عمر داعش کوتاه است

دیپلماسی ایرانی: سوریه ، عراق و شاید هم اردن؟ به نظر می رسد که دامنه فعالیت های داعش در حال گسترش است. هرچند هنوز بخش هایی از خاک عراق در دست نیروهای داعش است و ارتش نیز آنطور که باید و شاید از پس مهار فوری حملات داعش برنیامده است اما گروه دولت اسلامی عراق و شام از هم اکنون به دنبال مقصد بعدی برای خود است . مقصدی که به نظر می رسد می تواند اردن باشد. در تازه ترین تحولات انجام گرفته در اردن ، محمد الشبلی که عنوان  رهبر شبه نظامیان سلفی در اردن را بر عهده دارد نسبت به اینکه احتمال دارد این کشور هم به سرنوشت عراق و سوریه دچار شود، هشدار داد. وی  در گفتگویی با آسوشیتدپرس تاکید کرد که به دلیل مشکلات اقتصادی، خشم گسترده ای در جامعه وجود دارد و  دولت برای پرهیز از دچار شدن به سرنوشت عراق و سوریه، باید احکام شریعت اسلام را اجرا کند و به وضعیت اقتصاد سر و سامان دهد. با اینهمه به نظر می رسد که دولت ملک عبدالله آمادگی برای مهار حملات داعش و یا ورود شبه نظامیان این گروه به داخل مرزهای اردن را آغاز کرده است . در تازه ترین تحولات نظامی صورت گرفته در اردن دولت  دستکم 3 هزار نیرو را در قالب شبه نظامیان مرزبان در مرزهای خود با عراق و سوریه با هدف جلوگیری از نفوذ گروه داعش و تروریست های مرتبط با القاعده به خاک آن کشور مستقر می کند. در خصوص دلایل انتخاب اردن از سوی داعش ، امکان گسترش فعالیت های داعش در اردن و عکس العمل احتمالی امریکا و اسرائیل به این مساله با حسین نوش آبادی سفیر سابق ایران در عمان ﮐﻪ در ﺳﺎل ھﺎی 1388 ﺗﺎ 1391 ﺳﻔﯿﺮﻓﻮق اﻟﻌﺎده و ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﺗﺎم اﻻﺧﺘﯿﺎر تهران در ﻣﺴﻘﻂ ﺑﻮده اﺳﺖ گفت و گویی داشتیم که در زیر می خوانید:

چرا داعش به دنبال ایجاد پایگاهی در اردن است؟ در محدوده جغرافیایی دولت اسلامی عراق و شام، اردن جایگاهی نداشت، از این رو آیا حضور داعش در اردن، نشان دهنده طمع این گروه به توسعه مرزهای جغرافیایی خود به اردن و سپس به شمال آفریقاست؟

گروه تروریستی داعش پس از انجام تحرکاتی که در عراق داشت، احساس کرد می تواند حرکت خود را توسعه داده و با توجه به نگاه جاهلانه ای که به مسایل داشته و دیدگاه های خشونت آمیز که برای هیچ یک از مذاهب اسلامی مورد پذیرش نیست، به منظور اینکه بتواند از ظرفیت های سیاسی، امنیتی و نظامی برخوردار باشد، خود را در حاشیه امن قرار دهد. از این رو با استفاده از پشتوانه برخی کشورهای خاص، سعی در تقویت اعتماد به نقس خود متاثر از شکست هایی که  در عراق متحمل شدند، دارد. در همین حال این گروه نیاز به حمایت های اقتصادی و سیاسی داشته که به این منظور حضور خود را در اردن پر رنگ نشان می دهد و به تازگی هم در شمال آفریقا اعلام حضور کرده است. اینگونه حرکت ها تبلیغی است؛ گرچه ممکن است برخی جریان ها مانند النصره یا گروه های افراطی دیگر از آنها حمایت کنند، اما به دلیل ضعف در ساختار این گروه ها، قدرت همراه شدن با یکدیگر را ندارند. حتی کشورهای غربی نیز جرات ابزار حمایت از گرو های تروریستی تکفیری را ندارند. این نشان می دهد که افکار عمومی جهان، پذیرای اینگونه اقدامات نیست. درعین حال هیچ چشم اندازی هم برای موفقیت این گروه متصور نیست، چرا که در سوریه هم نتوانستند کاری از پیش ببرند. از طرفی با داشتن برخی افکار منحرف جاهلانه موجب شده کشورهای عربی نیز بعضا احساس نگرانی کنند، زیرا این گروه پایبند به هیچگونه اصول اخلاقی و موازین بین المللی نیست.

