پاسپورت ایرانی اکنون چقدر اعتبار دارد؟

یکی از وعده های دولت تدبیر و امید ارتقای اعتبار پاسپورت ایرانی بود اعتباری که در دوران هشت ساله دولت قبلی به شدت از اعتبار آن کاسته شده بود.

به گزارش آنا، تسهیل و لغو ویزا یکی از مهم ترین شاخصه های تامین امنیت در کشورهای متبوع به شمار می رود و همچنین توانایی یک کشور در لغو روادید متقابل شاخصی مهم در توسعه سیاسی و اجتماعی از ویژگی های سیاست خارجی کارآمد دولت ها محسوب می شود.

یکی از وعده های اصلی حسن روحانی در تبلیغات انتخاباتی سال ۱۳۹۲ نیز بازگرداندن احترام به پاسپورت ایرانی بود. با روی کار آمدن دولت یازدهم در خرداد ماه گذشتهتسهیل و لغو صدور روداید میان ایران و کشورهای همسایه و جهان با هدف افزایش حضور گردشگران خارجی در ایران و همچنین تسهیل سفر شهروندان ایرانی به خارج از کشور، یکی از اولویت های کاری دولت برشمرده شد؛ تا جایی که شخص رئیس جمهور با تاکید بر این موضوع، دستور تشکیل کارگروه ویژه ای با حضور وزارتخانه های اطلاعات، امور خارجه و سازمان گردشگری را صادر کرد.

اما ماجرای لغو و تسهیل صدور ویزا تنها مربوط به دولت یازدهم نیست. لغو صدور ویزا میان ایران و ۶۰ کشور جهان در دولت دهم کلید خورد و در نهایت با مخالفت برخی نهادهای امنیتی ایران مواجه و مسکوت ماند.

«هنلی و شرکا» (Henley and Partners) یک موسسه بین المللی است که در مسائل اقامت و شهروندی فعالیت می کند. این موسسه هر سال گزارشی درباره اعتبار پاسپورت کشورهای مختلف دنیا منتشر می کند. در گزارش سال ۲۰۱۲ این موسسه، پاسپورت ایرانی یکی از بی اعتبار ترین پاسپورت های جهان بود. در میان حدود ۱۰۰ کشوری که اعتبار گذرنامه آنها در این گزارش بررسی شده بود، ایران و افغانستان در رتبه ۹۶ قرار داشتند. بر اساس آن گزارش، شهروندان ایرانی در سال ۲۰۱۲ برای سفر تنها به ۳۷ کشور جهان بی نیاز از ویزا بودند.

با این حال، وضع پاسپورت ایرانی در گزارش سال ۲۰۱۳ موسسه «هنلی و شرکا» اندکی بهبود یافت. در سال ۲۰۱۳، کشورهایی که ایرانیان می توانستند بدون ویزا به آن ها سفر کنند به ۴۰ کشور افزایش یافته است. ایران در رتبه بندی ۲۰۱۳ به رده ۸۶ صعود کرد. آنگولا، جیبوتی و میانمار نیز در کنار ایران قرار داشتند. کشورهای کنگو، لیبی، سودان جنوبی، سوریه، کوزوو، لبنان، سریلانکا، نپال، اریتره، فلسطین، پاکستان، سومالی، عراق و افغانستان پایین تر از ایران قرار داشتند.

به رغم آنکه چهره های اصولگرا در ماه های اخیر دولت روحانی به دلیل آنچه «کم اعتبار شدن ارزش پاسپورت» ایرانی متهم می کنند و از موضوعاتی چون انصراف دولت از معرفی «حمید ابوطالبی» و معرفی «غلامعلی خوشرو» به عنوان سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد و همچنین مسئله تعرض به دو نوجوان ایرانی به عنوان دستاویزی برای حمله علیه دولت استفاده می کنند، در تازه ترین گزارش ها، آمار و ارقام و شواهد عینی چیز دیگری را می گویند.

