الگوی کوبا؛ رابطه با دشمنان بهتر از منزوی کردن آن‌هاست

دیپلماسی ایرانی: بعد از برقراری روابط دیپلماتیک با کوبا، اوباما در واقع به یکی از بنیادی ترین اصولش عمل کرده است، اینکه امریکا با دشمنانش رابطه خواهد داشت.

تصمیم رئیس جمهور امریکا برای برقراری مجدد روابط کامل دیپلماتیک با کوبا بعد از ۱۹۶۱ نشان دهنده باور اوباما به این ایده است که برقراری رابطه با دشمنان بهتر از منزوی کردن آنهاست. ایده ای که در اولین نطق ریاست جمهوری اش هم به آن اشاره کرد.

تصمیم تاریخی اوباما به این معناست که دو دشمن قدیمی - آنچه که خود رئیس جمهور بعد از تصمیم جدید چهارشنبه آن را «تاریخ منحصر بفرد» خوانده است- سفارتخانه هایشان را در پایتخت دیگری باز خواهند کرد و سفرا نیز مستقر خواهند شد. در حالی که تحریم های پنجاه ساله امریکا علیه این جزیره کمونیستی در گرو تصمیم کنگره است، آقای اوباما تا آنجایی می تواند پیش برود که تسهیل سفر و رفع محدودیت های تجاری و عادی شدن روابط قانونی باشد. اوباما که در دفتر «اوال» نطق تلویزیونی خود را ایراد می کرد گفت: «هم اکنون زمان رویکرد جدید با کوباست.»

اقدام رئیس جمهور به گفته مایک گونزالس محقق ارشد روابط بین الملل در موسسه هریتیج واشنگتن «آخرین آیتم لیست طول و دراز اوست.» او به عنوان یک امریکایی- کوبایی مخالف اقدام اوباما، هشدار داد که اقدامات بیشتر اجرایی مثل گام های اخیر در مورد مهاجرت باز هم می تواند از کاخ سفید سر بزند. در واقع، آیا اوباما تمام وعده های داده شده در لیست بلند بالای دیپلماسی اش را بررسی کرده و احتمالا ایران کشور بعدی است؟

با توجه به توضیحات مقامات دولت اوباما در پیگیری ۱۸ ماه تلاش های دیپلماتیک پنهان با مقامات کوبایی که نهایتا به چرخش اساسی دیپلماتیک میان دو کشور در روز چهارشنبه منتهی شد، شاید. آن ها بر این باورند که اوباما می تواند پیش از ترک کاخ سفید گام تاریخی مشابه دیگری را نیز با ایران بردارد: اگر دیپلمات ها بتوانند تا سال دیگر بر سر پرونده هسته ای به توافقی برسند.

یکی از مقامات دولتی که چهارشنبه گزارش های خلاصه ای را درباره دیپلماسی کوبا ارائه می داد، این اقدام را با تلاش های دیپلماتیک پنهانی دولت در سال ۲۰۱۳ با مقامات ایرانی مقایسه کرد. ماموریتی که به برنامه اقدام مشترک معروف شد، به شکل گرفتن سطح بی سابقه ای از تماس های دیپلماتیک میان ایران و امریکا منجر شد. اوباما بطور خاص در سخنرانی ۲۰۰۹ خود درباره رابطه با دشمنان به ایران اشاره کرد. این مقام دولتی اضافه می کند به یاد داشته باشیم که اوباما هرگاه ممکن بوده، از ایده برقراری رابطه دفاع کرده است. او می گوید: «در پیش بردن مسائلی که برای ما در کوبا مهم هستند گشایش سیاسی به مراتب بهتر از انزواسازی است.» محافظه کاران سیاست خارجی با حمله به این تصمیم خواهند گفت که این اقدام هیچ کاری برای بهبود وضعیت حقوق بشر و دمکراسی در کوبا نخواهد کرد.

