نامه بارزانی به رئیس جمهور ایران حاوی چه پیام هایی بود؟
نویسنده: جمیل میلانی *
دیپلماسی ایرانی: نامه نگاری و استفاده از نامه جهت برقراری ارتباط، رسمی معمول و دیرینه در بین سیاستمداران و سران کشورها می باشد. حتی در شرایطی که امروزه با گسترش ارتباطات و رسانه ها مواجهیم، استفاده از نامه کماکان اهمیت خود را حفظ کرده است و در دستور کار مقامات کشورها قرار دارد. مقامات سیاسی و شخصیت ها با نامه نگاری بهتر می توانند افکار عمومی و همتایان خود را مورد خطاب قرار دهند، چرا که نوشتن راحت تر از گفتن است و بازتاب بیشتری دارد از طرفی دیگر استفاده از نامه به نوعی مخاطب را هم وادار به پاسخ گویی می کند که این خود به ارتباطات و همکاری بیشتر می تواند منجر گردد عملی که از آن تحت عنوان «دیپلماسی نامه» نام برده می شود.
نامه اخیر مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق به دکتر حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان هر چند بیشتر یک نامه تشکرآمیز بود و از تعارفات سیاسی و دیپلماتیک در آن چندان خبری نبود اما نگارش آن خطاب به رئیس جمهور ایران در شرایط کنونی که خاورمیانه التهاب خاص خود را دارد و عراق روزهای ناآرامی را از نظر سیاسی تجربه می کند، حاوی پیامهای مهمی از نظر سیاسی بود. اشاره به آن چیزی که در روزهای اخیر در عراق اتفاق افتاده است بر اهمیت نامه می افزاید؛ بحران سیاسی ایجاد شده در عراق و حضور مهمان ناخوانده و مزاحمی به نام داعش در این کشور باعث شده است که گروه های سیاسی به فکر بهره بردن از این شرایط و به اصطلاح به دنبال «ماهی گرفتن از آب گل آلود» باشند. در این وضعیت بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق از استقلال کردستان حرف زد که واکنش منفی ایران را در پی داشت و ایران از این خواسته بارزانی نه تنها استقبال نکرد بلکه یکی از کشورهایی است که شدیدا با این طرح مخالف است، در این وضعیت انتظار می رفت رابطه بین طرفین دچار مشکل شود و بر موضع گیری آنها تأثیر بگذارد اما نامه اخیر نشان داد که روابط طرفین کماکان مثبت است و تحت تأثیر جوسازیهای رسانه ای که مطلوب بعضی از کشورها و گروه های منطقه بود قرار نگرفته است. این نامه پیامهایی در خود داشت که می توان آنها را این گونه برشمرد:
اول این که نزدیکی ایران و کردهای عراق و حمایت ایران از آنها امر جدیدی نیست و سابقه طولانی دارد و ریشه در فرهنگ و نژاد مشترک دارد این خود می تواند به عنوان یک عامل نزدیک کننده دو طرف در خاورمیانه ای باشد که از نظر نژادی و سابقه تمدنی متفاوت است.
دوم این که کمک های امدادی و غذایی و دارویی ایران به کردستان عراق که در درگیری با نیروهای داعش بودند تصور مثبتی از ایران در کردستان عراق بر جا گذاشته است.
سوم تأثیرگذاری ایران بر تحولات عراق را نشان می دهد و نشان دهنده آن است که نمی توان جایگاه و نقش ایران را در منطقه نادیده گرفت و در هر صورت ایران از کشورهای مهم و تأثیرگذار منطقه است.
چهارم؛ اشاره بارزانی به روزهای سخت و بحرانی اخیر عراق و تشکر از حمایت های ایران نشان دهنده تلاشی است که ایران در این وضعیت برای حفظ آرامش عراق و مقابله با تهدید مشترک برای طرفین انجام داده است.
پنجم این که نوید روابطی گرم و صمیمانه تر در آینده را می دهد و با توجه به جایگاه ایران و وضعیت خاص عراق و جایگاه کردستان عراق به عنوان یکی از سه ضلع مثلث قدرت در عراق می توان به بازگشت آرامش در عراق امیدوار بود که این پروسه اخیرا هم با معرفی نخست وزیر جدید عراق گام مهمی به جلو برداشته است.
شواهد دیگری در کردستان عراق وجود دارد که نشان می دهد جایگاه ایران از نظر سران این منطقه جایگاهی ویژه و بر مبنای احترام است. آنها تلاش دارند نسبت به مواضع و حساسیت های ایران بی توجه نباشند و دوست دارند همواره ایران را به عنوان یک دوست در کنار خود داشته باشند. از جمله وقتی حزب دموکرات کردستان ایران درخواست کرد تا جهت کمک به نیروهای پیشمرگه، نیروهای خود را به نبرد داعش بفرستد این درخواست با استقبال چندانی مواجه نشد یا حداقل سران اقلیم و حزب دموکرات عراق سعی کردند چندان به آن نپردازند که دلیل اصلی آن را می توان حساسیت ایران دانست و تلاش کردند تا حساسیت ایران را برنیانگیزند. اظهار تشکر آقای هوشیار زیباری از ایران به عنوان یک کشور دوست و متحد نیز در ادامه همین روند می باشد. در طرف مقابل نیز حمایت و استقبال ایران از ریاست جمهوری فواد معصوم و پیام دکتر روحانی به ایشان و اشاره به نگاه راهبردی ایران به عراق و حمایت از روند توسعه سیاسی و مردمسالاری در عراق در همین راستا تحلیل می شود. تأکید ایران بر حمایت از کردستان عراق، تلاش برای ایجاد رابطه ای نزدیک بین کردها و شیعیان عراق، تهدیدهای مشترک دو طرف مثل تروریسم و گروههای افراطی می تواند به نزدیکی بیش از پیش ایران و کردستان عراق کمک نماید.
* پژوهشگر و تحلیلگر مسائل سیاسی
نظر شما :