گشایش فصلی جدید در روابط ایران و اقیلم کردستان

دیپلماسی ایرانی: اقدامات ایران در موضع عراق در موضوع دو سطح متفاوت و در عین حال مرتبط با یکدیگر هم در داخل و هم خارج عراق را دربرمی گیرد. ایران یکی از متحدان اصلی کشور عراق به حساب می آید. نزدیکی های فرهنگی، مذهبی و بعضا قومی موجب شده روابط ایران و عراق متفاوت از سایر کشورهای منطقه باشد. نگاه ایران به مسایل عراق را می توان در تشکیل دولت جدید مشاهده کرد. حمایت های ایران از دولت جدید و تحرکات تازه دستگاه دیپلماسی ایرانی نسبت به عراق مبنی بر مشارکت همه اقوام و گروه های مذهبی در عراق است که علی القاعده نقطه آغازین مهار تهدید تروریسم و فرقه گرایی به شمار می آید. در این میان حضور آقای ظریف در عراق و دیدار با مسئولان ارشد و همچنین مراجع تقلید خود موید این ادعاست. در این میان حضور وزیر امور خارجه ایران در منطقه اقلیم کردستان به عنوان عالی ترین مقام رسمی ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است.در عین حال این سفر پیامدهای داخلی برای عراق به منظور نزدیکی کردها و شیعیان و همچنین اثرات منطقه ای بر کردهای منطقه _ ترکیه، سوریه و  ایران _ خواهد داشت. درباره اهمیت این سفر و تبعات آن بر رابطه دو جانبه تهران - بغداد با محمد صدیق احمد جانشین نماینده اقلیم کردستان عراق در ایران به گفت وگو پرداختیم که در ادامه می خوانید:

محمدجواد ظریف وزیر خارجه عالی ترین مقام ایرانی است که به منطقه اقلیم کردستان عراق سفر کرد. پیامدهای این سفر برای اقلیم کردستان چیست؟ چرا این سفر در این مقطع صورت گرفت؟

روابط با جمهوری اسلامی ایران برای ما بسیار حائز اهمیت است و البته به نظر می رسد اقلیم کردستان هم در سیاست خارجی ایران جایگاه ویژه ای  دارد. سفر وزیر محترم امورخارجه ایران در این زمان بیش از هر چیز می­تواند نشانی از حمایت ایران از مردم عراق و اقلیم کردستان باشد. اقلیم کردستان به ویژه بعد از بحران اخیر در عراق، به کانون اصلی مبارزه با نیروهای تروریستی خلافت خود خوانده اسلامی داعش تبدیل شده و نیروهای نظامی پیشمرگ موثرترین نیروها در جنگ با این نیروها بوده اند. حمایت از مردم کردستان و نیروهای نظامی آن برای از بین بردن این تهدید فزاینده تروریستی توسط جامعه بین المللی و کشورهای دوست و همسایه  اهمیت زیادی دارد و جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشوری بزرگ و قدرتمند کمک های ارزنده ای به مردم و کشور ما ارایه کرده است. همانطور که اقای بارزانی اعلام کردند ایران اولین کشوری بود که کمک های تسلیحاتی خود را به اقلیم کردستان ارسال کرد و در نامه ریاست اقلیم کردستان  به ریاست جمهوری اسلامی ایران از این کمک ها به شکلی ویژه قدردانی شد.

پیامدهای منطقه ای_ برای کردهای ترکیه، سوریه و ایران _  این سفر چه خواهد بود؟

این سوال بسیار مهم و البته حساسی است. من مایل هستم برداشت خود از موضوع را به عنوان یک پژوهشگر روابط بین الملل بیان کنم و نه صرفاً موضع دولتم را که بارها و بارها در خصوص حل صلح آمیز مساله کرد تکرار شده است. شایان توجه است که در عرصه روابط بین الملل مساله ای به نام کرد وجود دارد که پس از سال ها انکار و سرکوب در  عراق نه تنها از بین نرفته، بلکه اکنون ابعاد منطقه ای و بین المللی گسترده ای پیدا کرده است. از این رو نمی توانیم مساله کرد در عراق را تنها در چارچوب کشور عراق مورد بررسی قرار دهیم. این یک مساله صرفاً داخلی نیست و تأثیرات فرا منطقه ای آن بسیار مشهود است. نکته مهمی که می خواهم به آن اشاره کنم این است که ایران خاستگاه کردهاست. با احترام  کامل به منافع ملی و اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، باید بگویم که این کشور بزرگ از تمام توانمدی ها و ابزارهای مؤثرش برای  تأثیرگذاری بر این مساله کاملاً استفاده نکرده است. از این منظر سفر آقای ظریف را می توان بسیار مهم  و تاثیر گذار ارزیابی کرد. تحولات اخیر و حمایت های ایران از اقلیم کردستان عراق در مقابل گروه تروریستی داعش نشان می دهد روابط اقلیم کردستان و ایران روابطی مستحکم و ناگسستنی است و استفاده از ظرفیت های موجود و گسترده طرفین می تواند در حل و فصل مسائل منطقه ای و بین المللی بسیار اثر گذار باشد. البته این را هم باید اضافه کنم که بی تردید کردها در هر جای جهان که ساکن باشند، ایران را وطن خود می دانند و از توسعه و تعمیق روابط ایران و اقلیم کردستان استقبال می کنند.