چه دلایلی داعش را از یورش به سمت بغداد از یکسو و منابع نفتی از سوی دیگر، بازداشته است. آیا هدف داعش ترسیم مرزهای قلمرو خود در نزدیکی اردن و عربستان و با اهداف طولانی مدت است؟

به این دلیل که داعش از حمایت های صهیونیست ها برخوردار است، بنابراین سعی در محکم کردن جای پای آنها دارد. این گروه سعی می کند با بهره گیری از امکانات مادی، لجستیکی، نظامی وسیاسی برخی کشورها، منطقه ای را برای خود منطقه امن قرار داده و بتوانند در آن منطقه تشکل دولت بدهد. به همین دلیل آنها فکر می کنند این منطقه اردن است زیرا از یک سمت به عربستان، از سمت دیگر به سوریه و از سمتی هم به سوریه مرتبط است و از ظرفیت های تجزیه طلبی و تفرقه طلبانه برخی افراد و گروه ها در شمال عراق نیز بهره می برند.

آیا این مسئله احتمالا آتشی را در کشورهای حوزه خلیج فارس بر می افروزد یا  باعث تجزیه و تقسیم مجدد این کشورها می شود؟

اینکه دشمنان به دنبال تجزیه منطقه هستند، بدیهی و همواره شعار آنها بوده است. آنها نیز به دنبال تحقق آرزوی خود هستند، اما هیچ وقت محقق نخواهد شد. آنها می گویند که باید اسرائیل دیگری در منطقه به وجود بیاید. کشور ساختگی که بر اساس تجاوزات صهیونیست ها در سال های ابتدایی به اراضی اشغالی فلسطین شکل بگیرد.  اما شرایط به گونه ای نیست که ماندگار شوند. اصولا جریان هایی که محتوای فکریشان برخواسته از خشونت، ترور و ظلم است، نمی تواند ماندگار باشد.چگونه ممکن است تجربه تلخی که توسط اسرائیل به وجود آمد و بخش هایی از اسلام به دست صهیونیست ها افتاد اینبار نیز در مورد عراق روی دهد و آنها بخواند حکومت تشکیل دهند. اگر کشورها بخواند از این گروه حمایت کنند، مطمئن باشند که روزی دامان خود آنها را نیز خواهد گرفت و هیچ کسی حتی غرب و آمریکا و کشورهای عربی نیز در امان نخواهند بود.

گفته شده بسیاری از افراد جهادی اردنی (افراد مسلح) زیر پرچم گروه داعش و جبهه النصره از شهر فقیر نشین معان در جنوب صحرا در اردن آمده اند که با مشکلات اقتصادی و اشتغال مواجه اند. حال دولت اردن چگونه می تواند نسبت به عدم جذب مردان معان به داعش اقدام کند؟آیا اقدام این گروه در داعش برای مقابله با حکومت پادشاهی با حمایت های مردمی روبه رو خواهد شد؟

می توان بر روی برخی اخبار منتشر شده مبنی بر همراهی عده ای مردم با گروه داعش، حساب باز کرد. مردم اینگونه کشورها به خصوص اردن، تصور می کنند چنانچه به داعش بپیوندند، به دلیل توانایی هایی که این گروه دارد، یعنی داشتن سلاح می توانند به خواسته های خود برسند. از این رو مشکلات اقتصادی، فقر و بی ثباتی در برخی مناطق محروم ممکن است این مساله را تشدید کند. داعش هم ممکن است از موقعیت مردم از جمله فقر سو استفاده کند. البته دولت های منطقه نیز باید نسبت به این مساله هوشیارانه عمل کنند. اگر در نقطه ای از کشورشان مشکلات و عقب ماندگی های اقتصادی وجود دارد، باید آن را سامان دهند و نگذارند این مشکلات موجب سواستفاده جریان های تکفیری شود. دولت باید این مساله معارضان خود را مورد توجه قرار داده و در قدرت سهیم کند و نباید مشکلات داخلی و وجود برخی نارضایتی ها و تعارضات به خاطر مسایل داخلی، بهانه ای برای گروه هایی مانند داعش شود تا از شرایط سواستفاده کنند.

