کم رنگ شدن امیدها به عمل ایران به تقاضای کلیدی امریکا

اسوشیتدپرس نوشت : امیدها در مورد اینکه ایران از طریق همکاری با تحقیقات درباره ادعاهای مرتبط با فعالیت تسلیحات هسته ای مخفیانه این کشور به درخواست کلیدی آمریکا در مذاکرات هسته ای عمل کند روز جمعه کم رنگ شد.

به گزارش انتخاب ؛ یوکیا آمانو مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت نشست وی با حسن روحانی رئیس جمهور ایران منجر به درک بهتر برای حرکت به جلو شد اما هنوز کارهایی وجود دارد که باید انجام شود.

ساختار بیانیه آمانو شبیه بیانیه هایی است که آژانس بین المللی انرژی اتمی پیشتر منتشر کرده بود. آژانس نزدیک به یک دهه است در تلاش برای حل نگرانی ها برسر فعالیت های هسته ای ایران است.

سفر روز پنجشنبه آمانو به تهران از اهمیت زیادی برخوردار بود زیرا آخرین فرصت برای تضمین دسترسی و همکاری ایران پیش از ضرب الاجل هفتم ژوئیه برای دستیابی ایران و قدرت های جهان به یک موافقتنامه هسته ای طولانی مدت بود.

روحانی پس از مذاکرات با آمانو هیچ اشاره ای به پیشرفت قابل توجه در این نشست نکرد. ایران پیشتر به برخی فعالیت ها مانند آزمایش بر روی چاشنی ها اذعان کرده بود اما تاکید دارد این آزمایش ها هیچ ارتباطی با انفجار هسته ای ندارد و اهداف صنعتی را دنبال می کند.

روحانی پس از نشست با آمانو با تکرار موضع گیری معمول ایران گفت آژانس بین المللی انرژی اتمی اکنون متوجه می شود که این « ادعاهای بی معنی » هیچ پایه و اساسی ندارد.

آژانس بین المللی انرژی اتمی سال 2011 در گزارشی اعلام کرد اطلاعات به دست آمده نشان می دهد ایران برنامه تحقیقات تسلیحات هسته ای داشته که سال 2003 و در پی فشارهای بین المللی گسترده، متوقف شده است. این اطلاعات نشان داد ممکن است برخی از این فعالیت ها پس از آن سال ازسر گرفته شده باشد. در این گزارش به حدود 12 موضوع خاص ازجمله ادعاها در مورد کار بر روی چاشنی نوترون و آزمایش های انفجاری در پارچین اشاره شد که باید روشن شود. از چاشنی نوترون می توان به عنوان ماشه در انفجار اتمی استفاده کرد.

این اطلاعات تا حدودی بر اطلاعات دریافتی از کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی استوار بوده اما آژانس به نام این کشورها اشاره نکرده است. با این حال کارشناسان و دیپلمات ها می گویند گمان می رود این اطلاعات از اسرائیل و قدرت های غربی به دست آمده باشد. اما ایران چنین ادعاهایی را رد می کند و آنها را ساختگی می نامد.

تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان بخشی از مذاکرات در وین به منظور محدود شدن برنامه هسته ای ایران برای مدت یک دهه آینده ، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. دست کم بخشی از کاهش تحریم ها علیه ایران براساس هرگونه موافقتنامه هسته ای با این کشور به همکاری کامل تهران با آژانس بین المللی انرژی اتمی بستگی دارد.

آمانو گفت در سفر به تهران درباره نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی بر پایبندی ایران به تعهدات خود در چارچوب هرگونه موافقتنامه گفتگو کرد.

آژانس بین المللی انرژی اتمی با حمایت آمریکا به دنبال نظارت گسترده بر ایران به منظور اطمینان است!

اما یک مذاکره کننده ارشد ایران روز پنجشنبه هرگونه مقررات بازرسی غیر عادی را رد کرد.

این مقام ایرانی در مصاحبه با خبرنگاران در پایتخت اتریش افزود مقررات استاندارد آژانس بین المللی انرژی اتمی در زمینه دسترسی به اطلاعات دولت ، سایت ها و دانشمندان برای اطمینان از ماهیت صرفا صلح آمیز برنامه هسته ای تهران کافی است.

ایران اعلام کرده متعهد به اجرای پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازرسی ها و نظارت به عنوان بخشی از یک موافقتنامه است. پروتکل الحاقی امکان دسترسی آژانس را به مراکز هسته ای اعلام شده و احتمالا اعلام نشده و همچنین اطلاعات حساس بیش از 120 دولت که شروط آن را پذیرفته اند فراهم می کند.

اما این قوانین و مقررات نمی تواند تضمین کننده ورود بازرسان به هر مرکزی که تمایل دارند باشد.

مجید تخت روانچی معاون وزیر امور خارجه ایران و از اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای این کشور در مصاحبه ای که اخیرا با وی انجام شد گفت :« ما پروتکل الحاقی را برای مدت بیش دو سال یعنی از سال 2003 تا 2005 اجرا کردیم. دست آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازدید از مکان های مختلف در ایران آنهم به انتخاب خود باز بود و در مورد مکان هایی که آژانس خواستار بازدید از آنها بود هیچ مشکلی وجود نداشت. بنابراین تا جایی که به پیشینه ما در اجرای پروتکل الحاقی مربوط می شود باید گفت ما طی این سال ها به طور داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرا کرده ایم و هیچ مشکلی در این زمینه وجود نداشته است. بازرسان در این مدت آزاد بودند و کار خود را در ایران انجام دادند. بنابراین ما به وظایف خودمان در چارچوب تعهدات بین المللی خود عمل کرده ایم. ایران به پروتکل الحاقی که شامل دسترسی مدیریت شده است ، پایبند خواهد بود. ما به هیچکس اجازه نخواهیم داد به مجتمع های نظامی ما وارد شوند زیرا پروتکل الحاقی به دادن اجازه به بازرسان و باز بودن دست آنها برای بازدید از هر مکانی و مصاحبه با هر کسی که بخواهند ، مربوط نمی شود. پروتکل الحاقی به فراهم کردن زمینه دسترسی به مناطقی مشخص مربوط می شود که مدارکی دال بر انجام شدن تخلفاتی ادعا شده در آنها وجود داشته باشد. همچنین چنین اسنادی باید در اختیار کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار بگیرد. من فکر نمی کنم در آینده در زمینه اجرای پروتکل الحاقی مشکلی وجود داشته باشد.»