آنچه باید در مورد فکت شیت آمریکا بدانیم

دعوای« فکت شیت* ها»؛ این دعوای غریب هسته ای، دعوای این روزهای برخی رسانه های ایرانی است.«فکت شیتی» که آمریکایی ها درباره بیانیه مطبوعاتی سوئیس منتشر کرده اند و در این طرف کره خاکی، در ایران، برای برخی تبدیل به دستمالی شده است که به بهانه آن قیصریه ای را به آتش بکشند!

 

تلویزیون ایرانی این روزها خیلی زیاد از فکت شیت آمریکایی ها درباره بیانیه مطبوعاتی سوئیس و اختلاف آن با سخنان مقامات ایرانی درباره بیانیه سخن می گوید؛اما هیچگاه برای مردم روشن نمی کنند که فکت ها شیت ها چه هستند و چرا ممکن است در بین فکت شیت ها منتشر شده در مورد یک موضوع واحد، اختلافاتی دیده شود؛ که اگر بگویند و توضیح دهند،شاید نه دعوایی پیش بیاید و نه این همه سردرگمی؛ البته اگر واقعا فکت شیت آمریکایی ها بهانه ای نباشد برای به آتش کشیدن قیصریه!

 

 اما بالاخره «فکت شیت» ها چه هستند؟

در برخی از کشور ها مانند ایران که عموما تکیه مردم و حتی مقامات بر فرهنگ شفاهی است، عموما جمع بندی و تفاسیر حول یک اتفاق مهم بین المللی و حتی داخلی، از طریق مصاحبه با مقام مسوول مربوطه در داخل راهروهای یک همایش،یک مراسم ختم، در هنگام سوار یا پیاده شدن از هواپیما  و... انجام می شود. ایرانیان در بهترین حالت زمانی به نوشتن می پردازند که نتوانند به صورت شفاهی در رسانه مطلبی را بگویند. 

 

این سنت ایرانی؛البته در آمریکا وجود ندارد. آمریکایی ها عموما در مورد مسائل مهم بین المللی و داخلی، استنباط و برداشت خود را به صورت اطلاعیه ای رسمی به منظور توجیه افکار عمومی و سایر مقامات منتشر می کنند. این اطلاعیه رسمی فکت شیت نام دارد که عموما در کنار برداشت از یک واقعه مهم،حاوی اطلاعاتی مختصر درباره آن آن واقعه نیز هست.

 

در اروپا انتشار «فکت شیت» به سفت و سختی آمریکا نیست. اروپایی ها نیز اگر چه مانند ما سنت شفاهی ندارند، اما برداشت و تحلیل خود درباره یک اتفاق مهم به ویژه بین المللی را در قالب یک بیانیه کلی اظهار می کنند و روند کلی و گرایش عمومی خود از روند و سیر یک اتفاق مهم بین المللی بیان می کنند.

 

چرا ممکن است بین دو فکت شیت با موضوع واحد اختلاف نظر باشد؟

همان طور که گفته شد،فکت شیت ها،متونی استنباطی از یک واقعه مهم  برای معرفی دستاورد های کشورهای دخیل در آن واقع برای مردمان آن کشورهاست است.

 

 طبیعی است که وقتی دو کشور متخاصم یا رقیب بخواهند دستاوردهای خود را از یک واقعه برای مردم خود بیان کنند، آنچه را که مطلوب خود  و مردم می دانند برجسته سازی می کنند.تاکید می شود که اطلاعات موجود در فکت شیت ها لزوما غلط نیستند، بلکه جنبه ای از یک توافق مهم در یک فکت شیت برجسته سازی می شود و جنبه ای دیگر از آن ممکن است پردازش نشود.

 

 از آنجا که فکت شیت بیان دستاوردهای یک کشور است لزوما از دستاوردهای خودی گفته می شود و  ممکن نیست در فکت شیت آمریکایی ها گفته شود: ما حق غنی سازی ایران را به رسمیت شناختیم یا ما تحریم های ایران را یکجا برخواهیم داشت یا راکتور آب سنگین اراک را برای ایرانیان تثبیت خواهیم کرد و یا دارایی های ایرانیان را به آنان بازخواهیم گرد اند یا ایران حق فروش مواد غنی شده خود را خواهد داشت. در حالی که همه اینها را بر اساس بیانیه سوئیس ایران به دست آورده است. 

 

در یک فکت شیت با اطلاعات مهم در یک سند بین المللی به گونه ای بازی می شود و از هنر برجسته سازی دستاوردهای و کوچک شمردن دستاوردهای طرف مقابل بحث می شود که برای افکار عمومی، خاطر جمعی حاصل شود که دستاورد حاصل شده است.طبعتا در یک مذاکره بین المللی هم یکی برنده و دیگری بازنده مطلق نیست و هر کسی می تواند با استناد به دستاوردهای خود، روایت خود را بگوید به همین خاطر است که از بیانیه سوئیس همزمان ایران و آمریکا می توانند روایت خاص خود را داشته باشند و اگر چه هیچکدام هم دروغ نمی گویند، اما روایت هایشان بر اساس نگاه هر یک به دستاوردها متفاوت است.

 

لذا اگر چه دعوای فکت شیت ها، اصالتی ندارد، اما با استناد به اینها،روحیه ملت را تضعیف کردن و به اصطلاح تا جایی پیش رفتن که یک موفقیت دیپلماتیک نظام را در یک دعوای بی اصالت بی اثر شمردن، نه شرط انصاف است و نه مصلحت. اکنون شرایطی نیست که برای داعوی جناحی، به اصطلاح ،برخی توی دل مردم را خالی کنند. دعوای فک شیت ها، دعوای غریبی است.

 

fact sheet*