ابهام در سقف و کف مطالبه های ایران و 1+5

دیپلماسی ایرانی: انتظارات از برگزاری نشست هسته ای ایران با اعضای گروه 5+1  در حاشیه اجلاس عمومی سازمان ملل، خوب بود اما نمی توان نسبت به آن خوش بین بود. به این دلیل که در این دور از مذاکرات خواسته ها حداکثری بوده، اما کف و سقف آن مشخص نیست. به طور معمول در روند مذاکرات دیپلماتیک، طرفین کف و سقف خواسته ها را تعیین کرده و با شناخت خواسته های میانی، به درصدی از توافق می رسند. درواقع در روند مذاکرات باید کف و سقف خواسته های طرفین متوازن باشد. این اصل قضیه است. اما وضعیت فعلی حاکم بر مذاکرات نشان می دهد، کف و سقف خواسته های طرفین متوازن نبوده است. اینکه طرف آمریکایی تعداد سانتریفیوژها و طرف ایرانی نیز لغو تحریم ها را مطرح می کنند، بیانگر سقف نگر بودن طرفین است. اما اینکه سقف خواسته ها چیست، مشخص نیست. از این رو یکی از دلایل عدم توافق میان طرفین، عدم تفهیم کف و سقف خواسته هاست. گرچه ممکن است موضوعات دیگری نیز دخیل باشد.

می دانیم که معمولا در سطح کارشناسی بحث ها با سطح مدیریتی متفاوت است. در بحث های کارشناسی بر روی سند و در بحث مدیریتی توافقات در سطح بالاتری صورت می گیرد. اینکه خواسته ها در سطح کارشناسی یا مدیریتی مطرح شده است به دلیل عدم اطلاع دقیق نمی توان اظهار نظر قطعی نسبت به نتیجه مذاکرات داشت. با توجه به تمامی این موارد بحث در مورد اینکه آیا دور بعدی مذاکرات به زودی برگزار می شود یا نه، بستگی به برقراری توازن بین کف و سقف خواسته های طرفین دارد. اما اگرچنانچه طرفین بر واضع خود اصرار داشته و تاکید کنند، شاید شرایط به قبل از توافق ژنو باز گردد.

گرچه آقای اوباما در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل اعلام کرده شاید این آخرین فرصت برای ایران باشد، اما در عرصه دیپلماتیک معمولا آخرین فرصت مورد قبول نیست. زیرا فرصت ها همیشه به وجود می آید و طرفین می توانند آن ها را خلق کنند. اظهارات آقای اوباما نوعی تهدید بوده که می خواهد طرف مقابل را وادار به پذیرش کند. با تمام این مسایل به نظر نمی رسد که این آخرین فرصت باشد. حتی اگر طرفین به توافق نرسند، مسایل به کندی پیش خواهد رفت. از طرفی در خبرها آمده که آمریکا از ارایه طرحی جدید سخن گفته است. شاید این طرح بتواند به روند مذاکرات کمک کند اما به شرطی که آنها حاضر به امتیاز دادن در بحث تحریم ها باشند. تحریم هایی که از سوی شورای امنیت، ایالات متحده و اتحادی اروپا وضع شده که اگر قرار بر امتیاز دهی است، باید تحریم های گزنده را با سرعت بیشتری برطرف کنند.

از طرفی به نظر می رسد راه حل میانه ای با نظر روسیه و چین ارایه شود. گفته شده روس ها پیشنهایی را مطرح کرده اند که اگر چنین باشد، راه حل میانه ای پیدا خواهد شد تا طرفین بتوانند توافق مقدماتی داشته باشند. در کل به نظر نمی رسد موضوع به یکباره حل شود، مگر اینکه شرایط جدیدی پیش بیاید.