اوباما روز سه شنبه مکالمه ۴۵ دقیقه ای با رائول کاسترو رئیس جمهوری کوبا داشت، این سطح تماس بعد از انقلاب کوبا میان دو کشور وجود نداشته است. اقدام مقامات دولتی که ماه هاست برای آن تلاش می کنند، موجب آزادی آلن گروس مقاطعه کار امریکایی شد که از ۵ سال پیش در کوبا با اتهامات جاسوسی زندانی بود. کوبا هم توافق کرد گروس را با توجه به زمینه های بشردوستانه آزاد کند حرکتی که به هر دو حکومت اجازه داد تا بر مواضع خود ایستادگی کنند. امریکا تاکید می کند که گروس هیچ اقدام غیرقانونی در فراهم کردن دستردسی های اینترنتی برای جامعه یهودیان کوبا انجام نداده است و کوبا می گوید، او باید پنج سال را برای فعالیت های جاسوسی ضد دولت کوبا در زندان می گذراند.

دو دولت در نهایت به توافق مبادله سه کارگزار اطلاعاتی کوبایی در زندان های امریکا رسیدند که از ۱۵ سال پیش زندانی بوده اند، در مقابل مرد امریکایی که امریکایی ها او را سرمایه ای اطلاعاتی نامیده اند که از بیست سال پیش در کوبا بسر برده است. در هاوانا، کلیسا به محض اینکه رئیس جمهوری اعلام کرد ورق روابط میان دو کشور برگشته است، ناقوس ها را به صدا در آوردند. گروس بعد از بازگشت به امریکا اقدامات اوباما را تعویض بازی خواند که او کاملا از آن حمایت می کند. او اضافه کرد: «این اقدام بطور خاص خیلی جالب است.» او در کنار جان کری، وزیر خارجه این اظهارات را مطرح می کرد. وزیر خارجه نیز در مصاحبه ای گفته بود کوبا از لیست کشورهای حامی تروریسم حذف می شود.

تاثیر اقدام اوباما را همه طیف ها از کشاورزان امریکا تا بخش خصوصی در حال نضج کوبا احساس خواهند کرد. کشاورزان امریکایی قادر خواهند بود تا محصولات بیشتری با سهولت بیشتر به کوبا بفروشند و اقدامات پیش رو به رستوران های خصوصی کوبا، سالن های زیبایی و دیگر مشاغل خرد اجازه خواهد داد تا از کالاهای «ساخت امریکا» استفاده کنند.

امریکایی های کوبایی تبار هم مجاز خواهند بود تا دلارهای امریکایی را به خانواده هایشان در کوبا برسانند. در حالی که همچنان منع کلی گردشگری امریکا علیه کوبا برقرار است و تا حدودی مشمول تحریم باقی می ماند، اما دولت در حال برنامه ریزی برای گسترده تر کردن گروه بندی های مجاز دیگری از مسافران امریکایی به کوباست که عملا از سال ۲۰۱۱ شروع شده است. روز چهارشنبه اوباما گفت او به دنبال درگیر کردن کنگره در یک همکاری جدی درباره لغو تحریم هاست، اما واکنش هایی که از کپیتول هیل (محله کنگره) می آید، می گوید که چنین حرکتی برای لغو تحریم ها فعلا ممکن نیست.

سناتور امریکایی-کوبایی مارکو روبیو از میامی، اقدام اوباما را «رسوابرانگیز» خواند: تصمیمی که برمبنای توهم گرفته شده است، توهمی که فکر می کند تجارت و دلار های بیشتر امریکا در کوبا به نحوی بتواند تبدیل به تکثرگرایی و آزادی شود. بعضی از مخالفان در کنگره در مقابل این اقدام پیش بینی کردند که رئیس جمهوری با موانع زیادی روبرو خواهد شد، برای مثال کنگره در مورد انتصاب سفیر در هاوانا یا تصویب منابع مالی برای پیشبرد این سیاست مانع تراشی خواهد کرد. تعهدات اوباما در مورد کوبا بیش از این ها مناقشه برانگیز است. اقدام چهارشنبه اوباما فصل جدیدی را برای روابط تنش آمیز نیم قرن گذشته باز کرده و مناظرات قدیمی را بر سر بهترین راه ایجاد تغییرات در این جزیره مغرور کمونیست در ۹۰ مایلی سواحل فلوریدا زنده کرده است.

منبع: کریستین ساینس مانیتور / مترجم: فرنگیس بیات