ظهور قدرتمندانه رهبر چین، چالشی برای آمریکا

دیپلماسی ایرانی: باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا روز چهارشنبه باید در کنار رهبری از چین بنشیند که هیچ کدام از روسای جمهور آمریکا با چنین شخصی مواجه نشده اند. مردی قدرتمند با جاه طلبی های بسیار در داخل و خارج از کشور، که چین را هم تراز با ایالات متحده قرار داده است. شی جینپینگ سریع تر از هر رهبر چین در دهه های اخیر، قدرت را در این کشور متمرکز کرده است و مذاکرات مقامات دولت وی با آقای اوباما و دیگر رهبران منطقه ای در این هفته در پکن، تاییدی بر نفوذ چین و آقای شی است.

بیش از 20 سال است که نخبگان حزب کمونیست چین، تصمیماتشان را با اجماع می گیرند تا از دوران پرتلاطم مائو و دنگ شیائوپینگ جلوگیری کنند. تاثیر ظهور جینپینگ برای ایالات متحده دو طرفه است. وقتی دو رهبر با هم ملاقات کردند، آقای اوباما ممکن است فکر کند که همتایش دارای قدرتی است که به تعهداتش عمل کند. روز چهارشنبه آنها به توافقی در زمینه ی مهار گازهای گلخانه ای رسیدند که براساس آن چین تا سال 2030 افزایش انتشار گازهای گلخانه ای اش را باید مهار کند. همچنین روز سه شنبه چین اعلام کرد که تعرفه ی بسیاری از محصولات آی تی را حذف می کند.

اما در حال حاضر این مسائل بستگی به محاسبات سیاسی آقای شی و احتیاط وی در برابر غرب و عدم تمایلش به تحت فشار قرار گرفتن دارد. دالی یانگ، استاد علوم سیاسی دانشگاه شیکاگو در این رابطه می گوید: «تصویری که شی از خودش نشان داده است، همانند پوتین نیست. او اساساً می خواهد بگوید که من این جا هستم تا از منافع حزب، منافع ملی و حاکمیت ارضی کشورم دفاع کنم.»

نشانه های جایگاه شی در همه جا دیده می شود، از کلکسیون سخنرانی های وی که در کتاب فروشی ها فروخته می شود تا رفتار اغلب چاپلوسانه برای پوشش خبری اقدامات وی. رسانه های خبری دولتی او را «بابا شی» خطاب می کنند. شی 61 ساله، با مبارزات طولانی مدت علیه فساد رسمی و سرکوب مخالفان لیبرال، صفوف حزب را متزلزل کرد. او به جای این که میان همکارانش اوراق بهادار توزیع کند، کنترل مهمترین کمیته سیاسی حزب که به عنوان «رهبری گروه های کوچک» شناخته می شود را در اختیار گرفت و براساس دستور وی گروه های جدیدی به نام، امنیت ملی، تعمیرات اساسی نظامی، بازسازی اقتصادی و کنترل اینترنت تشکیل شدند.

پروفسور یانگ در این باره می گوید: «شی بیش از آن که هر کسی فکر می کرد، قدرتمند است. ما پیش بینی اقدامات قوی وی را می کردیم ولی نه در این وسعت و دامنه.» آقای شی یک سیاست خارجی عضلانی را از خودش نشان داده است و ادعاهای چین در دریاها و جزایر مورد اختلافی و شکاف ها با ژاپن و دیگر کشورهای همسایه در آسیای جنوب شرقی را افزایش داده است. آن تنش ها در حال حاضر با توافق روز جمعه با ژاپن که که اختلافاتی با هم دارند و توافق تجاری روز دوشنبه با کره جنوبی، کمتر شده است.

شی می گوید که خواهان ایجاد رابطه براساس یک قدرت بزرگ با واشینگتن به منظور جلوگیری از رویارویی است که می تواند منجر به درگیری مسلحانه شود، اما همچنین خواهان به رسمیت شناخته شدن خواسته ها و منافع چین هم هست. وی در دیداری که ژوئن سال گذشته با آقای اوباما در کالیفرنیا داشت، به دنبال اعتماد سازی بود. در همان زمان دولت آقای شی این فضای سنتی حزب را که نیروهای متخاصم توسط دولت های غرب کنترل می شوند، را احیا کرد. مقامات چینی ایالات متحده را متهم کردند که با حمایت از تظاهرات طرفداران دموکراسی در هنگ کنگ به دنبال سرنگونی حکومت حزب کمونیست است، اتهامی که دولت ایالات متحده آن را انکار می کند.

سوزان ال. شرک، استاد دانشگاه سن دیگو که معاون مشاور وزیر خارجه در دولت کلینتون بوده است می گوید: «این یک تناقض است، چون همان زمان که آنها براساس تفکر جنگ سرد درباره نیروهای خارجی متخاصم و آمریکایی صحبت می کنند، در سوی دیگر اعلام می کنند که خواهان نوع جدیدی از روابط براساس قدرتشان هستند. این نشانه ی یک ناامنی داخلی برای حزب کمونیست چین است.» این ترس و اضطرابی که پروفسور شرک و دیگر کارشناسان چین به آن اشاره می کنند، روی دیگر قدرت چین است که می تواند در آینده برایش مشکل ساز شود.

منبع: نیویورک تایمز/ مترجم: حسین هوشمند

انتشار اولیه: جمعه 23 آبان 1393 / انتشار مجدد: شنبه اول آذر 1393