آیا اتحاد ایران، امریکا و عربستان علیه داعش ممکن است؟

دیپلماسی ایرانی: امکان دارد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس شریکی برای واشنگتن برای تحرک علیه شبکه دولت اسلامی باشند، کما این که مشورت هایی در سطح عالی با آنها نیز انجام شده، کما این که مشابه همین مشورت ها با دیگر بازیگران از جمله ایران نیز صورت گرفته است، در حالی که کارشناسان در تشکیل چنین پیمانی آن هم به آن سرعت که بتوان به دنبال آن از گزینه های نظامی ملموس استفاده کرد، تردید دارند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی میدل ایست آنلاین، از سویی اختلاف ها و رقابت ها میان برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به اندازه ای بزرگ و گسترده است که بسیار سخت می توان تصور کرد که آنها در یک جبهه واحد قرار بگیرند.

در حالی که هم زمان باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده نیز مخفی نکرده است که تاکنون استراتژی ای علیه شبکه دولت اسلامی ندارد. وی در کنفرانس خبری اش در روز پنج شنبه گذشته به صراحت گفت که در آینده نزدیک فکری برای حمله به سوریه ندارد ولی تاکید کرد که لازم است از شرکای قوی منطقه ای در این زمینه کمک گرفته شود.

انتظار می رود جان کری، وزیر امور خارجه امریکا به زودی به خاورمیانه سفر کند. در حالی که سعود الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان از یکشنبه گذشته سلسله دیدارهایی را با مقام های بارز جهانی انجام داده است. وی بعد از دیدار با نمایندگان امارات متحده عربی، مصر، قطر و اردن که یکشنبه گذشته انجام شد، بیانیه مشترکی صادر کرد و در آن بر توافق این پنج کشور بر ضرورت کار "جدی" علیه انتشار تفکرات افراطی تاکید کرد.

دو روز بعد از آن سعود الفیصل با حسین امیر عبداللهیان، معاون وزیر امور خارجه ایران دیدار کرد که نخستین دیدار در این سطح از زمان آغاز به کار دولت حسن روحانی، رئیس جمهوری جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. در این دیدار دو طرف درباره چگونگی گسترش روابط و کاستن از تنش ها و همچنین چگونگی مبارزه با افراط گرایی بحث و تبادل نظر کردند.

بعد از آن دیدار سعود الفیصل ریاست هیئتی متشکل از وزیر کشور عربستان و رئیس سازمان امنیت این کشور در دیدار با مقاماتی از قطر و بحرین و سپس امارات را بر عهده گرفت.

این در حالی است که روابط قطر با عربستان و امارات و بحرین در ماه های اخیر به دلیل حمایت قطر از اخوان المسلمین به شدت متشنج شده است تا آن جا که این سه کشور سفرای خود را از قطر فرا خوانده اند و بحران دیپلماتیک میان دو طرف همچنان ادامه دارد. این بحران این روزها به دلیل اوضاع عراق و سوریه بسیار تشدید شده است. با این وجود قرار است کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تکلیف همکاری های خود با قطر را ظرف یکی دو روز آینده یکسره کنند. به اعتقاد کارشناسان در صورتی که کشورهای عربی عضو شورای همکاری نتوانند اختلافات را با یکدیگر حل کنند، این مساله می تواند بر تشکیل جبهه ای یکپارچه که شامل دیگر کشورهای جهان شود و پیمانی بین المللی علیه داعش محسوب شود، تاثیر بگذارد.

عبدالخالق عبدالله، تحلیلگر سیاسی اماراتی در این باره می گوید: «قطر در دوره های اخیر اقدامات ایذایی خود علیه کشورهای همسایه اش به ویژه عربستان را تشدید کرده است. البته قطر تلاش می کند تا آن جا که در توانش است عربستان را راضی کند اما عربستان هنوز از آن رضایت ندارد.»

در همین رابطه فردریک ویری، متخصص امور خاورمیانه می گوید: «در صورتی که اختلاف ها میان کشورهای عربی منطقه همچنان ادامه یابد بسیار سخت می توان تصور کرد که پیمانی بزرگ علیه دولت اسلامی شکل بگیرد و این هشداری بزرگ به جامعه جهانی محسوب می شود.»

وی اصولا نسبت به امکان تشکیل چنین پیمانی ابراز تردید می کند و می گوید: «شش کشور شورای همکاری به طور کلی خیلی سخت می توانند در زمینه های نظامی و امنیتی به دلیل وجود بی اعتمادی و اختلاف با یکدیگر همکاری کنند.»

ویری در ادامه می افزاید: «اگر کشورهای عضو این شورا در عملیات نظامی تکمیلی علیه داعش وارد عمل شوند، می توانند مشروعیت سنبلیک به عملیات نظامی از سوی کشورهای عربی بدهند.»

وی درباره امکان همکاری ایران و عربستان علیه شبکه دولت اسلامی نیز می گوید: «اختلاف ها میان دو کشور به مرحله ای از خصومت رسیده که بعید است به یک همکاری حقیقی میان دو کشور در مبارزه با شبکه دولت اسلامی بینجامد.»

ویری همچنین می گوید: «پرونده های استراتژیک بسیاری است که ایران و عربستان را از هم دور می کند، دو کشور نه تنها در تقسیم بندی های سنی – شیعی و فارسی – عربی با یکدیگر اختلاف دارند بلکه در پرونده های سوریه، لبنان، بحرین، پرونده هسته ای و به ویژه حضور امریکا در منطقه نیز با یکدیگر به شدت اختلاف دارند.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: دوشنبه 10 شهریور 1393 / باز انتشار : شنبه 15 شهریور 1393