حضور آقای ظریف تا چه حد بر کاهش تنش میان کردها و شیعیان کمک خواهد کرد؟

تنش موجود به ­هیچ وجه مابین کردها وشیعیان نبوده، بلکه بین ما و دولتمردان عراقی به ویژه نخست وزیر سابق آقای نوری مالکی و کسانی بوده که در همراهی با سیاست های تمامیت خواهانه ایشان بودند. متناسب با واقعیت عراق در حال حاضر این تیم سهم بسزایی در ایجاد بحران های سیاسی و امنیتی کشور داشته اند. نگاه ما به شیعیان همچنان به عنوان متحدان راهبردی است، و می توان ادعا کرد عراق نوین برپایه این اتحاد شکل گرفته است. در این مسیر جمهوری اسلامی ایران با توجه به پیوندهای گسترده با این دو عنصر اساسی می­تواند نقش مهی در ایجاد همگرایی بیشتر بین آنها و همه ترکیب جمعیتی در عراق داشته باشد.نکته ای نباید از نظر دور داشت اینکه رعایت توازن در روابط با همه جریان های سیاسی و ترکیب های جمعیتی عراق اهمیت فراوانی دارد. اگر آقای ظریف، به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی ایران، توانسته باشد درعین تلاش برای نزدیک کردن دیدگاهای بغداد و اربیل سعی در ایجاد ارتباط با نیروهای معتدل و دموکراسی خواه عرب سنی و سایر اقلیت ها نیز کند، در پیشبرد سیاسته ای خود در راستای عراق با ثبات و دموکراتیک موفقیت بیشتری خواهد داشت.

آیا این سفر می تواند همکاری ها و کمک های نظامی میان ایران و کردستان را در پی داشته باشد؟

همانطور که عرض کردم این سفر اهمیت بسیار دارد و بدون شک همکاری های دو جانبه برای مبارزه با تروریسم دولت اسلامی داعش ادامه خواهد داشت. تاریخ گویای این است که  ایران هیچگاه مردم ما را در مقابله با سختی ها تنها نگذاشته است.

چه میزان کردستان از مواضع خودش مبنی بر استقلال از عراق تعدیل داشته است و چه تضمینی می تواند به ایران مبنی بر تداوم همکاری های با دولت مرکزی بدهد؟

رهبران ما بارها تاکید داشته اند که این اراده مردم کردستان است که در جهت حق تعیین سرنوشت یا هر انتخاب دیگری تعیین کننده است. سیاست های اقلیم کردستان قبل از هر چیز در راستای منافع مردم کردستان، صلح، امنیت و ثبات پایدار در کشور و منطقه خواهد بود و در این راستا رایزنی مقامات ما با همتایان ایرانی  خود، ورای اهداف و ارزش های که به انها باور داریم، تاثیر مهی برای درک و ارزیابی بهتر از شرایط موجود به نفع ملت هایمان خواهد داشت. همکاری و روابط دوستانه ما با جمهوری اسلامی ایران مقطعی نیست، بنابراین بحران های مقطعی تغییرات اساسی در سیاست ها و راهبردهایمان به وجود نخواهد آورد.اقلیم کردستان اعلام داشته متعهد به شرکت فعال در روند سیاسی عراق جدید در صورت رفع اشتباهات گذشته در دولت مالکی و نیز اعمال سیاست های عملی دموکراتیک از سوی دولت جدید است .البته در زمان کنونی مقابله با تروریسم (تقریباً) دولتی داعش برای منطقه و جامعه جهانی اولویتی فوری است، چرا که این خطری بالقوه است که همه را تهدید می کند و نه فقط عراق و کردستان را.

انتشار اولیه: چهارشنبه 5 شهریور 1393 / باز انتشار : سه شنبه 11 شهریور 1393