ایرانی‌ها از گفتن مرگ بر آمریکا چه منظوری دارند؟

نویسنده: ریس ارلیک*

دیپلماسی ایرانی: چندین دهه است که برخی از ایرانی ها در نماز جمعه و راهپیمایی های سیاسی به فریاد «مرگ بر آمریکا» ادامه می دهند. این شعار تبدیل به دستاویزی برای سیاستمداران محافظه کار آمریکایی شده است تا نشان دهند که ایران همچنان دشمن ایالات متحده است و برای اجرای توافق هسته ای وین نمی توان به آنها اعتماد کرد.

محافظه کاران آمریکا به مقاصد رهبران ایران شک دارند. سناتور تام کاتن (جمهوری خواه از آرکانزاس) که از اصلی ترین مخالفان توافق است درباره رهبر معظم ایران می گوید: «وقتی کسی شعار داد، وی گفت بله قطعاً مرگ بر آمریکا. وی را باید از روی کلماتی که می گوید بشناسیم. ما نباید اجازه دهیم آنها به بمب هسته ای دست پیدا کنند.»

اما ایرانی ها تفسیر متفاوتی از این شعار دارند. فواد ایزدی، استادیار دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در این باره می گوید: «مرگ بر آمریکا عصبانیت بسیاری از ایرانی ها نسبت به سیاست ایالات متحده در قبال ایران را نشان می دهد.» ایرانی ها به خوبی سقوط دولت قانونی محمد مصدق در سال 1953 و حمایت از دیکتاتوری شاه را به یاد دارند.

ایزدی می گوید: «این شعار به معنای مرگ بر سیاست خارجی آمریکا است. ایرانی ها با دولت آمریکا و نه مردم آن، مشکل دارند.» در حقیقت وی می گوید که ایرانی ها معروف به دوستی با آمریکایی ها هستند. «وقتی شما در سطح شهر قدم می زنید و مردم می بینند که شما آمریکایی هستید، همه می خواهند از شما مراقبت کنند.»

این شعارهای موازی در حالی است که اختلاف گسترده میان ایران و آمریکا بر سر سیاست خارجی خاورمیانه همچنان ادامه دارد. ایالات متحده، ایران را قدرتی تهاجمی می داند که از تروریسم در منطقه حمایت می کند. ایران هم ایالات متحده را ابرقدرتی می داند که ایران و متحدینش را تهدید به حمله نظامی می کند. حتی با وجود اینکه نهادهای قانونگذاری در ایالات متحده و ایران در حال رای دادن به توافق هستند، درگیری ها در منطقه احتمالاً ادامه خواهد داشت.

برخی از مقامات ایرانی می گویند همکاری آمریکا و ایران بر سر توافق وین می تواند منجر به حل دیگر مشکلات هم بشود. مصطفی زهرانی، مدیرکل موسسه مطالعات سیاسی و بین المللی که اتاق فکر وزارت خارجه است می گوید: «اگر همه چیز به خوبی پیش برود، فضایی ایجاد می شود که هر اتفاقی می تواند در آن رخ دهد.»

اما این همکاری با لیستی از مشکلات روبه رو است. ایزدی می گوید رهبران ایران اصولاً به سیاست ایالات متحده در منطقه بی اعتماد هستند و از جنگ افغانستان، اشغال عراق و حمایت کنونی ایالات متحده از بمباران یمن توسط عربستان انتقاد می کنند. وی می گوید: «این ها اشتباهات بزرگی هستند. ایران فکر می کند این قسمت از جهان به خاطر سیاست خارجی ایالات متحده در حال سوختن در آتش است.»

چه تحریم ها لغو بشوند یا نشوند، ایران سیاست حمایت از بشار اسد و حزب الله را تغییر نخواهد داد. ایالات متحده همچنان تهران را به خاطر حمایت از اسد سرزنش می کند و این درحالی است که ایران ایالات متحده را به خاطر اجازه دادن به متحدینش عربستان سعودی و ترکیه در زمینه تسلیح گروه های افراطی همچون النصره و داعش مقصر می داند. سید محمد مرندی، استادیار دانشگاه تهران می گوید: «ایالات متحده چشم هایش را به روی اقدامات سعودی ها بسته است. این مسیر نهایتاً به عقب نشینی منجر خواهد شد.»

روح الله حسینیان، عضو محافظه کار مجلس ایران یکی از چهره های کلیدی در مخالفت با توافق هسته ای است. دیدگاه های وی به موازات انتقادات مخالفان آمریکایی است. وی می گوید: «من شخصاً به ایالات متحده اعتماد ندارم و آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم هم به ایالات متحده اعتماد ندارد.»

حسینیان و دیگر محافظه کاران قصد دارند رای مخالف به توافق بدهند و معتقدند که ایران می تواند از تحریم های ایالات متحده نجات پیدا کند. وی می گوید: «ما در بدترین شرایط در سال های تحریم نشان داده ایم که می توانیم کشور را مدیریت کنیم. تنها راه، مقاومت در برابر قدرت های جهانی است.»

این درحالی است که یک نظرسنجی نشان داده است که 57 درصد مردم ایران از توافق وین حمایت می کنند. براساس گفته های کارشناسان، دولت حسن روحانی هم قصد دارد تا توافق را اجرایی کند. اما شعار مرگ بر آمریکا به این زودی ها متوقف نخواهد شد.

* نویسنده و خبرنگار آزاد که برای شبکه های تلویزیونی و رادیویی آمریکا و کانادا می نویسد.

منبع: گلوبال پست/ مترجم: حسین هوشمند