حسادت عربستان و امارات به عمان بر سر رابطه با ایران

دیپلماسی ایرانی: برای پنجمین سال است که دیپلماسی ایرانی یادداشت های سرکیس نعوم را که در پی دیدارش با مقام های فعلی و سابق امریکایی نوشته است، منتشر می کند. امسال نیز بر اساس همان رویه دیپلماسی ایرانی تلاش دارد این یادداشت های را ترجمه و منتشر کند. با این تفاوت که از لحاظ زمانی تلاش می شود نزدیک تر به زمان انتشار آن در روزنامه مرجع یعنی روزنامه النهار باشد و کاربردی ترین آنها در این جا انتخاب و منتشر شود. اهمیت این یادداشت ها در این است که به روز هستند و مطابق با تحولات جاری در منطقه تهیه شده اند و در آنها نکاتی مشاهده می شوند که برای خوانندگان می تواند جذاب باشند. در ادامه بخش چهارم این یادداشت ها می آید:

از مسئول سابق که فرایند صلح در خاورمیانه را از نزدیک به عنوان یک مقام رسمی دنبال می کرد و همچنان هم مسائل خاورمیانه را دنبال می کند و در یکی از مراکز پژوهشی فعالیت جدی دارد، درباره لیبی پرسیدم، گفت: «لیبی کشور شکست خورده ای است. مصر از طرف آن صحبت می کند. ما می دانیم که مشکلات بسیاری دارد. در مقابل عربستان با ثبات است. و به مصلحت ایران نیست که بخواهد آن را بی ثبات کند. اما اگر توافق هسته ای میان ایران و مجموعه 1+5 حاصل شود، یا اگر اسرائیل به ایران حمله نظامی کند، آن گاه چه خواهد شد؟ درباره عراق امریکا باید خوب بداند که در آن جا چه می گذرد و بر اساس آن تصمیم بگیرد، امریکا چه جزئی چه کلی درگیر عراق است.»

نظر دادم: «امریکا باید در سیاست های خود که بعد از اشغال آن در سال 2003 تا کنون دنبال کرده است تجدید نظر کند. آیا تصمیم به این کار را خودش می گیرد یا مجبور به اتخاذ چنین تصمیمی می شود؟ به نظرم مجبور می شود. شیعیان عراق در ایران فراموش نمی کنند که امریکا در دوران ریاست جمهوری جورج بوش پدر به آنها وعده داد که بعد از آزادسازی کویت علیه حکومت صدام حسین قیام کنند تا از آنها حمایت کند، آنها قیام کردند اما به آنها پشت کرد، این مساله سبب شد تا صدام آنها را به شدت سرکوب کند و ده ها هزار نفر از آنها را بکشد. ایران از این موضوع استفاده کرد و به واشنگتن پیام داد که عراقی ها به ویژه شیعیان، در صورت آزاد شدن عراق از دست صدام علیه ارتش امریکا وارد عمل خواهند شد. عراق از دست صدام آزاد شد و فورا بعد از آن علیه آن انقلاب شد. برای همین امریکا باید درک کند که تصمیم جنگ در عراق چگونه اتخاذ شد، چه کسی در آن بازنگری کرد، به چه دلیل این کار را کرد و عملا اهدافشان چیست؟ چرا نجات عراقی ها به اشغال تبدیل شد و سپس به جایی برای تحقق اهداف ایران؟»

بعد از آن سراغ مقام بازنشسته امریکایی که همچنان اوضاع منطقه را از نزدیک دنبال می کند و همچنین یکی دیگر از مقام های نظامی سابق امریکایی که از نزدیک در جریان مسائل منطقه است، رفتم. فرد اول قبل از همه درباره افغانستان صحبت کرد؛ گفت: «به نظر من دو یا سه سال بعد از عقب نشینی نظامی امریکا از افغانستان طالبان دوباره بر این کشور حکومت خواهد کرد. در پاکستان نیز اسلام گرایان تندرو به قدرت خواهند رسید. قدرت هسته ای پاکستان نیز به زیر سلطه آنها در خواهد آمد. آن موقع از این می ترسم که ایران به برنامه هسته ای اش سرعت بدهد تا بتواند با خطر پاکستان سنی و نه رویارویی مسقیم با اسرائیل، مقابله کند. البته ایران طرح منطقه ای نیز دارد که به طرح های هسته ای اش کمک می کند، آن موقع از این می ترسم که امریکا که اکنون متوجه هند شده است توجهی به خطر پاکستان و همچنین چین نکند. ایران و امریکا نیاز به توافق هسته ای و منطقه ای، هر دو با هم دارند.»

درباره سوریه و رئیس جمهور بشار اسد، پرسیدم، گفت: «ترکیه اجازه نمی دهد بشار پیروز شود. درها را به روی همه اسلام گرایان تندروی عرب سنی عربستان و قطر گشوده است. در عراق ترکیه می خواهد حضور داعش ادامه داشته باشد تا ایران نزدیک به مرزهایش نشود، عربستان نیز همین مساله را می خواهد. به نظر من ایرانی ها در صورتی که بر سر جانشین اسد توافق حاصل شود دست از حمایت او می کشند.»

سپس گفت: «جمهوریخواهان در امریکا نژادپرستی میان سفید و سیاه را احیا می کنند. می خواهند مثل جهان سوم عقب افتاده اوباما را سرنگون کنند حتی اگر به قیمت ضربه زدن به کشورشان تمام شود. دو چیز برای اوباما در اولویت است. حل منازعات فلسطینی -  اسرائیلی و رسیدن تفاهم با ایران. به نظر می رسد زمان باقی مانده برای او در کاخ سفید اجازه نمی دهد بیش از این در مورد موضوع دوم درنگ کند برای همین به طور جدی روی موضوع ایران کار می کند.»

کارشناس دومی گفت: «یکی از مسئولان نظامی امریکایی با شیخ حمد بن زاید، امیر امارات متحده عربی بعد از انتشار خبر توافق با ایران تشکیل جلسه داد، دید که او از امریکا و سیاست های آن انتقاد می کند و می گوید امریکا نه متحد و نه دوست است. و دیدار خیلی سریع تمام شد. اماراتی ها و عربستانی ها وقتی که فهمیدند عمان واسط میان امریکا و ایران است بسیار خشمگین شدند. اول از همه می پرسیدند چرا ما میانجی نباشیم؟ عمانی ها به آنها گفتند: برای این که ما بی طرفیم. هم روابط خیلی خوبی با امریکا داریم هم با ایران. در عمان ایرانی هایی هستند که برای ما مردند و در خاک ما دفن شده اند. علاوه بر آن ما و ایران علیه یکدیگر جاسوسی نمی کنیم. در حالی که چنین چیزی میان شما و ایران نیست.»