وجه تشابه ایران و امریکا در مذاکرات چیست؟

دیپلماسی ایرانی: ایران و ایالات متحده در حالی که مشغول مذاکره بر سر توافق هسته ای هستند اما هر دو سلاح های مخفیانه ای به همراه خود دارند که می تواند در صورت شکست مذاکرات از آنها استفاده شود.

دو کشور درباره تهدیداتی که مذاکرات را به چالش می کشد کمتر به صورت عمومی صحبت می کنند اما هر دو به خوبی از خطراتی که عدم دستیابی به توافق تا ضرب الاجل 30 ژوئن به همراه دارد آگاه هستند. اهرم ایالات متحده توانایی این کشور در استفاده از تسلیحات سایبری برای حمله به تاسیسات هسته ای ایران است و اهرم ایران توانایی این کشور برای هدف قرار دادن 2190 پرسنل نظامی امریکا در عراق است.

فشارهای سیاسی وارد بر مذاکره کنندگان در تهران و واشنگتن مشهود است. حسن روحانی، رئیس جمهور ایران هفته گذشته با بیان اینکه اقتصاد ایران نباید توسط عوامل ایدئولو‍ژیک محدود شود تلاش کرد فضایی را برای توافق هسته ای ایجاد کند اما آیت الله خامنه ای، رهبر معظم ایران روز چهارشنبه هشدار داد که نباید برای لغو تحریم ها به ایالات متحده اعتماد داشت. در همین حال محافظه کاران کنگره به دنبال تحریم های بیشتر علیه ایران هستند در حالی که دولت اوباما برای دستیابی به توافق هسته ای با ایران تلاش می کند.

کیم زتر، نویسنده مجله "وایرد" در کتاب جدید خود به نام "شمارش معکوس برای روز صفر" جزئیات بی سابقه ای را درباره این حملات مخفیانه آورده است. وی ضمن بررسی دقیق ویروس استاکس نت نشان می دهد که اوباما تا چه حد سیاست دوگانه ای را در پیش گرفته است: وی [اوباما] درست در زمانی که به دنبال تعامل با ایران بود، اجازه استفاده از تسلیحات کامپیوتر برای خرابکاری در تاسیسات غنی سازی نطنز را صادر کرد.

زتر در ادامه می نویسد که اوباما در ژانویه 2009 در مراسم سوگند خود با بیان اینکه "ما به دنبال راهی جدید رو به جلو بر اساس توافق و احترام متقابل هست" [به ایران] شاخه زیتون ارائه داد. اما در همان ماه با "دستور" محرمانه ادامه و تقویت برنامه های سایبری که در زمان دولت بوش آغاز شده بود موافقت کرد.

به نظر می رسد که حملات سایبری امریکا در موارد متعددی که ایران از تلاش های امریکا برای مصالحه فاصله گرفته بود شدت بیشتری به خود گرفت. به گزارش زتر نسخه جدید ویروس استاکس نت روز 22 ژوئن 2009 درست در همان روزی که محمود احمدی نژاد پیروز انتخابات ریاست جمهوری ایران اعلام شد، ساخته و آماده بهره برداری شد. این نسخه جدید از روز بعد شروع به آلوده کردن کامپیوترهای ایران کرد.

ایران در اواخر سال 2009 در مورد مذاکرات به نظر جدی می رسید. اما در ژانویه سال 2010 از برنامه انتقال اورانیوم غنی سازی شده خود به روسیه و فرانسه انصراف داد و اعلام کرد که غنی سازی خود را تا 20 درصدافزایش خواهد داد. زتر می نویسد که مهاجمان استاکس نت روز 25 ژانویه با استفاده از یک گواهی دیجیتالی سرقتی نسخه تقویت شده بدافزار خود را ثبت می کنند. این حملات در واقع تا 23 مارس، سه روز بعد از پیام تبریک نوروز اوباما ضربه ای به کامپیوترهای ایران وارد نمی کند. وی در آن پیام گفته بود: "رهبران ایران در مواجهه با دست دراز شده تنها مشت بسته خود را نشان داده اند."

استاکس نت ژوئن 2010 زمانی که به کامپیوترهای زیادی در سراسر جهان شیوع پیدا کرد کشف شد. گزارش های مختلفی بعدها فاش کرد که این ویروس بخشی از یک حمله مخفیانه توسط ایالات متحده و اسرائیل بوده است. ایرانی ها با وجود ( یا شاید به دلیل) این حملات تماس های مخفیانه خود با امریکا را در سال 2012 آغاز کردند که این تماس های به مذاکرات رسمی در سال 2013 منجر شد.

قدرت تکنولوژی استاکس نت این است که ایرانی ها نمی توانند بفهمند که دیگر چه بدافزارهایی ممکن است در کامپیوترهای آنها رخنه کرده باشد یا اینکه متوجه توانایی های نوینی که ممکن است توسط جنگجویان سایبری امریکا توسعه پیدا کرده است نمی شوند. به هر حال واقعیت این است که توان سایبری امریکا بیشتر از آن چیزی است که گزارش شده است و این اوباما است که با توجه به وضعیت مذاکرات میزان فعالیت های سایبری ایالات متحده را تنظیم می کند.

گفته می شود که ایران موضوع حملات استاکس نت را در مذاکرات مطرح کرده است و آن را نمایش دهنده رویکرد دوگانه امریکا در قبال استانداردهای بین المللی دانسته است. ایرانیان باید بدانند در صورتی که مذاکرات به شکست بیانجامد ایالات متحده کارهای بیشتری می تواند انجام دهد.

اهرم ایران در این بازی بی ثبات کردن منطقه از طریق پراکسی هایش در خاورمیانه است. همکاری ایران با حزب الله در لبنان، اسد در سوریه و حوثی ها در یمن این ماتریکس را شکل می دهد. با این حال به نظر می رسد که قوی ترین سلاح ایران توانایی این کشور در حمله به نیروهای امریکایی باشد که برای مبارزه با داعش به عراق بازگشته اند.

عراق شرح دهنده بازی دوگانه ایرانی-امریکایی است. ژنرال قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران به مقامات عراقی گفته است که تهران همکاری جدید نظامی امریکا با بغداد را تحت شرایطی پذیرفته است. اما پیام وی حاوی یک هشدار ضمنی است: ایران می تواند در صورتی که مذاکرات به شکست بیانجامد هدف قرار دهد. حمله امریکا به نظام اسد در سوریه نیز می تواند منجر به اقدامات تلافی جویانه ایران شود. در مقابل تحریم های اقتصادی جدید امریکا هم محتمل هستند.

ایران و امریکا هر دو آسیب پذیر هستند؛ این وجه تشابه آنها در مذاکرات است.

منبع: واشنگتن پست

انتشار اولیه: شنبه 20 دی 1393 / انتشار مجدد: یکشنبه 28 دی 1393