یک حکومت و دو سیستم اقتصادی

دیپلماسی ایرانی: به نظر می رسد که پس از سخنان حکیمانه مقام معظم رهبری در جمع سفرا و وزیر امور خارجه و حمایت ایشان از آقای دکتر ظریف و تیم مذاکره کننده هسته ای و قدردانی ایشان از زحمات یکساله این تیم توانمند که در طی این مذاکرات فشرده زحمات زیادی را متحمل شدند، خستگی یکساله از تن اعضا مذاکره کننده به در رفته و این تیم با روحیه ای جدید و سرشار از امید در سایه حمایت رهبری و ملت شریف ایران به مصاف حریف قدرتمند 1+5 خواهند رفت و امید است که نتایج مثبت آن را همگی در آذر ماه ببینیم اما مسئله مهمی که وزارت امور خارجه و دستگاه دیپلماسی خصوصا پس از تاکید مقام معظم رهبری بر ضرورت دیپلماسی فعال و هوشمند در دوران بسیار مهم گذر به نظم جدید جهانی بایستی به آن اهمیت دهد، توجه ویژه به ملزومات گذر به نظم جدید جهانی می باشد. این فرصت مناسبی است برای نشان دادن توانایی های آقای وزیر و تیم همراه تا منافع ملی را به بهترین نحو در سایه اصول سیاست خارجی تامین نماید.

اکنون که یک سال از سکانداری دکتر ظریف بر کشتی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران گذشته و خوشبختانه کارنامه خوبی را از خود بر جای نهاده است. مسئولیت رسیدن به نظم نوین جهانی ایجاب می کند که در سازماندهی وزارت امور خارجه منطبق بر نظم جدید جهانی اندیشید تا بتوان با چیدمان جدیدی در ساختار وزارت امور خارجه از این گذر عبور نمود.موضوع مهمی که هم اکنون در روابط بین الملل مطرح است و بسیاری از کارشناسان نیز بر این موضوع مهر تایید می زنند کمرنگ شدن صبغه سیاسی در مقابل صبغه اقتصادی روابط بین الملل می باشد.نمونه آن را می توان در تحریم ها نام برد که بیشتر موضوعات اقتصادی را در بر می گیرد ولی از آن بهره برداری سیاسی می شود . هم اکنون رویارویی غرب با روسیه در موضوع اکراین موضوع اقتصادی و تحریم هاست نه یک جنگ کلاسیک .آیا وزارت امور خارجه خود را برای این نظم نوین جهانی آماده نموده است؟ اینجانب به عنوان یک دیپلمات باسابقه که چندین دوره نیزسفیر بوده ام ، جدیت نظم نوین جهانی را لمس و معتقدم در این برهه از زمان صبغه اقتصادی روابط بین الملل بر صبغه سیاسی ارجحیت دارد. لذا بایستی وزارت امور خارجه در اعزام سفرا و نمایندگان خود به این موضوع توجه و در روابط خارجی خود از سفرایی که با مفاهیم اقتصادی و بازار های پولی و مالی آشنا بوده و تجربه کاری در زمینه اقتصادی داشته باشند استفاده کند. همگان به یاد دارند که همزمان با آغاز مذاکرات 1+5 با ایران و عقد قرارداد ژنو، ورود هیئت های تجاری به ایران آغاز شد که اولین ورود آن یک هیئت 100 نفره فرانسوی (Medef) بود که بعد از آن هیئت هایی از آلمان ، اتریش، ایتالیا، ترکیه و... به ایران آمدند که باید گفت متاسفانه نه سفارت خانه های ما و نه دیگر ارگان های داخلی آمادگی پذیرش و برقراری ارتباط درست و تجاری منطبق بر اصول بین المللی با این هیئت ها را نداشتند.

