مذاکره باید بر اساس واقعیت باشد نه توهم

دیپلماسی ایرانی: همانگونه که از اسم توافق نامه پیداست، یک موضوع پیچیده ای است که باید در فرصت مناسبی صورت گیرد و نمی توان توقع داشت که سریع به نتیجه برسد. اما تا به اکنون مذاکراتی که صورت گرفته به نسبت پیشرفت خوبی داشته و می توان توقع داشت که در آینده به نتایجی دست یابد. موضوعات مختلفی نیز که از طرف مذاکره کننده برای ایران مبنی بر شفافیت، صلح آمیز بودن و احترام به قوانین و قواعد بین المللی مشخص شده، طبیعی است که ایران آماده بوده و هست که به این نگرانی ها توجه جدی کند. از این رو :

1. باید دید که طرف های مذاکره کننده به واقع نگران مساله غیرصلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران یا به دنبال محدود کردن و در نهایت برچیدن برنامه هسته ای هستند. اگر به دنبال برطرف کردن نگرانی ها هستند، ایران طی همکاری های خود با آژانس و نشان دادن شفافیت نشان داده که نگرانی های آنها مبتنی بر شواهد عینی نبوده و بیشتر توهم و تبلیغ است. اما اگر طرف مذاکره کننده به دنبال اهداف دیگری است، طبیعتا مذاکرات به نتیجه نمی رسد.  آن چیزی که در حال حاضر نشان می دهد، این است  که طرف مذاکره کننده خواهان رسیدن به تفاهم بر روی همه ابعاد پرونده هسته ای است. حال ممکن است برخی موضوعات ساده و برخی دشوارتر باشد. اما اگر در نظر بگیریم که زمان دوره تفاهم و حوزه فعالیت و فرایند غنی سازی، موضوعاتی ماهیتا پیچیده است و نیاز به زمان دارد، و طرف ایرانی اصل بر شفافیت و طرف مذاکره کننده نیز اصل بر حق ایران بر اساس قوانین بین المللی را در نظر داشته باشد، مذاکرات به نتیجه می رسد.
2. در حال حاضر بی اعتمادی متقابلی وجود دارد. آمریکایی ها به نظام جمهوری اسلامی ایران بی اعتماد هستند که این بدبینی و بی اعتمادی بر آمده از مساله ایران هراسی و ایران ستیزی است که موجب شده به واقعیت های ایران به دید تردید و بدبینی نگاه کنند. و هرچه قدر گزارش های آژانس نیز مبتنی بر واقعیت باشد، آنها هنوز دنبال بهانه های واهی برای شکل دادن واقعیت ها بر اساس ذهنیت خودشان هستند. ذهنیتی در آنها وجود دارد که می خواهند واقعیت ها را نیز بر اساس آن شکل دهند. اگر به واقع نگران برنامه هسته ای ایران هستند باید بر شفافیت تکیه کنند نه اینکه تصوراتشان بر اساس برچیدن کل برنامه هسته ای ایران باشد. آنها باید گزارش های آژانس را مورد توجه قرار دهند. طی 4 ماهی که از توافق می گذرد، بازرسی های بسیار فشرده و پیچیده ای انجام شده که همگی دال بر قانونی بودن فعالیت های ایران است. از این رو طرف مذاکره کننده باید به این واقعیت ها توجه نشان دهد و هر روز بهانه ای را برای تحت فشار قرار دادن طرف ایرانی مطرح نکند.
3. نکته ای که باید بر روی آن تکیه کرد، آن است که بعد از اقدامات اعتمادساز صورت گرفته از طرف ایران، تحریم ها باید رفع شود. اگر قرار باشد برای رفع تحریم ها گرفتار نظام بروکراتیک طرف مذاکره کننده به خصوص آمریکا شویم _ مثلا باید کنگره آمریکا یا شورای امنیت تصمیم بگیرد_ و ایران نیز به صورت یک طرفه به تعهداتش پایبند باشد ولی تحریم ها همچنان راه خود را برود، مخالف روح تفاهمی که قرار است صورت پذیرد. گرچه ایران باید به تعهداتش پایبند باشد  و صلح آمیز بودن فعالیت خود را نشان دهد اما طرف مقابل نیز باید تحریم را به نفع ایران به طور کامل بردارد. البته تحریم ها چند وجه دارد. تحریم هایی که شورای امنیت وضع کرده، تحریم هایی که توسط کنگره آمریکا وضع شده و فرامرزی است، تحریم هایی که کشورهای ثالثی که با ایران همکاری می کردند، اعمال کرده اند که این تحریم ها بسیار ظالمانه و ضد قوانین بین المللی است و در نهایت تحریم هایی که توسط اتحادیه اروپا وضع شده است که همه آنها باید لغو شود. اگر قرار است مذاکرات به نتیجه برسد، باید متناسب با فعالیت هایی که ایران انجام داده، تحریم ها نیز لغو شود چیزی که تا کنون محقق نشده است. طرف های غربی علاقه مند به رفع تحریم ها نیستند و می خواهند با این روش برنامه هسته ای ایران را تحت فشار قرار دهند که تمامی فعالیت های آن مبتنی بر حقوقی بوده که بر اساس ان پی تی در نظر گرفته شده است. همه فعالیت های هسته ای ایران نیز در راستای صلح آمیز بودن و شفافیت است.
4. ما با یک دوگانگی روبه رو هستیم و تیم مذاکره کننده ایران نیز به این موضوع توجه دارد که ما به ازای اقدامات اعتمادسازی که قرار است انجام شود، چه دریافت خواهیم کرد؟  اگر قرار باشد در قبال تحریم ها با پاسخ های مبهم رو به رو شویم مانند اینکه کنگره باید تصمیم بگیرد یا روال آن باید در شورای امنیت طی شود و یا اینکه باید همه اعضای اتحادیه اروپا توافق کنند، اینگونه پاسخ ها، پاسخ های سربالایی بوده که نتیجه مناسبی برای مذاکرات نخواهد داشت.

انتشار اولیه:شنبه 27 اردیبهشت 1393/ باز انتشار: چهارشنبه 31 اردیبهشت 1393