ابقای دیکتاتور بلاروس برای بار پنجم

نویسنده: لئونید برشیدسکی

دیپلماسی ایرانی: الکساندر لوکاشنکو، دیکتاتور بلاروس برای پنجمین بار برنده انتخابات ریاست جمهوری شد. در واکنش به این اتفاق، اتحادیه اروپا قصد دارد تحریم ها علیه وی را لغو و از رژیم او حمایت کند. این مسئله باعث می شود تا ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و دوستش خوشحال باشند: چون توانسته اند بدون این که چیزی را تغییر دهند از شر تحریم ها خلاص شوند.

لوکاشنکو، یک مزرعه دار پوپولیست و مبارز ضد فساد در انتخابات عادلانه سال 1994 پیروز شد، اما در مقابل کشور همسایه اوکراین، از آن زمان چهار رئیس جمهور داشته است اما لوکاشنکو همچنان در قدرت باقی مانده است. نتایج انتخابات روز یکشنبه نشان می دهد که لوکاشنکو توانسته است 83 درصد آرا را به دست آورد، یعنی بهترین نتیجه اش در انتخابات های قبلی. این درحالی است که روند حمایت از کاندیداهای مخالف نزولی بوده است.

نتایج انتخابات احتمالاً چندان معنایی ندارد. در بلاروس، رسانه ها به شدت کنترل می شوند، با معترضان خیابانی با زور برخورد می شود و فعالان مخالفی که این جسارت را دارند که از کشور خارج نشوند، زندانی خواهند شد. براساس اطلاعات رسمی، حدود 36 درصد از رای دهندگان پیش از موعد در انتخابات شرکت کردند. بلاروسی ها می توانند در روز انتخابات وقت خود را هدر ندهند و قبل از آن هم رای بدهند. البته این مسئله موجب شده است تا فضایی برای جعل شمارش آرا هم به وجود بیاید.

این فضا موجب می شود تا هیچ سیاستمدار مخالف قدرتمندی ظهور نکند. سوتلانا الکسیویچ، نویسنده ای که هفته گذشته برنده جایزه نوبل ادبیات شد، حریف سرسخت لوکاشنکو است اما هیچ اقدامی به جز تحریک مخالفانش انجام نمی دهد. وی هفته گذشته در کنفرانسی خبری در آلمان گفت: «مخالفان دولت ما بسیار ضعیف شدند و همه در حال نزاع با یکدیگرند. همه یکدیگر را متهم به عضویت در کا گ ب می کنند. چرا بر سر یک کاندیدا اتحاد وجود ندارد؟ این جالب ترین نکته است. حتی غرب هم در تلاش است تا مخالفان را متقاعد کند که به یک کاندیدای واحد نیاز است و آدم های باهوش درون جریان مخالفان هم همین نظر را دارند. اما به نظر می رسد افرادی که هم اکنون مردم آنها را به نام مخالف می شناسند چنین مسئولیتی را درک نمی کنند. آنها توسط غرورشان محاصره شده اند.»

در انتخابات فعلی برخی از رهبران سابق مخالفان از رای دهندگان خواستند تا رای ندهند، چون رایشان نادیده گرفته می شود اما مشارکت در انتخابات به 87 درصد افزایش یافت. تاتیانا کوروتکویچ، نفر دوم انتخابات در مصاحبه ای قبل از رای گیری گفته بود که میزان حمایت واقعی از لوکاشنکو 30 درصد است. اما بلاروسی هایی که در مدرسه یا در سر کار هستند، گزینه دیگری ندارند. با وجود فقر شدید -میزان متوسط درآمد در بلاروس 400 دلار در ماه است- و اقتصاد برنامه ریزی شده به سبک شوروی، اگر روسیه صادرات گاز طبیعی ارزان به این کشور را متوقف کند، اقتصاد بلاروس فرو خواهد پاشید.

پس از انتخابات پارلمانی پرحاشیه سال 2004، اتحادیه اروپا محدودیت های مختلفی بر بلاروس اعمال کرد: تحریم تسلیحات، محدودیت در فروش تجهیزات پلیس (لوکاشنکو یا خودش آنها را می سازد یا از روسیه می خرد.) بلوکه شدن دارایی ها و محدودیت های سفر علیه لوکاشنکو، همدستانش و شرکت هایش. این تحریم ها شباهت زیادی به تحریم هایی دارند که پس از الحاق کریمه علیه روسیه اعمال شد. اما در رابطه با بلاروس، اوایل این ماه اعلام شد که برخی از تحریم ها برداشته خواهند شد.

افرادی که در اروپا معتقدند لوکاشنکو در آینده ممکن است به سمت آنها متمایل شود، باید این نکته را مدنظر داشته باشند که مهارت ها، دیدگاه ها و ساختار ژنتیکی وی بسیار شبیه به پوتین است. گام برداشتن به سوی وی فقط موجب قرار گرفتن یک لبخند بدبینانه بر لبان پوتین خواهد شد.

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند