آرزوهای اردوغان بر باد رفت

نویسنده: الیو اسکات

دیپلماسی ایرانی: ترکیه روز یکشنبه شاهد یک تغییر خیره کننده در وضعیت موجود سیاسی اش بود و حزب حاکم عدالت و توسعه پس از 13 سال حضور در قدرت، اکثریت پارلمان این کشور را از دست داد. این امر موجب بر باد رفتن امیدهای رئیس جمهور رجب طیب اردوغان برای گسترش قدرتش در نقش جدید به عنوان رئیس اجرایی دولت شد.

حزب چپ دموکراتیک خلق با ریشه های کردی که وعده حقوق بیشتر اقلیت ها و عدم تمرکز در قدرت را داده بود، عملکرد بهتری نسبت به انتظاراتی که می رفت داشت و به راحتی آستانه مورد نیاز 10 درصدی برای ارسال نماینده به پارلمان را شکست و 78 کرسی را از آن خود کرد.

در حالی که بیشتر آرا شمارش شده است، حزب عدالت و توسعه تاکنون 259 کرسی را از آن خود کرده است و این میزان 17 کرسی کمتر از داشتن اکثریت ساده پارلمان است. به این ترتیب برای اولین بار پس از سال 2002 که این حزب به قدرت رسید، برای تشکیل دولت نیازمند تشکیل ائتلاف با دیگر احزاب است.

این درحالی است که پیش از این حزب عدالت و توسعه در آرزوی افزایش کرسی هایش بود و علاوه بر 330 کرسی که برای برگزاری رفراندوم تغییر قانون اساسی به آن نیاز دارد، نیم نگاهی هم به کسب 367 کرسی داشت تا بتواند حتی بدون برگزاری رفراندوم تغییرات را عملی کند. اما هم اکنون حتی اکثریت کرسی های پارلمان را هم به دست نیاورده است، چه برسد به این که بتواند رفراندوم را برگزار کند. این انتخابات پایانی بر آرزوهای بی حد و حصر اردوغان برای زندگی سیاسی اش در ترکیه بود.

اصلی ترین حزب مخالف، یعنی جمهوری خواه خلق 130 کرسی به دست آورده است و دومین حزب مخالف، حرکت ملی است که 83 کرسی پارلمان را به دست آورد.

بازارهای مالی نسبت به این زلزله سیاسی اشتیاق محتاط آمیزی نشان دادند و لیره 2 سنت در برابر دلار تقویت شد. نقطه مقابل شادی میان رای دهندگان جناح چپ در سراسر کشور بود.

این انتخابات پرمخاطره در مخالفت با تنش و خشونت صورت گرفت. روز جمعه دو بمب در تجمع حزب دموکراتیک خلق در دیاربکر در جنوب شرق ترکیه منفجر شد که در آن دو نفر کشته و صدها نفر مجروح شدند. این اتفاق موجب هراس و عصبانیت کردهای این منطقه شد که انتخاباتی صلح آمیز پیش رو نخواهند داشت.

با این وجود پس از این بمب گذاری، صلاح الدین دمیرتاش، رئیس حزب دموکراتیک خلق خواستار آرامش در رای گیری، با وجود ترسی شد که از آشوب ها و بی نظمی های انتخابات سال قبل شهرداری به وجود آمده بود. حوادث جنوب شرق ترکیه و دعوا میان حامیان حزب عدالت و توسعه و دموکراتیک خلق بیش از بی نظمی های گزارش شده در تخلفات انتخاباتی صورت گرفته در شهر سینکان در آناتولی مرکزی بوده است که حامیان این حزب مورد سرزنش بسیاری قرار گرفتند.

در مجموع حضور اطمینان بخش دهها هزار نفر از داوطلبان نظارت بر انتخابات پای صندوق های رای و تلاش های عمومی هماهنگ شده برای برگزاری انتخابات عادلانه از سوی فعالین داخلی و بین المللی به ویژه در میان کسانی که با طرح تغییر قانون اساسی مد نظر اردوغان مخالف بودند، یک موفقیت در کنار پیروزی حزب عدالت و توسعه بوده است. در عوض تحلیلگران سیاسی پیش بینی می کنند که ائتلاف احتمالی مخالفان برای رسیدن به قدرت بسیار غیرقابل انتظار است و حتی ضد دولتی ترین تحلیلگران هم همین نظر را دارند.

علاوه بر این نکته ای که هنوز نامشخص است وعده احمد داوود اوغلو، نخست وزیر ترکیه است. وی پیش از این گفته بود اگر حزب عدالت و توسعه نتواند اکثریت پارلمان را به دست بیاورد، از سمتش کناره گیری خواهد کرد. اما داوود اوغلو در سخنرانی که یکشنبه شب داشت، پیروزی حزب عدالت و توسعه را اعلام کرد و هیچ اشاره ای به کناره گیری از سمتش نداشت.

منبع: پولیتیکو/ مترجم: حسین هوشمند