کلید بازسازی سوریه در دستان ایران، روسیه و چین

دیپلماسی ایرانی: بانک جهانی اعلام کرده است که هزینه بازسازی سوریه تا به این لحظه 200 میلیارد دلار برآورد می شود. داعش نیز دولت سوریه را از برخورداری نزدیک به دو میلیون دلار در روز به دلیل کنترلش بر بیشتر مناطق نفتی و کشاورزی محروم کرده است. اقتصاد سوریه در کما به سر می برد و هم پیمانان آن بازسازی آن را به عنوان ابزاری برای بهره برداری سیاسی برای حفظ بقا و نفوذ بیشتر در این کشور تصور می کنند حتی اگر در ابتدای امر سودی از این بابت نبرند.

به گزارش روزنامه الاخبار، چاپ لبنان، این چیزی است که مجله امریکایی فارن افرز در مقاله ای تحت عنوان "خط مارشال سوریه" به آن اشاره می کند و بازسازی سوریه را با فرایند بازسازی اروپا بعد از جنگ جهانی دوم با وام های امریکایی ها مقایسه می کند و می نویسد این بار تنها تفاوت سوریه با اروپا در این است که به جای امریکا این روسیه و کره شمالی و چین و ایران هستند که مسئولیت بازسازی سوریه را بر عهده دارند.  

فارن افرز در ابتدا به صحبت های بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در برابر هیئت اردنی که به تازگی از دمشق دیدن کرد، اشاره می کند و می نویسد: بشار اسد گفت: «به سرمایه گذاران وابسته به غرب و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس اجازه نمی دهیم که در بازسازی سوریه مشارکت کنند.» این بدان معنا است که بازیگر اساسی در این باره کشورهای هم پیمان سوریه هستند.

این در حالی است که روسیه کار کشف و استخراج نفت و گاز از دریا در حد فاصل میان طرطوس و بانیاس را آغاز کرده و در همین رابطه قرارداد 90 میلیون دلاری با وزارت نفت سوریه منعقد کرده است.

دولت های روسیه و سوریه در ژوئن گذشته توافق دیگری را نیز امضا کردند که به موجب آن پروژه ای برای ساخت یک دیوار دفاعی در "عین دیوار" در استان الحسکه به اجرا در آورند.

به نوشته فارن افرز دستاوردهای روسیه از این پروژه ها "مادی نیست بلکه همگی سیاسی است". روسیه می خواهد از طریق این پروژه ها از واحد های نظامی خود در سوریه محافظت کند. سوریه ای که تنها کشور منطقه محسوب می شود که روسیه در آن پایگاه نظامی دارد و در نوار ساحلی آن فعالیت نظامی می کند.

کره شمالی نیز پیشنهاد مشارکت در بازسازی سوریه داده است. به نوشته فارن افرز در ژوئن گذشته هیئتی عالی رتبه از کره شمالی با نخست وزیر سوریه در دمشق دیدار کرد و درباره این موضوع با او به بحث و تبادل نظر پرداخت. به نظر فارن افرز، پیونگ یانگ ثابت کرده است که هم پیمانی اساسی برای دمشق در جنگ با ایالات متحده محسوب می شود.

چین نیز در اعلام مواضعش برای مشارکت در بخش انرژی و حفاظت از مشارکت اقتصادی اش با سوریه تاخیر نکرده است. چین در سال 2011 نخستین شریک تجاری سوریه بود و شرکت ملی نفت چین صاحب بزرگ ترین سهام در دو شرکت بزرگ سوریه که بزرگ ترین شرکت های نفتی این کشور محسوب می شوند، است. دولت چین در بخش های مختلف انرژی سوریه قراردادهای چندین میلیادر دلاری امضا کرده است.

به نوشته فارن افرز، بازی مصالح اقتصادی – سیاسی برای ایران معکوس است. علاوه بر اهداف سیاسی – منطقه ای که ایران تلاش کرده است از طریق مشارکت در جنگ سوریه با تروریست ها به دست آورد سوریه برای ایران اهداف اقتصادی نیز دارد. مشارکت ایران در طرح بازسازی سوریه از طریق صادرات سیمان به این کشور آغاز می شود. ایران یکی از بارزترین کشورها در صنعت و تجارت سیمان در جهان محسوب می شود. برای همین سوریه می تواند به بازاری مهم در این صنعت برای ایران تبدیل شود.

این مجله امریکایی در بخش دیگری از گزاش خود می نویسد، پیش از این مخالفان سوری تلاش کرده بودند در برخی از مناطقی که بر آنها کنترل دارند وضعیت اقتصادی را بهبود ببخشند اما طرح هایی که اجرا کرده اند در مقایسه با طرح هایی که هم پیمانان سوریه اجرا می کنند، بسیار ناچیز و واقعا غیر قابل مقایسه است.

به نوشته فارن افرز در حالی متحدان سوریه پروژه های اقتصادی سوریه را یکی پس از دیگری از آن خود می کنند که جایی برای سرمایه گذاران عرب حوزه خلیج فارس و امریکایی ها و اروپایی ها وجود ندارد. آنها همچنان تردید دارند که آیا در این زمینه تلاش های خود را آغاز کنند یا خیر. اسد نیاز به حمایت سیاسی و اقتصادی دارد و متحدانش موفق شدند که این حمایت را از او انجام دهند و هم زمان مصالح خود را نیز حفظ کنند. آنها در کنار اسد تلاش می کنند هیچ فرصتی به غرب و کشورهای عربی برای بازسازی سوریه ندهند و سهمی از این کیک بزرگ اقتصادی – سیاسی به آنها نرسد.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/

انتشار اولیه : سه شنبه 11 شهریور 1393 / باز انتشار : یکشنبه 16 شهریور 1393