چه کسی مخالف پوتین را کشت؟

دیپلماسی ایرانی: قتل مخالف برجسته روسی موجب ترس دشمنان سیاسی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه شده است. مخالفان پوتین پیش از این هم کشته شده بودند. رئیس جمهور روسیه رقبای الیگارشی اش و حتی گروه های موسیقی را هم به زندان می فرستد. او شبکه های تلویزیونی را می بندد و سازمان های غیردولتی را از فعالیت محروم می کند. اما قتل بوریس نمتسوف این سوال را مطرح می کند که کرملین تا کجا می خواهد پیش رود؟

بلافاصله پس از قتل نمتسوف در مرکز مسکو، مقامات نام هیچ مظنونی را اعلام نکردند. دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین گفت که وی به خانواده نمتسوف تسلیت گفته و دستور به تحقیقات در این رابطه داده است. وی در ادامه می گوید: «پوتین تاکید کرده است که این قتل وحشیانه است و تمام نشانه ها حاکی از این است که قتل صرفاً جنبه تحریک آمیز داشته است.»

اما برخی از مخالفان کرملین نظر دیگری دارند. ایلیا پونومارف، چپ گرایی که تنها عضو دوما است که به الحاق کریمه رای مخالف داده، روز جمعه در این باره گفت: «من به عنوان یک سیاستمدار نمی توانم بگویم که چه کسی مسئول این حادثه است. هیچ توضیحی برای این که کس دیگری غیر از کرملین این کار را انجام داده باشد، وجود ندارد.»

گری کاسپاروف، قهرمان سابق شطرنج و یکی از رهبران مخالفان در این رابطه می گوید: «چه کسی دستور قتل نمتسوف را داده است؟ کی می داند؟ اما این اقدام چندان از کرملین دور نیست و توسط دوستان پوتین انجام شده است. چه کسی دستور آن را داده است؟ من اهمیتی نمی دهم. پوتین باید درباره قتل بوریس مسئولیت داشته باشد.»

نمتسوف در مصاحبه ای که در این ماه داشت گفته بود مادرش می ترسد که پوتین وی را بکشد، اما خودش ترسی از این بابت ندارد. مایکل مک فال، سفیر ایالات متحده در مسکو در سال های 2012 تا 2014، می گوید از اینکه پوتین شخصاً دستور قتل نمتسوف را داده باشد، شوکه خواهد شد. اما مک فال می گوید که در ابتدا پوتین به خاطر این قتل مورد سرزنش قرر خواهد گرفت. وی می گوید: «فضایی که پوتین ایجاد کرده موجب شده است تا مردم افرادی همچون نمتسوف را دشمن دولت بدانند و اینگونه افراد مجازات این فرضیه را پرداخت خواهند کرد و این فضایی که ایجاد شده برای هر کسی می تواند منجر به ایجاد یک تراژدی شود.»

اد رویس، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان ایالات متحده در بیانیه ای که روز جمعه منتشر کرد گفت: «بی قانونی بر روسیه پوتین سایه افکنده است. صرف نظر از این که چه کسی بوریس نمتسوف را کشته است، این قتل تکان دهنده جدیدترین حمله به افرادی است که جرات کرده اند با رژیم پوتین مخالفت کنند.»  

نمتسوف، معاون سابق نخست وزیر، انتقادات جدی ای به جایگاه جهانی رژیم پوتین داشت. در دوره اول ریاست جمهوری باراک اوباما، نمتسوف به واشینگتن سفر کرد و با ایده سیاست آغاز مجدد روابط با روسیه مخالفت کرد و هشدار داد که این اقدام نادیده گرفتن تمایلات تهاجمی روسیه است و تنها موجب جسور شدن پوتین می شود. نمتسوف اخیراً هم تحقیقاتی درباره فساد صورت گرفته در میزبانی المپیک زمستانی سوچی منتشر کرده بود.

پونومارف که هم اکنون جلای وطن کرده و در ایالات متحده است می گوید که وی هم از زندگی در مسکو می ترسد. وی می گوید: «من قطعاً همین برداشت را درباره خودم دارم. فکر می کنم اگر من هم در روسیه باقی مانده بودم می توانستم همین وضعیت را داشته باشم.» کاسپاروف هم صراحتاً می گوید: «پیام این است که ما به خون، آلرژی نداریم و هر کسی می تواند کشته شود.»

مک فال که سابقه آشنایی 30 ساله با نمتسوف را دارد از قتل وی شوکه شده است. وی می گوید زمانی را به یاد دارد که نمتسوف به محل اقامت سفیر آمده بود و مک فال ترتیبی داده بود تا وی بتواند بدون بازرسی پلیس در درب ورودی وارد محوطه شود و با وی در این رابطه شوخی می کرد، «اما موقعی که وی قصد ترک محوطه را داشت شوخی نشد چون ما دیدیم که دو ماشین به صورت بسیار نزدیک وی را تعقیب می کردند تا بفهمند که وی کجا می رود و چه کار می کند.» این سفیر سابق در ادامه می گوید: «این خیلی بد است که شما در کشور خودتان چنین وضعی را داشته باشید.»

منبع: بلومبرگ ویو/ مترجم: حسین هوشمند