سایه ویرانی بر فراز پالمیرا

نویسنده: مایکل روبین

دیپلماسی ایرانی: داعش شهر باستانی پالمیرا واقع در استان حمص در سوریه را اشغال کرده است؛ شهری که در پی وجود ویرانه های رومی در خارج از رم مشهور است. اکنون سوری ها و غیرسوری ها از این مسئله نگران هستند که داعش این سایت باستانی را تخریب کند. هرچه نباشد آنها پیشتر شهر نیمرود، شهر باستانی آشوری و شهر نینوا پایتخت باستانی دولت آشور در استان نینوای عراق را با خاک یکسان کردند و آثار باستانی در موزه موصل را در هم شکستند.

اکنون مسئله کنایه آمیز تناقض و تفاوت شدید میان اقدامات داعش با تاریخ اسلام است. خلافت امویه که چندین دهه پس از درگذشت پیامبر اسلام در دمشق پایه ریزی شد، بر همه این مناطق حکومت می کرد. این سایت های باستانی به طور مشابه در سلسله عباسی که در سال های 750 تا 1285 پس از میلاد از بغداد بر سرزمین های اسلامی حکومت می کرد، آسیبی ندیدند.

به طور مشابه، تندیس های بودا در بامیان افغانستان نیز که در چند قرن حکومت اسلامی در افغانستان آسیبی ندیده بودند، در سال 2001 توسط طالبان نابود شدند. معابد صوفیه در تیمبوکتو و دیگر مناطق در شمال مالی قرن ها دوام آورند تا اینکه در نهایت تروریست های القاعده در مغرب اسلامی آنها را تخریب کردند.

به طور قطع مسئولیت نابودی آثار باستانی در شهر نیمرود، نینوا و موزه موصل با داعش است و به طور قطع آنها باید مجازات شوند؛ خواه این مجازات یک ماه دیگر صورت بگیرد و خواه در چند دهه آینده.

اما شاید بد نباشد اگر به این مسئله نیز توجه کنیم که چه عامل دیگری به غیر از برداشت و ادراک اشتباه و بی خردانه از شریعت اسلامی از سوی پیروان گروه هایی همچون طالبان، داعش و القاعده و شاخه های آن، مسبب واکنش های اینچنینی بوده است. یکی از وجوه تشابه چنین افرادی این است که آنها چندین دهه در معرض آموزه های اسلامی در مساجد و مدارس تاسیس شده توسط سعودی ها قرار داشتند.

طبق آموزه های مذهبی، مسلمانان باور دارند که قرآن کلام خداست و جاودان است؛ همواره وجود داشته است و خدا در قرن هفتم تصمیم گرفته آن را در اختیار انسان ها بگذارد، زمانی که جبرئیل آن را بر حضرت محمد آشکار ساخته است. با این حال، زبان همواره در حال دگرگونی است؛ همانطوری که آمریکایی ها توانایی درک انگلیسی قدیمی را ندارند، عربی قرن هفتم نیز برای بسیاری از اعراب غیرقابل فهم است و از سوی دیگر، بسیاری از مسلمان ها حتی عرب نیستند. مسئله این است که بیشتر مسلمان ها نمی توانند قرآن را با زبان حقیقی آن بخوانند و از این رو، آیات قرآن و معانی آن را که توسط امام ها و روحانیون ارائه می شود، همراه با هم حفظ می کنند. برای چندین دهه و از زمان رونق نفت، عربستان سعودی «خیرات» خود را بر ترویج این مکتب ارتجاعی از اسلام فراتر از صحرای عربی متمرکز کرد.

زمانی سعودی ها بر تخریب آثار باستانی متعلق به خود متمرکز بودند و باور داشتند توجه به معابد و سایت های باستانی، اسلامی و غیراسلامی، به مثابه بت پرستی است. دانش آموختگان آنها نیز همین پیشینه و نگرش بی خردانه را در سطح بین المللی گسترش دادند و اکنون جهان مجبور است هزینه آن را بپردازد. اگر داعش شهر باستانی پالمیرا را نابود کرد، این گروه تروریستی را متهم کنید؛ اما مروجان بت شکنی و آموزش دهندگان داعش را فراموش نکنید: نظام آموزشی عمومی عربستان سعودی و خیریه هایی که این کشور مدت ها پیش تاسیس کرد.

منبع: آمریکن اینترپرایز / مترجم: طلا تسلیمی

انتشار اولیه: یکشنبه 3 خرداد 1394 / انتشار مجدد: یکشنبه 10 خرداد 1394