منافع متحدان لندن در حضور دیپلمات های بریتانیایی در تهران

دیپلماسی ایرانی: پس از انتخاب یک رئیس جمهور تا حدودی میانه رو در ایران و خیزش شبه نظامیان سنی رادیکال در سوریه و عراق، بریتانیا به دنبال تقویت روابط خود با ایران و بازگشایی سفارت اش در تهران است. در حالی که به نظر می رسد بریتانیا با سرعت به مراتب بیشتری در مقایسه با ایالات متحده در مسیر بهبود روابط با ایران گام برمی دارد، تاریخ این روابط  با یکدیگر متفاوت است. تصمیم گیری برای بازگشایی سفارت بریتانیا در ایران در واقع محصول یک تلاش تدریجی برای تقویت روابط از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی است. روحانی یک سال قبل در انتخابات ریاست جمهوری ایران پیروز شد و از آن پس تهران برای مذاکره به منظور حل مساله هسته ای اش جدیت نشان داد.

الی گرانمایه، کارشناس سیاسی در شورای روابط خارجی اروپا بر این باور است که حضور بریتانیایی ها در ایران به نفع لندن است. به گفته او یک میز ایران در وزارت امور خارجه بریتانیا نمی تواند به اندازه ارتباط مستقیم با مردم و مقامات ایرانی موثر باشد. گرانمایه با اشاره به بحران ها در سوریه و هم اکنون در عراق می گوید که این بحران ها نشان داد که نمی توان به نادیده گرفتن نقش ایران ادامه داد و از سوی دیگر به نظر می رسد ایران در دوره ریاست جمهوری روحانی تهدید امنیتی به مراتب کمتری را در مقایسه با عراق و سوریه متوجه بریتانیا می کند.

به گزارش نیویورک تایمز، دیوید کامرون ، نخست وزیر بریتانیا می گوید آنچه در عراق اتفاق افتاده دلیل دراز کردن دست دوستی بریتانیا به سوی ایران نیست اما در عین حال هیچ کس هم نباید تردید داشته باشد که اقدامات داعش در عراق یک تهدید امنیت ملی برای بریتانیا به شمار می رود.

این روزنامه آمریکایی در ادامه می نویسد: بریتانیا در نوامبر 2011، پس از اینکه گروهی معترض به ساختمان سفارت بریتانیا در تهران حمله کردند، روابط دیپلماتیک کامل خود با ایران را معلق کرد. اما بریتانیا روابط خود را با ایران قطع نکرد و دیپلمات های عالی رتبه ای در لندن حضور داشتند که با ایرانیان کار می کردند. در اکتبر گذشته، دو کشور با معرفی کاردارهای غیر مقیم در جهت بهبود روابط گام برداشتند و در اواخر سال گذشته نیز حافظان منافع را کنار گذاشته و روابط خود را به طور مستقیم از سر گرفتند.

در حالی که روابط بریتانیا با جمهوری اسلامی از زمان انقلاب اسلامی بارها دستخوش تغییر و تحول شده است،  این روابط در سال 1998 عادی سازی شد و تنها پس از آن بود که چند بار این روابط به حال تعلیق درآمد. در مقابل، آمریکا از زمان اشغال سفارت اش در تهران روابط دیپلماتیک خود را با ایران لغو کرده و ایران نیز آمریکا را شیطان بزرگ می خواند. از آن پس سوئیس حافظ منافع آمریکا در ایران است و پاکستان نیز از منافع ایران در آمریکا حفاظت می کند.

گرانمایه می گوید حتی اگر بازگشایی سفارت بریتانیا در ایران محدود باشد ، باز هم می تواند برای جمع آوری اطلاعات به ایالات متحده و اسرائیل کمک کند. از سوی دیگر این یک فرصت است که ایران نیز چهره بین المللی خود را بازسازی کند و نشان دهد که علاوه بر مذاکرات هسته ای در تعامل با جامعه بین المللی نیز جدیت دارد.

این در شرایطی است که هنوز هم خاطره کوتادی 28 مرداد و نقش بریتانیا در آن در خاطره بسیاری از ایرانیان زنده است. نگاه ایرانیان به انگلیس همراه با تردید و سوء ظن است اما در مورد آمریکا این سوء ظن کمتر است. حتی سریال دایی جان ناپلئون که مدت ها در تلویزیون ایران در دوران پهلوی پخش می شد نیز نگاه نهادینه شده کار کار انگلیسی هاست را در میان مردم ایران به تصویر می کشد.

مارک فیزپاتریک ، دیپلمات سابق آمریکایی که هم اکنون در موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک فعالیت می کند با متفاوت خواندن نوع رابطه ایران و آمریکا و ایران و بریتانیا، می گوید که حل مساله هسته ای می تواند بر روابط ایران و آمریکا تاثیر زیادی داشته باشد اما این لزوما به معنی گرم شدن سریع روابط نیست. به گفته او ، هیچ چیز به سرعت تغییر نمی کند اما توافق هسته ای می تواند شرایط را برای از سرگیری روابط ایجاد کند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 10