پرونده ایران باید از دستگاه های امنیتی گرفته شود

دیپلماسی ایرانی: رییس مجلس اردن چندی پیش در راس هیاتی پارلمانی برای شرکت در کنفرانس بین المجالس اسلامی به تهران سفر کرد و در حاشیه این نشست با همتای ایرانی خود و ریاست محترم جمهور دیدار کرد. این سفر مقام اردنی پس از مدت ها و در حالی که چندین بار مقام های  ایرانی از امان دیدار به عمل آورده بودند، فی نفسه حکایت از رویکرد مثبت اردنی ها در تعامل با دولت جدید در ایران دارد و نشان می دهد که برای اردنی ها روابط با ایران، دارای اهمیت است. کمااینکه برای جمهوری اسلامی ایران نیز گسترش رابطه با اردن مهم است. دیدار عاتف الطراوته رییس مجلس این کشور با توجه به جایگاه وی بدون تردید با صلاح دید دربار و طرف های تصمیم ساز مهم کشور اتخاذ و انجام شده و حتما پیام مثبتی برای آینده روابط آینده دو کشور در بر دارد.

 برخی مطالب مطرح شده از سوی این مقام اردنی در ملاقات با آقای لاریجانی به رسانه ها درز پیدا کرده که از دو زاویه قابل بررسی و تحلیل است. نامبرده ضمن تاکید بر اهمیت جایگاه جمهوری اسلامی ایران و لزوم توسعه روابط دو کشور، گفته است: " شما ( ایران ) با جریان های فلسطینی مانند حماس رابطه برقرار می کنید. ما تعاملاتمان را با حکومت خودگردان فلسطینی انجام می دهیم. تهران روابط بسیار نزدیکی با حزب الله لبنان دارد، در حالی که اردن روابطش را با جمهوری لبنان گسترش می دهد." در بخشی دیگر افزوده است:" شما ( ایران ) موجبات نگرانی برداران و هم پیمانان ما در کشورهای عربی خلیج ( فارس ) را فراهم می کنید. در حالی که ما خود را از آنها می دانیم." این نکته اشاره شده از سوی رییس مجلس اردن، کاملا منعکس کننده دیدگاه های مقامات ارشد این کشور نسبت به رابطه با ایران است و به نظر من این مقام اردنی به طور دقیق به آن پرداخته است. ماحصل این پیام این است که نگرانی اردنی ها امنیتی است. به عبارت واضح تر پرونده رابطه با جمهوری اسلامی ایران در اختیار دستگاه اطلاعاتی و امنیتی این کشور است. سال هاست این نگرانی از سوی اردنی ها تکرار شده است و همین امر مانع تحقق روابطی پایدار شده است.

 موضوع ارتباط با گروه های داخل اردن، همواره تکرار شده اما هیچگاه نمونه ای ارایه نشده است.  روابط جمهوری اسلامی ایران با حماس و حزب الله لبنان بر کسی پوشیده نیست اما ارتباطی به روابط سیاسی دو جانبه بین دو کشور ندارد. وانگهی بر همگان آشکار است، ترکیه و قطر امروز بهترین رابطه را با حماس دارند و با اردن نیز! کیست که نداند رابطه رسمی ایران با جمهوری لبنان اعم از دولت، پارلمان، احزاب و افکار عمومی لبنان به مراتب گسترده تر از اردن است. تصور نمی کنم تحقیق و بررسی این موضوع کار دشواری باشد. میزان سفرهای رسمی سالانه مقامات دو کشور گویای این امر است.

اظهارات رییس مجلس اردن در خصوص حساسیت آنها نسبت به تحولات داخلی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نیز، اظهارات درستی است و البته نشان می دهد که اردنی ها تا چه میزان تحت فشار این کشورها هستند. کمک های مستقیم و سرمایه گذاری های گسترده این دسته از اعراب در اردن نیز در این نگرانی برادرانه بی تاثیر نبوده است. کمااینکه حمایت گذشته آنها از رژیم صدام حسین در جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران نیز لابد ناشی از همین نگرانی بردرانه است که رییس مجلس این کشور صادقانه به آن اشاره کرده است.

نکته نهایی اینکه روابط با اردن اهمیت زیادی دارد. احساس خوبی نیز در ایران نسبت به مردم و مسئولان این کشور وجود دارد. اما رییس محترم مجلس اردن به خوبی واقف است که طرف تعیین کننده فتح روابط در اردن کیست؟ پرونده ایران تا زمانی که در اختیار دستگاه امنیتی این کشور باشد، روابط جلو نخواهد رفت. دلایل آن هم نیاز به توضیح ندارد. توسعه روابط تجاری، اقتصادی، توریستی یا سیاحت دینی که از ابتدا تا انتهای آن به سود اقتصاد اردن است، ربطی به حمایت ایران از حماس و حزب الله ندارد. حتما ایشان به یاد دارند طرح آبرسانی الدیسی از جنوب این کشور به امان از واسطه دهه گذشته میلادی که قرار بود توسط شرکت های ایرانی انجام شود، به کجا انجامید؟ می دانند تا یک قدمی اجرا پیش رفت اما به ناگاه به درخواست طرف های معروف اردنی متوقف شد.

به هر صورت همواره باید تلاش شود، تنش های موجود میان دو کشور کاهش یافته، به تدریج اعتماد جایگزین آن شود. زمینه های همکاری دو جانبه بسیاری وجود دارد، تقریبا در تمام زمینه های تجاری، اقتصادی، صنعتی، نفت و گاز، راه سازی، نیروگاه، دارو و درمان و.. امکان همکاری وجود دارد. بحث اعزام زائران ایرانی ( گرچه مطمئن نیستم از آن استقبال مردمی شود) حدیث همیشه حاضر گفت وگو های دو طرف بوده است. اما باید پس از رفع سوتفاهم های کهنه گذشته، که هیچ کدام جنبه واقعی نداشته و عاری از صحت است به تبادل نظر گذاشته شود. این طرف اردنی است که از عدم برقراری آن متضرر می شود. بنابراین مایلم یک بار دیگر تاکید کنم برای بهبود روابط نیاز به تعریف جدیدی در مناسبات است که در آن نگرش امنیتی کم رنگ شود. نگاه امنیتی به روابط به معنای حاکمیت فضای بی اعتمادی است.

انتشار اولیه: دوشنبه 8 اردیبهشت 1393/ باز انتشار: پنجشنبه 11 اردیبهشت 1393