روابط اوباما و ملک عبدالله تیره بود

دیپلماسی ایرانی: برای پنجمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت های را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شوند که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در ادامه بخش سیزدهم این یادداشت ها می آید:

دیدار دومم با یکی از مسئولان عالی رتبه سابق و مهم که مدت ها در مورد مسائل عربی و جهان اسلام کار می کرد و همچنان در این زمینه بسیار فعال است و دائما با منطقه و واشنگتن در رفت و آمد است، بعد از امضای توافق – چارچوب 1+5 با ایران انجام شد، او درباره مذاکرات گفت: «در مذاکرات سابق که دو سال یا شاید هم بیشتر طول کشید، کار واقعا شاق بود. این مرحله با موفقیت سپری شد برای این که ایرانی ها درک کردند که هیچ مذاکره ای بدون امتیازهای متبادل امکان پذیر نیست. باید امتیازاتی بدهند که به ضرر نظامشان هم نباشد و به جایی هم برنخورد. امریکایی ها و سایر اعضای مجموعه 1+5 نیز امتیازاتی بدهند بدون این که آسیبی به اصل موضوع بزنند، به گونه ای که ایران نتواند اقدام به ساخت سلاح هسته ای کند که در نتیجه آن منطقه مورد تهدید قرار بگیرد. آن چه اکنون به توافق کمک کرد و قبلا نبود، آزاری بود که ایران از تحریم های متعدد دید علی رغم این که همه می دانند این تحریم ها با این هدف وضع شدند که نظام را سرنگون کنند. تحریم ها تولید نفت ایران را به نصف کاهش دادند و شاید هم بیشتر از آن، به دنبال آن قیمت نفت نیز 50 درصد کاهش یافت که باعث شد درآمدهای ایران به یک چهارم سابق برسد، در حالی که در روزهای خوب ایران خیلی بیشتر نفت تولید می کرد بدون این که تحریمی متوجه آن باشد. علاوه بر آن ایران قانع شد که نیاز دارد زیربناهای گوناگون خود در راس آنها صنایع نفت و برق و اقتصاد خود را مدرن کند.»

وی در ادامه افزود: «من مخالف توافق نیستم اما باید گسترده باشد. ایران باید بتواند خود را آماده حل مشکلات و قضایای منطقه ای کند و آماده گفت وگو بر سر آنها باشد. در گذشته درباره این مسائل صحبت شد اما گفت وگوها هیچ وقت متمرکز نبودند. الآن به این نتیجه رسیده یا مجبور شده که بپذیرد باید تفاهم هسته ای به دست آید و مذاکرات تمام شود. باید به طور جدی بر سر آن بحث شود و گفت وگوها بر سر آن به توافق هسته ای بینجامد. البته این کارها سخت است، و شاید هم بالا و پایین هایی داشته باشد (Ups and Downs) اما باید بر سر آنها کار شود. مشکل اکنون این است که امریکا باید موضوع اسرائیل (که تفاهم با ایران را رد کرده است) رفع شود. مواضع نتانیاهو عقلانی نیست. در حالی که همه می دانند نهاد نظامی و همچنین سازمان اطلاعات اسرائیل از توافق حمایت می کنند. باید منتظر باشیم ببینیم واکنش افکار عمومی اسرائیل نسبت به آن چیست. باید نتانیاهو قانع شود که ایرانی که بر آن تمرکز کرده می توان با آن به تفاهم رسید و این مساله به فرایند صلح فلسطینی عربی اسلامی – اسرائیلی سرعت می بخشد. محمود عباس رئیس حکومت خودگردان فلسطینی هم آماده است. ایران به طور مستقیم با اسرائیل نخواهد جنگید اگر بجنگد نیابتی است (By Proxy) و شاید هم آن طور که تو می گویی با آن آشتی نکند. ایران در جنگ رسمی با آن نیست. برای همین باید سرعت دهد یا به عبارت دیگر تسهیل کند یا به نوعی تسویه حساب مسالمت آمیز در پیش بگیرد. عربستان و بشار اسد در سوریه به امریکا نیاز دارند، همان طور که ایران هم نیاز دارد، در حالی که این نظر در ایران رواج پیدا کرده که امریکا به آن بیشتر نیاز دارد.»

نظر دادم: «در عربستان انتقال قدرت روان و آرام و سریعی بعد از فوت ملک عبدالله بن عبدالعزیز انجام شد اما بعضی ها گفتند که شبه کودتایی یا چیزی شبیه آن در آن جا صورت گرفته است. آیا به نظرت این صحیح است؟ دلایل مواضع سلبی عربستان از امریکا و مذاکرات هسته ای با ایران چیست؟»

این مقام عالی رتبه سابق امریکایی که صاحب جایگاهی مهم در امریکا است، جواب داد: «آن چه اتفاق افتاد این بود که تیمی از خانواده سلطنتی تیمی دیگر را کنار زد. اما کار سریع و آرام انجام شد. بازتاب های آن چه خواهد بود؟ نمی دانیم. اما درباره دلایل سلبی یا حتی بعضی تردید در روابط را مطرح می کنند، اگر بشود این صفت را به کار برد، دلایل بسیار است، بعضی ها می گویند که روابط ریاض و واشنگتن همیشه از زمان تاسیس عربستان توسط موسس آن عبدالعزیز آل سعود مبتنی بر روابط بسیار خوب میان رئیس جمهوری امریکا با پادشاه عربستان بوده است. چنین روابطی میان پادشاه (متوفی) عبدالله با رئیس جمهور اوباما نبوده است. همچنین بیماری پادشاه عربستان و سن زیاد او سبب شد تا بسیاری از امور از کنترل خارج شوند، در حالی که مسئولان دیگر آمادگی تحمل مسئولیت ها و اتخاذ تصمیم های لازم را نداشتند. این مساله را در بحران سوریه و بهار عربی کلا، و اعتراضاتی که عربستان به امریکا به دلیل "اجازه دادنش" به سقوط حسنی مبارک، رئیس جمهوری مصر داد می توان دید. عربستان معتقد است امریکا هیچ کار نکرد تا این که کار سوریه به این جا رسید. به نظرت در سوریه چه می گذرد؟»

جواب دادم: «همیشه امریکا را به دلیل تردیدش در موضوع سوریه ملامت می کنند. اما قبل از امریکا این اعراب و مسلمانان هستند که باید ملامت شوند، آنها هیچ کاری جز این که حمایت سیاسی و مادی از مخالفان کنند، انجام ندادند.»

ادامه دارد...
تحریریه دیپلماسی ایرانی/11