کشورها نبود بلکه مجموعه ای از عوامل به ویژه اقتدار، ثبات و پشتیبانی و مقاومت مردم در برابر تحریم بسیار در این امر مهم بود.
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل در نیویورک درباره روند بررسی برجام در کنگره آمریکا در روزهای باقی مانده تا پایان مهلت تعیین شده گفت: دو مجلس سنا و نمایندگان برجام را به احتمال قوی رد می کنند و بعد اوباما وتو می کند، اگر مجلسین دو سوم آرا را داشته باشند می توانند نظر رئیس جمهور را رد کنند و آن وقت برجام رد می شود. ولی الان این میزان آرا را ندارند یعنی شاید در سنا آرایی داشته باشند اما در مجلس نمایندگان این آرا را ندارند. در عین حال این مساله به عهده دولت آمریکا است. طی 3 ماه بعد از تصویب قطعنامه اگر همه چیز درست انجام شده باشد یک روز را به عنوان روز اجرای برجام تعیین می کنند. در آن روز که دو طرف اقدامات ضروری را انجام داده اند همه تحریم ها مطابق انچه در قطعنامه ذکر شده، لغو می شود.
پیش بینی حضور روحانی در اجلاس توسعه پایدار در نیویورک
خوشرو در ادامه درباره اجلاس توسعه پایدار که اواخر شهریور با حضور سران کشورهای عضو سازمان ملل در نیویورک برگزار می شود، گفت: از3 الی 5 مهر (25 تا 27 سپتامبر) اجلاس سران توسعه پایدار برگزار می شود که بزرگ تر از اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل است چرا که حدود 80 درصد سران کشورها در آن شرکت می کنند و از ایران نیز پیش بینی می شود که رییس جمهور محترم حضور یابد.
سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل با بیان اینکه آخرین اجلاس 15 سال پیش در دولت اصلاحات با عنوان "اهداف توسعه هزاره" برگزار شد درباره اهداف سند اجلاس 2015 تصریح کرد: سند این اجلاس حدود دو هفته پیش تصویب شد که این سند مسائلی از جمله کم آبی، بیابان زایی، محیط زیست، فقر و گرسنگی، خشونت را شامل می شود. دو سال است که این سند مورد مذاکره است و ایران به طور فعال در این مذاکرات شرکت داشته است و این سند بیشتر موردنظر کشورهای در حال توسعه است چرا که مسئولیت هایی را بر عهده کشورهای توسعه یافته گذاشته است.
نظر شما :