احمد چلبی، معمار حمله امریکا به عراق

دیپلماسی ایرانی: خاورمیانه یکی از پیچیده ترین و بغرنج ترین مناطق جهان از لحاظ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی محسوب می شود. در این میان عراق، کشوری که در سال 1921 تاسیس شد، یکی از پیچیده ترین و در عین حال حساس ترین کشورهای این منطقه بوده است. کشوری که گذرش از پادشاهی به جمهوریت توام با سیری از تحولات بوده و تا رسیدنش به ثبات نسبی در دوران حکومت رژیم بعث نیز سرشار از اتفاقات بی نظیر بوده است. دوران حزب بعث را می توان از تلخ ترین و خون بارترین وقایع دوران تاریخ عراق توصیف کرد. دوره ای که سراسر در جنگ گذشت و خشونت بی اندازه هیئت حاکمه تاریخی بی نظیر را برای خاورمیانه رقم زد. اما این دوره به اندازه ای در خود رمز و راز دارد که با وجود کتاب های بسیار هنوز کنه بسیاری از مسائل غامض باقی مانده و بسیاری از حقایق بیان نشده است. برای همین انتظار می رود باز هم کتاب ها درباره عراق نوشته شوند و قصه های عجیب و غریب بی شماری از آن شنیده شود.

کتاب "عراق از جنگ تا جنگ/صدام از این جا عبور کرد" از جمله کتاب هایی است که تلاش دارد از چهار زاویه بر بخش هایی از دوران تاریک رژیم بعث و پس از آن نوری بتاباند و حقایقی را بر ملا کند. این کتاب که توسط غسان الشربل، روزنامه نگار مشهور لبنانی و سردبیر روزنامه الحیات نوشته شده در حقیقت مصاحبه با چهار مقام سابق عالی رتبه عراقی است که هر کدام از دیدگاه خود به توصیف تاریخ عراق در دوران مسئولیتشان پرداخته اند. دیپلماسی ایرانی در چارچوب سلسله مصاحبه ها و مطالبی که هر هفته منتشر می کند، این بار به سراغ این کتاب رفته است که در این جا هفتاد و سومین بخش آن را می خوانید:

مقدمه نویسنده برای بخش چهارم کتاب؛

در هر کتابی که درباره جنگ امریکا در عراق منتشر شده، نام دکتر احمد چلبی، رئیس «کنگره ملی عراق» نیز آمده است. و همچنین در ماجراجویی دیوانه واری که رئیس جمهوری امریکا، جورج بوش مرتکب شد. ناخودآگاه نام او در بخش های مختلف عراق از جمله در بخش مربوط به ستم های مردم عراق به راس می آید که البته در بخش های اعراب نیز کم حضور ندارد.

کتاب ها و مقاله ها و مصاحبه ها هیچ کدام منکر هوش این مرد و نقش تعیین کننده ای که در ترور حکومت صدام حسین داشت، نیستند. اما بیشتر آنها او را هدف بمباران اتهامات خطرناک می کنند. «او کسی است که امریکایی ها را به سوی جنگ سوق داد». «او کسی است که امریکایی ها را در باتلاق عراق انداخت». «او کسی است که سازمان امنیت امریکا را گمراه کرد و مدارک جعلی اختراع کرد و قصه های سلاح های کشتار جمعی و شنود تلفن های همراه را ساخت». «او کسی است که بسیاری از رسانه های امریکایی و به دنبال آن افکار عمومی را در تنها ابرقدرت جهان گمراه کرد». «او کسی است که موافقت ایران را برای حمله امریکا به عراق کسب کرد و اسراری را به آن داد که باعث شد نیروهای امریکایی به دفتر کارش یورش ببرند». «او کسی است که خانه شیعی را بعد از سال ها حمایت مالی امریکا به وجود آورد». «او کسی است که پشت صدور قانون آزادسازی عراق بود و بعد از آن نومحافظه کاران را قانع کرد که سرنگونی صدام فرصتی برای آنها برای تغییر عراق و منطقه است برای همین بعد از حملات 11 سپتامبر به سرعت رفتند تا این فرصت را غنیمت بشمرند». «او کسی است که رویای ریاست جمهوری عراق را بعد از جنگ داشت و وقتی که به آن دست نیافت شروع به تحریک و مانع تراشی و ایجاد چالش نزد طرف های امریکا علیه طرف های دیگر کرد». علاوه بر اتهامات سیاسی اتهام های شخصی مثل «دست داشتن در فساد» نیز متوجه او است.

اتهام ها را خواندم و شنیدم در حالی که من هنوز این مرد را نمی شناختم و فرصتی هم پیش نیامده بود که با یکدیگر دیدار کنیم. قصه این مرد جنجالی است، از گذشته چیزی نمی گوید که یک فرد عربی را متهم کرد که نقش بزرگی در تغییر موازنه های قدرت در عراق و منطقه با هم داشت. یک دوست سیاستمدار به من توصیه کرد که به این مرد نزدیک نشوم چرا که به محض این که دفتر خاطراتش را بگشاید درگیر و محاصره دریایی از دشمنی می شوم. توصیه او مرا بیشتر مشتاق کرد. روزنامه نگار دنبال بی گناه نیست و بر اساس قصه های قدیسین زندگی نمی کند.

برای نخستین بار است که احمد چلبی قصه اش را تعریف می کند. دیدارش از بازداشتگاه موسوم به صدام حسین و درباره جنگ امریکا که به سرنگونی او و دستگیری اش منجر شد را تعریف کرد. گفت که چه شد جنگ پیش آمد و موضع ایران از آن و اشتباهاتی که بعد از پیروزی امریکا مرتکب شد، چه بودند. از روابطش با پول بریمر، کسی که عراق بعد از سقوط صدام به دست او افتاد و در دوران او ارتش عراق منحل شد و پاکسازی حزب بعث آغاز شد و آن غارت وحشتناک رخ داد. از تلاش هایی که کرد بعد از این که فهمید سرنگونی صدام حسین بدون راضی کردن امریکایی ها برای سرنگونی او غیرممکن است، تعریف کرد. قصه طولانی ای که در طول آن چلبی گزارش های مکتوب به کنگره و سی آی ای و وزارت دفاع و تصمیم گیران پشت پرده داد.

ادامه دارد...

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11