این موضوع نشانگر این است که دیپلماسی آتی ایران بایستی مبتنی بر اقتصاد و جذب هیئت های اقتصادی باشد . سیاست خارجی ایران در ماه های آتی از دوحالت خارج نیست: اگر مذاکرات 1+5 با ایران در آذرماه به نتیجه رسید که امیدواریم اینچنین باشد، باز ، ورود هیئت های اقتصادی به ایران از سر گرفته شده و با شدت بیشتری ادامه خواهد یافت و اگر به هر دلیلی این مذاکرات متوقف شود لازم است سیاستمداران و سفرای محترم فعالیت های اقتصادی را ادامه داده و در فکر مبادله هیئت های اقتصادی بین ایران و کشور میزبان باشند . در هر صورت موضوع اقتصادی حرف اول را می زند و شاید به همین دلیل بود که رهبر معظم انقلاب اقتصاد مقاومتی را مطرح نمودند و در دیدار اخیر خود با سفرا اظهار داشتند:" یک دیپلماسی هوشمند انه و فعال می تواند دستاورد های بسیار مهم سیاسی، اقتصادی ، انسانی و اجتماعی به همراه بیاورد که با هیچ حرکتی از جمله جنگ های پر هزینه و پر خطر نیز حاصل نمی شود و این واقعیت نشاندهنده وزن و جایگاه دستگاه دیپلماسی در مجموعه مدیریت یک کشور است." در این رابطه یعنی دیپلماسی هوشمندانه می توان مثال چین را مطرح نمود . در مدت زمانی که اینجانب در زلاند نو سفیر بودم ، تعداد زیادی از سرمایه داران هنگ کنگی وارد نیوزلند و استرالیا شده و نسبت به خرید زمین و سرمایه گذاری در این دو کشور اقدام نمودند . وقتی علت این ماجرا را جویا شدم متوجه گردیدم که با توجه به پایان تسلط انگلیس بر هنگ کنگ در سال 1997 قرار است هنگ کنگ از انگلیس به چین کمونیست بازگردانده شود و لذا سرمایه داران هنگ کنگی از ترس مصادره اموالشان نسبت به خروج سرمایه خود از هنگ کنگ اقدام نمودند ولی چینی ها با یک سیاست هوشمند و عاقلانه برای جلوگیری از فرار سرمایه هنگ کنگی ها از ترس حکومت کمونیستی با ارایه طرح ( یک حکومت دو سیستم) توانستند بر این مشکل فائق آیند و به اصطلاح با حفظ حکومت کمونیستی چین توانستند دو سیستم اقتصادی متفاوت را در کنار یکدیگر داشته و اقتصاد آزاد را در کشور چین پیاده کرده و هم اکنون تبدیل به یکی از اقتصاد های بزرگ جهان گردند . در صورتیکه هرگونه اشتباهی در محاسبات دولتمردان آن زمان می توانست چین را به سمت و سویی دیگر و متفاوت از وضعیت کنونی اش سوق دهد. به گفته رهبر معظم انقلاب هم اکنون ما در برهه حساسی از تاریخ(پیچ تاریخی) قرار داریم و این جمله ایشان ایجاب می کند تا دولتمردان ما در پیشبرد اهداف سیاسی و اقتصادی کشورمان بهترین تصمیمات را اتخاذ کنند. در این رابطه ایشان در دیدار با سفرا فرمودند: " قدرت هایی تلاش کردند با زور و اسلحه منافع خود را تامین کنند که ناکام ماندند اما کسانی با ظرافت، هوشمندی و تحرک توانستند منافع خود را به خوبی تامین کنند. " که احتمالا چین یکی از این نمونه ها می باشد.

به هر حال شاید موضوع یک حکومت( جمهوری اسلامی ایران) و دو سیستم اقتصادی بتواند الگوی خوبی برای پیاده کردن اقتصاد مقاومتی باشد که بخش اعظم این کار به دوش دستگاه دیپلماسی کشور است که امید است جناب دکتر ظریف با زیرکی و توانایی های ذاتی که دارد از عهده این امر خطیر برآید.

انتشار اولیه : سه شنبه 4 شهریور 1393 / باز انتشار : شنبه 8 شهریور 1393