روزنامه «واشنگتن پست» با انتشار گزارشی به رتبه بندی تازه انجام شده اشاره کرده است در این گزارش اعتبار پاسپورت ایرانی در میان تمام کشورهای جهان رتبه هفتادم را در سال جاری میلادی کسب کرده است و برای سفر ایرانیان به 54 کشور جهان نیازی به ارائه پاسپورت از سوی مسافران ایرانی نیست. یعنی پاسپورت ایرانی به رده 76 صعود کرده است.

بنابراین شهروندان ایرانی و با گذرنامه جمهوری اسلامی ایران قادر هستند به 54 کشور در سراسر دنیا بدون ویزا سفر کنند. در این فهرست 19 کشور از قاره آفریقا، 8 کشور از قاره آمریکا، 16 کشور از قاره آسیا، 5 کشور از قاره اروپا و 6 کشور از قاره اقیانوسیه قرار دارند.

فهرست کشورهایی لغو روادید شده برای ایرانیان

قاره آسیا

سوریه – لائوس – لبنان – تاجیکستان - کامبوج- مالدیو -نپال- اندونزی- سریلانکا- مالزی- تیمور شرقی – برونئی – مالاوی- قرقیزستان- ترکمنستان - کردستان عراق

قاره آمریکا

بولیوی - هائیتی- نیکاراگوئه- اکوادور- ونزوئلا – گویان - دومینیکن - پاراگوئه

قاره آفریقا

توگو – ماداگاسکار - موزامبیک - کنیا – کومور- کیپ ورد- جیبوتی- اوگاندا – تونس- کنگو- بورکینافاسو- گابن – موریتانی- غنا – زیمبابوه - گینه بیسائو- مالی - ساحل عاج - سنگال

قاره اروپا

صربستان و مونته نگرو- کوزوو – ترکیه - ارمنستان - گرجستان

کشورهای حوزه اقیانوسیه

جزایر کوک لند - ایالات میکرونزی - جزایر نیووی- جزایر پالائو- جزایر تووالو و ساموا.

در این شاخص تازه همچنین پاسپورت های آمریکایی و بریتانیایی در صدر جدول شاخص پراعتبار ترین پاسپورت های جهان قرار دارند و با آن ها می توان به ۱۴۷ کشور دنیا آزادانه سفر کرد. کشورهای فرانسه، کره جنوبی و آلمان در گروه دوم، ایتالیا و سوئد در گروه سوم و دانمارک، سنگاپور، فنلاند، ژاپن و لوگزامبورگ و هلند در گروه چهارم پراعتبار ترین پاسپورت های جهان قرار دارند.

شاخص رتبه اعتبار پاسپورت ایران در سال ۲۰۱۲

نگاهی به شاخص اعتبار پاسپورت های جهان در سال ۲۰۱۲ میلادی کذب بودن ادعای مطرح شده از سوی مخالفان دولت درباره کاهش رتبه اعتباری پاسپورت ایرانی در دولت یازدهم را به خوبی نشان می دهد.

چندی پیش نیز محمود سریع القلم استاد دانشگاه شهید بهشتی، در یادداشتی به ۳۰ ویژگی یک سیاست خارجی کارآمد اشاره کرد و توانایی شهروندان یک کشور برای سفر به همه کشورهای همسایه بدون ویزا را از جمله ویژگی های یک سیاست خارجی کارآمد دانست.

شاخص رتبه سنجی «هنلی و شرکا» در سال ۲۰۱۲ میلادی نشان می دهد که ایران از نظر شاخص رتبه بندی اعتبار و میزان محدودیت سفر ها در رتبه نود و ششم جهانی قرار داشته است و در مقابل، کشورهایی چون نپال و پاکستان کمترین امتیاز ها (۳۷) را به خود اختصاص داده بود.

در این شاخص سه کشور مهم اسکاندیناوی (دانمارک، سوئد و فنلاند) در صدر جدول کشورهای با اعتبار بالای پاسپورت و آزادی از نظر سفر بدون پاسپورت قرار داشته اند.

شاخص رتبه پاسپورت ایرانی در سال ۲۰۱۴