استرالیا، میانجی گفت‌وگوهای ایران و آمریکا

نویسندگان: مارک کِنی و دیوید ورو

دیپلماسی ایرانی: جولی بیشاپ وزیر امور خارجه استرالیا قرار است ماه آوریل به دعوت وزارت امور خارجه ایران، به تهران سفر کند؛ وی اولین مقام رده بالای غربی خواهد بود که در بیش از یک دهه گذشته به ایران سفر می کند.

در این حال نگرش عمده به سفر بیشاپ این است که در نتیجه گفتگوی وی با مقامات ایرانی تغییر قابل توجهی در روند مبارزات علیه گروه افراطی سنی داعش، ایجاد خواهد شد. اما از سوی دیگر، سفر بیشاپ فرصت استفاده از منافع اقتصادی موجود در ایران را برای استرالیا و امکان تجدید روابط دو کشور را در زمینه هایی همچون تحصیلی، کشاورزی، دامداری، فراهم خواهد آورد.

سفر بیشاپ به تهران یکی از معدود سفرهای یک مقام رده بالای غربی است که به شدت از سوی کاخ سفید مورد حمایت قرار گرفته است، به ویژه اینکه واشنگتن امیدوار است وزیر امور خارجه استرالیا در این سفر زمینه های لازم را برای گفتگوهای جدید و سازنده میان ایران و آمریکا در مورد مبارزه با دشمن مشترک که در عراق، سوریه و اکنون لیبی پیشروی می کند، فراهم آورد. محمدجواد ظریف در این خصوص گفت جولی بیشاپ در پی دعوت ویژه وزارت امور خارجه، به تهران سفر می کند.

سفر جولی بیشاپ به تهران برای ماه آوریل و حدود دو ماه پیش از مهلت تعیین شده برای توافق جامع ایران و آمریکا بر سر پرونده هسته ای، صورت می گیرد. توافق جامع قرار است در پی دستیابی به توافق سیاسی اولیه تا پایان ماه مارس، حاصل شود و این در حالی است که نشانه های مثبتی در گفتگوها مشاهده می شود.

وزیر امور خارجه استرالیا در سفر خود به منطقه خاورمیانه احتمالا به بغداد پایتخت عراق و همچنین ریاض پایتخت عربستان سعودی سفر خواهد کرد.

استرالیا در حال حاضر حدود ششصد نیروی نظامی و چندین هواپیمای جنگی به ائتلاف تحت رهبری آمریکا در جنگ علیه داعش اختصاص داده است؛ هدف اصلی از تشکیل این ائتلاف عقب راندن گروه تروریستی داعش از سرزمین های اشغالی در عراق و سوریه محسوب می شود.

در شرایط کنونی، آمریکا گفتگوهایی طولانی با ایران را در سطح وزرای امور خارجه با هدف محدودسازی صنعت هسته ای ایران به مقاصد تماما صلح آمیز و در نتیجه جلوگیری از احتمال جنگ ایران با دشمن دیرینه یعنی اسرائیل، در پیش گرفته است.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر محافظه کار اسرائیل اعتراض خود را به روند گفتگوهای کنونی اعلام کرده است؛ از دیدگاه وی، قائل شدن هر امتیاز اندکی برای ایران در زمینه استفاده و پیشبرد فناوری هسته ای در نهایت فاصله این کشور را با تبدیل شدن به قدرت مجهز به تسلیحات هسته ای کاهش خواهد داد.

سفر الکساندر داونر وزیر امور خارجه پیشین استرالیا به ایران در سال 2003، آخرین سفر یک مقام رده بالای این کشور به تهران محسوب می شود. با توجه به این مسئله می توان گفت دو کشور تا پیش از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد رئیس جمهور تندرو ایران روابط خوبی با یکدیگر داشته اند. در نزدیک به یک دهه ریاست جمهوری احمدی نژاد در ایران تنها مقام رده بالای غربی که به ایران سفر کرد کاترین اشتون نماینده ارشد سازمان ملل در آن زمان و مسئول پیشین سیاست های خارجی اتحادیه اروپا بود.

امین صیقل رئیس مرکز مطالعات اسلامی و عربی و استاد علوم سیاسی در دانشگاه ملی استرالیا دعوت وزارت امور خارجه ایران را از جولی بیشاپ را «به شدت قابل توجه» توصیف کرد. وی در این خصوص گفت: «شواهد موجود امیدواری ها را به امضای توافق سیاسی (میان ایران و آمریکا) تا مهلت سی و یکم ماه مارس افزایش داده است و بدین ترتیب، وی (جولی بیشاپ) می خواهد اولین مقام رده بالا در میان متحدان غربی باشد که به ایران سفر می کند.»

پروفسور صیقل در ادامه تصریح کرد: «اگر توافق جامع حاصل شود، بازار ایران به روی دنیا گشوده خواهد شد و این کشور می تواند منبع درآمد قابل توجهی برای استرالیا باشد و شرکت های استرالیایی می توانند در پروژه های گوناگون در ایران سرمایه گذاری و مشارکت کنند.»

وی افزود: «واقعیتی که کمتر به آن پرداخته شده این است که تجارت دو جانبه میان ایران و استرالیا در دهه 1990 به شدت بالا بود و در آن زمان حدود 900 دانشجوی ایرانی به همراه خانواده های آنها از طرف دولت ایران برای تحصیل در استرالیا بورسیه شدند. پروفسور صیقل در ادامه گفت: «ایران یک فرصت بزرگ (اقتصادی) محسوب می شود و استرالیا به خوبی از این مسئله آگاه است و به آن توجه دارد.»

بر خلاف آمریکا، کانادا و انگلیس، استرالیا همواره روابط دیپلماتیک خوبی با ایران داشته است که این مسئله استرالیا را در موقعیت مناسبی برای فعالیت در ایران در صورت حاصل شدن توافق جامع و لغو تحریم های شدید اعمال شده علیه این کشور، قرار می دهد.

منبع: سیدنی مورنینگ هرالد / مترجم: طلا تسلیمی