توصیه به اوباما: به رهبران عرب امتیاز زیادی نده

چند روز دیگر شش رهبر عضو شورای همکاری خلیج فارس به دعوت باراک اوباما رییس جمهور آمریکا عازم واشنگتن می شوند تا با رییس جمهور آمریکا درباره امنیت منطقه خاورمیانه و مساله توافق احتمالی هسته ای با ایران دیدار و رایزنی کنند.

به گزارش عصر ایران این دیدار در شرایطی صورت می پذیرد که پس از تفاهم لوزان برخی کشورهای عربی به ویژه عربستان اعلام کردند نگران تبعات  توافق هسته ای با ایران بر امنیت خود هستند.

روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در سرمقاله روز شنبه خود به اهمیت این سفر پرداخته و نکاتی را به رییس جمهور آمریکا درباره دیدار با سران عربی خلیج فارس گوشزد کرده است که به دلیل اهمیت نکات طرح شده در آن ، برگردان کامل فارسی آن در پی می آید:

 جلسه این هفته رئیس جمهور اوباما با رهبران عرب ( در کاخ سفید و در کمپ دیوید) فرصتی برای اطمینان بخشیدن به این کشورهای عمیقا مردد عربی خلیج فارس است که تعامل و معامله هسته ای احتمالی آمریکا با ایران نه تنها یک تهدید نیست بلکه می تواند فرصتی برای ثبات منطقه ای باشد.

اکثریت جمعیت ایران شیعه است در حالی که اکثریت جمعیت کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس سنی هستند ، در حالی که به ضرب الاجل امضای توفق نهایی بین ایران و گروه 1+5 در موضوع هسته ای نزدیک می شویم رهبران عرب منطقه مضطرب تر شده اند.در این مورد، آقای اوباما می تواند پاسخ قانع کننده ای به رهبران عرب دهد: "یک ایران مهار شده به وسیله یک توافق هسته ای قوی و قابل اثبات تهدید بسیار کمتری برای آنها در مقایسه با یک ایران نامحدود بدون توافق هسته ای در بر خواهد داشت. 

اما جنبه دیگری درباره توافق هسته ای احتمالی است که رهبران خلیج فارس را نگران تر و بی قرار تر می سازد و آن این است که  بر اساس این توافق در ازای محدودیت در برنامه هسته ای ایران تحریم های اقتصادی این کشور رفع می شود و در نتیجه میلیاردها دلار از دارایی های بلوکه شده ایران آزاد و سرمایه گذاری های جدید خارجی وارد این کشور خواهد شد. کشورهای عربی خلیج فارس از این مساله نگرانی دارند که این پول ها و منابع مالی بیشتر می تواند نفوذ منطقه ای ایران را تقویت کرده و منابع مالی ایران را برای در اختیار دادن به گروه های متحد تهران از جمله حزب الله لبنان افزایش دهد و توان مالی ایران را برای حمایت بیشتر از بشار اسد در سوریه یا نفوذ در عراق افزایش دهد. 

آنها همچنین نگران هستند که اشتیاق دولت اوباما برای پایان دادن به بیش از سه دهه خصومت با ایران می تواند در حکم شمارش معکوس برای پایان دادن به تضمین امنیتی واشنگتن در قبال امنیت کشورهای عربی خلیج فارس باشد. در اینجا پاسخ آقای اوباما به این رهبران می تواند کمی پیچیده تر باشد.  انتظار می رود اوباما در این مورد تضمین هایی به رهبران عربی بدهد اما او باید به صراحت برای رهبران عربی مشخص سازد که با هر ایده ای شبیه به تشکیل سازمانی نظامی – امنیتی همچون ناتو برای تامین امنیت کشورهای عربی در قبال ایران موافق نیست . اوباما نباید تحت فشار رهبران عربی  زیر بار تشکیل چنین ناتویی برود  او همچنان باید رویکرد محتاطانه خود برای عدم ورود به مناقشات و درگیر یهای خاورمیانه را حفظ کند.

 برای دولت ایالات متحده در شرایط کنونی منطقه ایجاد تعادل و موازنه در روابط بین ایران و کشورهای عربی آسان نخواهد بود. اوباما می تواند تضمین دهد از عربستان سعودی در برابر حمله احتمالی ایران دفاع خواهد کرد. اما اگر ایران و عربستان درگیری مستقیم نداشته  و درگیری بین دو کشور به صورت نیابتی و با " پروکسی ها" باشد- که سناریوی محتمل تری است-  تکلیف چیست؟  باید اوباما صریحا به این رهبران بگوید که ایالات متحده آمریکا از این رژیم های عربی در برابر مخالفان سیاسی داخلی شان حمایت نخواهد کرد. 

ایالات متحده در حال حاضر میلیاردها دلار  سلاح به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس می فروشد و تمرینات نظامی مشترک برگزار می کند. کمک های بیشتر و  تمرینات نظامی و مشترک بیشتری می تواند در دستور کار باشد اما  مهمترین گام در حال حاضر باید یکپارچه سازی سیستم نظامی کشورهای عربی خلیج فارس به منظور تقویت توان دفاع دسته جمعی آنها باشد.

ایران تنها تهدیدی نیست که کشورهای عربی خلیج فارس با آن روبرو هستند و یا حتی می توان گفت ایران مهم ترین تهدید آنها هم نیست. آقای اوباما در مصاحبه ماه گذشته با "توماس فریدمن" نیز بر همین مساله تاکید کرد و خطاب به رهبران عربی گفت تهدید اصلی برای این کشورها از داخل است نه از خارج .
  اوباما گفت : "جمعیت هایی که در برخی موارد، از خود بیگانه میشوند، جوانانی که بیکار هستند،  ایدئولوژی های مخرب و پوچ، و نیز احساس سرخوردگی توده ها و جوان عرب از اینکه هیچ رسانه سیاسی مشروع برای بیان نارضایتی های آنها از وضعیت حاکم نیست.
 انتظار نمی رود دستکم در آینده نزدیک و میان مدت شاهد مطالبه دموکراسی خواهی از سوی اکثریت مردم این کشورها باشیم اما دستکم می توان نظام های سیاسی داشت که نماینده قشر وسیع تری از جامعه باشند.

 یک نکته دیگر مهم نیز وجود دارد که آقای اوباما می تواند درباره آن با رهبران عربی صحبت کند: " کشور ایران اغلب به عنوان یک نیرویی که باید مهار شود مورد توجه قرار گرفته است. اما  توافق هسته ای می تواند به عنوان "یک فرصت بزرگ" برای اعراب هم باشد تا در سایه آن با ایران وارد همکاری هایی چون سرمایه گذاری های جدید منطقه ای   در حوزه انرژی، تغییرات آب و هوا، کمبود آب و کنترل تسلیحات شوند.

در صورتی که معامله هسته ای آمریکا با ایران "جوش بخورد" ، واشنگتن سعی خواهد کرد  ایران را ترغیب کند که نقش سازنده تری در سوریه ایفا کند. بسیاری از ناظران در این مورد شک و تردید دارند اما قطعا امکان و شانس گسترده تر کردن حوزه همکاری با ایران در دیگر حوزه های غیرهسته ای ارزش تلاش خود را دارد.