تهدید پوتین به استفاده از سلاح هسته‌ای

دیپلماسی ایرانی: یک سال پس از رفراندوم جعلی در کریمه برای پیوستن به روسیه، جهان تغییر کرده است: قواعد پس از جنگ سرد دیگر کاربرد ندارد و دشمنی های قدیمی که ربع قرن پیش سرکوب شده بودند، بازگشته اند. این تغییر به خوبی توسط ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه که سال گذشته داستان الحاق را مطرح کرد، نشان داده می شود.

پوتین در 18 مارس 2014 در سخنرانی ای که در پارلمان داشت رسماً پیشنهاد الحاق کریمه را داد: «می خواهم مستقیما به شما بگویم: اگر نیروهای دفاعی محلی کریمه نتوانند وضعیت را در کنترل خود نگه دارند، این امکان وجود دارد که تلفات زیاد شود. در آن صورت ما نوعی از مداخله و یا تجاوز روسیه به کریمه را خواهیم داشت. این عجیب است. من قسمتی از تاریخ را به یاد ندارم که مداخله ای صورت گرفته باشد و تلفاتی به وجود نیاید.»

کماندوهایی که برای اولین بار ساختمان های دولت و مجلس کریمه، فرودگاه اصلی و پس از آن پایگاه نظامی اوکراین را اشغال کردند، زمانی که دستگیر شدند، معلوم شد که از نیروهای محلی نبوده اند. البته در آن زمان پوتین حفظ ظاهر می کرد. دو شب پبش تلویزیون دولتی روسیه فیلمی را با عنوان «کریمه به سرزمین مادری برمی گردد» پخش می کرد. پوتین در آن روایت دیگری را ارئه می دهد: «سد کردن و خلع سلاح کردن 20 هزار نفر سیستم پرسنلی خاصی می خواهد. نه تنها از نظر تعداد بلکه از نظر کیفیت. ما نیاز به متخصصینی داریم که بدانند چگونه باید کار را انجام دهند. بنابراین من به وزارت دفاع دستور دادم که نیروهای ویژه اطلاعاتی ارتش، تفنگداران دریایی و سربازان چترباز را برای تقویت پوشش حفاظتی پایگاه های نظامی مان در کریمه اعزام کند.»

پوتین همچنین افشا کرده است که کرملین قبل از برگزاری رفراندوم در کرملین، یک نظرسنجی محرمانه برای بررسی نظر مردم محلی نسبت به روسیه و اطمینان یافتن از نتایج آن انجام داده بود. نکته دیگری که مشخص شده این است که پوتین به جای پیروی از خواست و اراده مردم مغز متفکر عملیات بوده است.

شاید بعضی ها بگویند که این تغییر داستان نشان می دهد که پوتین دروغگو است، اما تاثیر بیشتر این بحث هنوز کمتر آشکار شده است. یک سال پیش رهبر روسیه امیدوار بود که تصرف سرزمینی اش بدون عواقب عمده ای باشد، چون در سال 2008 و زمانی که تانک های روسیه، گرجستان را در می نوردیدند، غرب نهایتاً فهمید که مسکو به دنبال گسترش نفوذ خود است. پوتین در سخنرانی ای که درباره کریمه داشت از آمریکایی ها التماس می کرد که «ما را درک کنید».

این درک به دست نیامد. با این حال به جز برخی از دانشگاهیان و سیاستمداران افراطی اروپا در سمت چپ و راست، پاسخ رسمی رهبران ایالات متحده و اتحادیه اروپا سخت و قاطعانه بود. پاسخ عملی آنها در ابتدا ضعیف بود: تحریم های اقتصادی تنها ناراحتی خفیفی در میان تعداد کمی از دوستان پوتین وارد کرد. در ادامه پوتین به دخالت در اوکراین ادامه داد چون به خوبی فهمیده بود که رهبران غربی نمی توانند اقدامی برای متوقف کردن وی انجام دهند.

نگرش پوتین به غرب ترکیبی از نفرت و ترس است. در فیلم کریمه، پوتین می گوید اگر غرب بخواهد جلوی فتوحات سرزمینی ما را بگیرد، نیروهای هسته ای روسیه در آماده باش قرار خواهند گرفت. وی در این رابطه می گوید: «من فکر نمی کنم که کسی میل به این نوع از تخاصم جهانی داشته باشد.» یک سال پیش، چنین تهدید هسته ای غیرممکن به نظر می رسید. اما در حال حاضر پوتین به وضوح خواهان این است که غرب متوجه شود وی همانند رهبران اتحاد جماهیر شوروی قادر به استفاده ابزاری از سلاح هسته ای است.

در طول یک سال گذشته تحریم های اقتصادی علیه روسیه افزایش یافته و این کشور را مجبور کرده است تا ذخایر بین المللی را تخلیه کند تا شرکت های بزرگ دولتی بتوانند بدهی های خارجی شان را پرداخت کنند. با این حال پوتین همچنان به همان اندازه که می ترسد، نفرت هم دارد. امروز پوتین پس از بازگشت از غیبت 11 روزه، همچنان محبوبیتی 86 درصدی دارد. رئیس کرملین قدرتش را تثبیت کرده است و احساسات ضد غربی در روسیه تقویت شده است. جای تعجبی نیست که این احساس امنیت موجب شده است تا اعتباری برای حمله بدون خونریزی به وجود آید.

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند