کنگره و تلاش برای قتل یک مذاکره

دیپلماسی ایرانی: آنهایی که به دنبال تنش همیشگی با ایران هستند و در نتیجه با هر گونه توافق با دولت تهران مخالفت می کنند، همواره به دنبال راه هایی هستند که از کنگره آمریکا برای مانع تراشی در راه توافق هسته ای با ایران استفاده کنند. یکی از جدیدترین نمونه های این تلاش طرحی بود که توافقنامه هسته ای مقدماتی که نوامبر گذشته بین ایران و گروه 1+5 امضاء شد را نقض می کند. البته این تلاش واکنش جدی رئیس جمهور آمریکا را به همراه داشت و اوباما تهدید کرد که در صورت تصویب طرح آن را وتو خواهد کرد.

البته کنگره یک عرصه قانونگذاری و سیاستگذاری به شمار می رود و می تواند و باید در توافق هسته ای با ایران دخیل باشد. اما نحوه وارد شدن این نهاد قانوگذاری به توافق هسته ای با ایران باید مبتنی بر واقعیت های سیاسی باشد و نه فرمول های ذهنی.

ری تکیه و دنیس راس از طرح تحریم های کنگره به طور تمام عیار حمایت نمی کنند اما این دو چهره شناخته شده آمریکایی در عرصه سیاست بر این باورند که کنگره باید نقش بیشتری ایفا کند و هرچه زودتر وارد گود شود، بهتر خواهد بود. به عقیده آنها این موضوع  با پیمان های کنترل تسلیحاتی با جماهیر شوروی سابق یا تلاش های استراتژیکی که پس از جنگ جهانی دوم انجام شد، تفاوتی ندارد.

ریچارد نیکسون، رئیس جمهور اسبق آمریکا درزمینه گشایش در روابط با چین و پایان دادن به جنگ ویتنام موفق بود و این را مدیون استراتژی های کنترل تسلیحاتی خود است. باید گفت که در آن دوران نقش وزارت خارجه آمریکا بسیار پررنگ تر از کنگره بود و این وزارت خارجه بود که ابتکار عمل های زیادی را در این زمینه انجام داد. واقعیت های سیاسی مربوط به آن موضوعات بود که رویکرد محرمانه نیکسون را دیکته می کرد. رئیس جمهور از سرگیری روابط را با این رژیم های انقلابی و غیر قابل  اعتماد آغاز کرد. می توان گفت که گشایش به سوی چین ، وجه تشابه تاریخی بیشتری با آن چیزی که امروز بین ایران و آمریکا می گذرد، دارد و در مقابل شباهت آن به پیمان های کنترل تسلیحاتی بین آمریکا و جماهیر شوروی سابق کمتر است.

در واقعیت سیاسی در کپیتال هیل امروز، هر گونه حرکت دولت به سوی ایران با واکنش سریع کنگره مواجه خواهد شد. دست راستی ها در کنگره آمریکا که تحت تاثیر لابی اسرائیل قرار دارند نمی خواهد توافقی بین ایران و آمریکا شکل بگیرد. هرچند حجم این تلاش ها در یک سال اخیر کاهش یافته است اما لابی اسرائیلی همچنان زنده است. از سوی دیگر بسیاری از اعضای جمهوری خواه کنگره نیز همواره تمایل دارند با هر آنچه که اوباما می گوید مخالفت کنند. به خصوص زمانی که پای یک دستاورد بارز برای رئیس جمهور در میان باشد. مخالفت با طرح اوباما کر( بیمه همگانی) یکی از این موارد است. اما نکته مهم این است که مخالفان هر اندازه که تلاش کنند همیشه نمی توانند مانع رئیس جمهور شوند. برای نمونه می توان به مخالفت تندروهای کنگره با خروج نیروهای آمریکایی از ویتنام اشاره کرد . اما نتیجه این شد که نیکسون فرمان خارج شدن از باتلاق ویتنام را صادر کرد.

در حال حاضر مفاد توافق هسته ای با ایران همچنان در حال مذاکره است اما احتمال می روند که روند اجرای تعهدات طرفین در توافق نهایی مرحله بندی شده و تدریجی باشد. شاید در مراحل نخست لغو تحریم ها ، اوباما بتواند وارد عمل شود اما با اجرای توافق نهایی و نیاز به لغو تحریم های بیشتر، نقش کنگره بیش از هر زمان دیگری اهمیت می یابد.

منبع: نشنال اینترست/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10