اسد همچنان در قدرت باقی خواهد ماند

دیپلماسی ایرانی: یافتن راه حلی مسالمت آمیز برای جنگ داخلی مهارنشدنی و چندجانبه در سوریه به طور قابل توجهی دشوار شده است. در اصل ماجرا، آمریکا در سوریه با دولت بشار اسد رئیس جمهور این کشور مخالف است و از سوی دیگر از داعش نفرت دارد و در اصل ترجیح می دهد از هر دو خلاصی یابد؛ اما مهره های قدرتمند دیگری نیز در سوریه درگیر هستند که مواضع آنها به شدت با یکدیگر در تقابل و تضاد است. با این حال، ساختار چندجانبه، نگران کننده و از نظر سیاستگذاری پیچیده، برای مدت زمانی دیگر ادامه خواهد داشت.

مخالفان دولت بشار اسد به طور مداوم از اقدامات خشونت آمیز و شیوه های ناخوشایند وی در مقابله با اعتراضات، سخن می گویند. اما با وجود گروه های افراطی در سوریه همچون داعش، حتی پیش از انتشار تصاویر ویدیویی سوزانده شدن خلبان اردنی که جدیدترین اقدام وحشیانه داعش محسوب می شود، باز هم تشخیص و سیاستگذاری صحیح در مورد اتفاقات در سوریه اقدامی دشوار بود. در شرایط کنونی، آمریکا می بایست به سه دلیل عمده برکناری بشار اسد از ریاست جمهوری را از اولویت های خود در سیاستگذاری در مورد سوریه خارج کند.

دلیل اول این است که از دید عملگرایانه و واقع بینانه، در شرایط کنونی و در مدت زمان کوتاه آمریکا و یا هیچ یک از گروه های درگیر در داخل سوریه توانایی برکنار کردن بشار اسد از قدرت را ندارند، مگر اینکه آمریکا تصمیم به مداخله نظامی تمام عیار بگیرد که به دلایل بسیار دیگری اقدامی هوشمندانه تلقی نمی شود. ممکن است دولت سوریه اکنون ضعیف شده باشد، اما پیش بینی برکناری اسد بر مبنای این ضعف ها به مراتب اشتباه از آب درآمده است.

دلیل دوم این است که طبق یک قانون کلی، مقابله همزمان با دو جبهه درگیر در جنگ عموما محکوم به شکست است و یا در بهترین حال، اقدامی به شدت پرهزینه خواهد بود. آیا می توانید تصور کنید که جنگ جهانی دوم چگونه پیش می رفت اگر آمریکا در اروپا به طور همزمان با آلمان نازی و اتحاد جماهیر شوروی استالینگرا وارد جنگ می شد؟!

از سوی دیگر، امید به پیروزی «مخالفان میانه رو» در درگیری های سوریه امیدی واهی است. نمی توان با کمک های گسترده و یا تجهیز مخالفان، به برتری آنها در درگیری امیدوار شد، چرا که اگر تجهیز و امدادرسانی با سرعت و بدون بررسی های دقیق صورت گیرد، آنگاه ممکن است نیروها به گروه های اشتباهی بپیوندند و تجهیزات در اختیار افراد نامناسب قرار گیرد.

سومین دلیل این است که فروپاشی دولت کنونی سوریه در پی فشارهای ناشی از درگیری و جنگ به معنای از بین رفتن تنها ساختار مقاوم در برابر هرج و مرج در این کشور خواهد بود و شرایط از وضعیت کنونی وخیم تر خواهد شد. به عنوان نمونه چنین وضعیتی می توان به تلاش ها برای از بین بردن قدرت بعثی ها در عراق و شرایط کنونی در لیبی اشاره کرد.

به نظر می رسد دولت اوباما به خوبی واقعیت ها را در مورد شرایط سوریه درک کرده است، چرا که در ماه های اخیر کمتر از گذشته از برکناری بشار اسد به عنوان یکی از اولویت ها در سیاستگذاری، دم می زند. اگرچه، برخی کشورهای منطقه که اولویت های دیگری را دنبال می کنند از این مسئله ناخشنودند و دولت اوباما را مورد انتقادهای شدید قرار می دهند. اما دولت اوباما می بایست تنها منافع آمریکا را در اولویت بندی در سیاستگذاری ها در نظر بگیرد و نباید در مقابل سیاستگذاری دیگر کشورها سر خم کند. برای نمونه، ترکیه مشکلات خاص خود را با دولت اسد داشته و به ویژه از هرگونه همکاری با کردهای سوریه نگران است. از سوی دیگر، کشورهای عرب منطقه، همانند دیگر امور خاورمیانه، در سوریه نیز به درگیری های فرقه ای می اندیشند و به دنبال منافع سنی ها هستند. اما هیچ یک از این مسائل نمی تواند تعیین کننده اولویت های آمریکا در سوریه باشد.

به طور قطع وقوع تغییرات چشمگیر سیاسی در سوریه در بلندمدت برای ایجاد ثبات در این کشور ضروری است. بشار اسد رئیس جمهور سوریه نیز مانع تغییرات سیاسی که به طور منطقی ثبات را برای این کشور به ارمغان آورند، نخواهد شد. اما آنچه اکنون پیش روی آمریکاست و نیاز به رسیدگی دارد تغییرات سیاسی بلند مدت در سوریه نیست، بلکه ساماندهی به درگیری های کنونی (بحران درگیری با افراط گرایان) است.

منبع: نشنال اینترست / مترجم: طلا تسلیمی