در همین حال بنیامین نتانیاهو رییس کابینه رژیم صهیونیستی، نگران خطر اقدامات تروریستی گروهک داعش علیه اردن است. این در حالی است که زخمی های این گروه تروریستی در سوریه برای درمان به سرزمین های اشغالی منتقل شده و توسط پزشکان صهیونیست درمان شده اند. دلیل نگرانی نتانیاهو از حضور این گروه در اردن چیست؟

اسرائیل هم اگر احساس کند که حضور داعش با منافعش در تعارض است، برخورد کند. اسرائیل زمانی از این گروه حمایت می کند و به آنها پر و بال می دهد که منافعش را تامین کند. البته گروهی مانند داعش نیز زمانی که به قدرت برسند به منافع کسی توجه نمی کنند. اخیرا هم تهدید کرده اند که ممکن است به عربستان حمله کنند. آنها با اماکن مقدس و بناهای مذهبی مخالف هستند. اگر اسرائیل روزی توجه شود که گروه داعش عاملی بر ضد منافع آنها و دوستانش است و ممکن است آنها آسیب ببینند، واکنش نشان دهد.

نتانیاهو دستور ساخت دیوار حایل در مرز با اردن را داده است . آیا اسرائیل در صورت فعالیت های داعش در اردن دست به سلاح علیه این گروه خواهد شد ؟

اسرائیل سعی می کند با کنترل و مقداری فشار از بروز اتفاق جلوگیری کند. آنها تصور نمی کردند که پای داعش به اردن باز شود. به همین دلیل ابتدا سعی می کنند نگرانی نشان دهند و سپس از ابزارهای و اقداماتی برای کنترل و جهت دهی استفاده می کنند تا آنها را به فضایی ببرند که دلشان می خواهد. طبیعی است که حضور داعش در اردن مرتبط با منافع اسرائیل است به همین منظور آنها دیوار حایلی را ایجاد می کنند تا وارد اسرائیل نشوند. ولی اردن سرزمین محدودی نیست که بخواهند دیوار حایل ایجاد کنند. مرزهای وسیعی وجود دارد.

تا چه اندازه تهدید امنیت ملی اسرائیل توسط داعش که خط قرمز امریکا به حساب می آید می تواند به دخالت نظامی مستقیم امریکا منتهی شود؟

گرچه صهیونیست ها در عراق از حرکت داعش حمایت می کردند و حتی به آمریکا و غرب نیز گفتند که دخالت نکنند اما زمانی که متوجه شوند این اتفاق نیز برای خوشان می افتند، و آتشی است که دامان آنها را خواهد گرفت، نگران و دست به دامن آمریکا می شوند و تحرکاتی را انجام می دهند. اما ممکن است این گروه تعرضاتی به کشورهای حامی داشته باشند به این منظور که حمایت آنها را جلب کنند. یعنی می خواهند بگوند که اگر از ما حمایت نکنید، منافع شما را نیز تحت تاثیر قرار می دهیم. اما در مقابل اسرائیل و آمریکا نیز می دانند که داعش گروه مقتدری نیست که بتواند دولت یا ارتش مقتدری تشکیل دهد به همین دلیل اگر روزی بخواهند می توانند آنها را خاموش کنند.  به همین دلیل اگر آمریکا و صهیونیست احساس کنند، این گروه ها تهدیدی برای منافع آنها هستند  با آنها برخورد می کنند.

انتشار اولیه: شنبه 14 تیر 1393/ باز انتشار: پنجشنبه 19 تیر 1393