توافق یک مرحله‌ای؛ دستیابی به خواسته‌های حداکثری

چرا مساله توافق یک مرحله ای مطرح شده است؟

طولانی بودن و دو مرحله ای شدن مذاکرات منجر به این خواهد شد که طرفین غربی در مرحله دوم، امتیازها را به صورت تدریجی به ایران بدهند. در حالی که ایران تاکنون تمام امتیازهای لازم را داده است. از طرفی ممکن است آنها تحریم ها را لغو نکرده و به معلق کردن آن بسنده کنند آن هم تا هر زمان که بخواهند تحریم ها دوباره برقرار شود. این مساله نقض توافق مقدماتی است که صورت گرفته و بر مبنای آن باید همه تحریم ها به صورت یکجا لغو شود.

مزیت توافق یک مرحله ای چیست؟

روند مذاکرات ده ساله به خصوص در سال 2003 و 2005 میلادی، بیانگر این است که ایران به اندازه کافی به غرب امتیاز داده است. در واقع تجربه تاریخی نشان داده که اگر توافقی حاصل شود، مشخص نمی شود که طرف مقابل بر اساس آنچه می گوید، عمل می کند؟ چرا که طرف مذاکره کننده همواره در ابهام سخن گفته و موضوع را بیشتر با " اما"، " اگر " و " بازی زمانی " دنبال کرده است. آنها همواره تاکید کرده اند که ایران باید به صورت شفاف و غیرقابل ابهام سخن بگوید و عمل کند. بنابراین توافق یک مرحله ای موجب می شود که تکلیف غرب در مذاکرات مشخص شود.

آیا امکان توافق هسته ای یک مرحله ای در شرایط فعلی وجود دارد؟

گرچه نمی توان به صورت کلی به توافق به صورت استراتژیک خوشبین بود، اما امیدواری وجود دارد. معتقدم که آمریکا بر اساس استراتژی خود در خاورمیانه، اجازه نخواهد داد ایران به مرحله ای برسد که در میان مدت منافع ایالات متحده را تهدید کند. نکته قابل توجه این است که شرایط فعلی مذاکره با سه – چهار سال گذشته متفاوت است؛ چرا که شاید برخی از موضوعاتی که اکنون مطرح می شود، در آن زمان بیان نمی شد و دست تیم مذاکره کننده بازتر می بود. البته اکنون نیز دست تیم مذاکره کننده باز است، بدین معنا که ایران توانسته سطح غنی سازی خود را به 20 درصد برساند که به غرب این پیام را می دهد اگر خواهان افزایش فشار باشند، ایران می تواند سطح غنی سازی خود را افزایش دهد. باید در نظر داشت که دیپلمات های ایران بر اساس هزینه- فایده ای که مذاکرات دارد، فشار نسبتا زیادی را تحمل می کنند.

راهکار دستیابی به توافق یک مرحله ای چیست؟

طرف مقابل باید انعطاف پذیری کامل داشته باشد، چرا که ایران تاکنون انعطاف پذیری خود را نشان داده است. در عین حال باید خواسته های حداکثری خود را تقلیل دهند. البته همواره بر سر میز مذاکرات خواسته های حداکثری مطرح می شود تا طرفین به خواسته های حداقلی راضی شوند. دیگر آنکه باید دانست طرف مقابل 70 درصد اقتصاد و 80 درصد قدرت نظامی دنیا را در اختیار دارد؛ بنابراین مذاکره با آنها چندان آسان نیست.