آمریکا در قدم اول تحریم های یک جانبه را لغو کند

دیپلماسی ایرانی: تا دو هفته دیگر، دور بعدی مذاکرات هسته ای در ژنو برگزار می شود. در آستانه برگزاری این نشست، برخی مقامات آمریکایی مواضع دوگانه ای در مورد ایران اتخاذ کرده اند و از سوی دیگر بار دیگر شکاف تل آویو - واشینگتن بر سر مساله هسته ای ایران عمیق تر شده است. مجید تخت روانچی، معاون اروپا- آمریکای وزارت امور خارجه، در گفت و گوی اختصاصی با دیپلماسی ایرانی، این نکته را خاطرنشان می کنند که طرف های دخیل در مذاکرات هسته ای با ایران باید بر اساس مصلحت خود و جامعه بین المللی تصمیم گیری کنند و اسیر تبلیغات سوء نشوند. وی که در حاشیه نشست هسته ای ژنو با نماینده انگلیس ملاقات دوجانبه داشته و دو طرف بر سر معرفی کاردار های غیر مقیم به توافق رسیده اند، می گوید: کعرفی کاردار به معنی بازگشایی سفارتخانه ها نیست اما پس از مدتی که کاردارها مستقر شوند، بازگشایی سفارت نیز یک روند عادی به شمار می رود.آنچه در زیر می خوانید متن گفت و گوی اختصاصی  دیپلماسی ایرانی با مجید تخت روانچی، معاون اروپا - آمریکای وزارت خارجه است.

باتوجه به ادعای اخیر خانم شرمن و اظهارات اخیر آقای کری که بار دیگر تاکید دارد، توافق نکردن با ایران، بهتر از توافق بد است، تاثیر چنین مواضع دوگانه ای را بر سیاست تشنج زدایی دولت یازدهم چگونه ارزیابی می کنید؟

در ارتباط با اظهارات خانم شرمن، روشن است که وی آگاهی و شناخت صحیحی از مردم ایران ندارد. این صحبت ها نشان دهنده این است که این افراد از واقعیت های ایران به دور هستند. آن چیزی که در دی ان ای ایرانیان وجود دارد، مقاومت در برابر زورگویی ها و خصومت هاست. اینکه این اظهارات با چه هدفی بیان می شود، مشخص نیست اما حاکی از عدم آگاهی نسبت به مردم ایران و تحولات ایران است. در مورد اظهارات آقای کری، ما از ابتدا حسن نیت خود را نشان داده و اعلام کرده ایم اگر طرف مقابل نیز حسن نیت داشته باشد، امکان دستیابی به نتایج مطلوب وجود دارد. مذاکرات ژنو، چنین فضایی داشت و امیدواریم در دور آتی مذاکرات هم این روند ادامه پیدا کند. اما پیش شرط ها و موضع گیری هایی که می تواند پیامدهایی برای روند مذاکرات به همراه داشته باشد، به هیچ وجه کمک کننده نیست. به بیان دیگر به جای لفاظی و موضع گیری های نابجا، طرفین باید با حسن نیت و عزم راسخ برای حل مشکلات، وارد مذاکرات شود. نیت ما از آغاز مذاکرات همین بوده و امیدواریم که طرف مقابل نیز با همین رویکرد در دور بعدی مذاکرات حاضر شود.

به موازات ملاحظات سیاست داخلی در ایران و آمریکا، موانع خارجی نیز در روند مذاکرات خودنمایی می کند. اخیرا بندر بن سلطان از کاهش روابط عربستان با آمریکا در اعتراض به رو به گرمی نهادن روابط تهران – واشینگتن سخن گفته و تل آویو نیز همچنان به لفاظی های خود ادامه می دهد. از نگاه شما کاخ سفید از انگیزه سیاسی لازم برای مقابله با چنین فشارهایی و البته مخالفت های کنگره، برخوردار است؟

در آمریکا صداهای مختلفی به گوش می رسد که بخشی از آن مربوط به کنگره است. اما در مذاکرات با گروه 1+5، دولت آمریکا یکی از طرف های مذاکراتی ما است و اگر بنا بر تعهدی باشد نیز این دولت است که به نمایندگی از مجموعه حاکمیت آمریکا، آن را امضاء می کند. البته صهیونیست ها همچنان به تلاش خود ادامه می دهند و می کوشند از به نتیجه رسیدن مذاکرات با ایران جلوگیری کنند. آنها از هر اهرمی چه در داخل و چه در خارج از آمریکا برای جوسازی استفاده می کنند. هدف آنها به نمایش گذاشتن چهره غلطی از ایران است. لابی صهیونیستی می خواهد فشار را بر کشورهای عضو گروه 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین ، روسیه و آلمان) افزایش دهد تا آنها با ایران به توافق نرسند. اما این بر عهده کشورهای طرف مذاکرات هسته ای با ایران است که در مورد مصلحت خود و جامعه بین المللی تصمیم گیری کنند. در منطقه نیز کشورهای مختلف باید مراقب باشند که اسیر تبلیغات سوء نشوند.

تا دو هفته دیگر دور بعدی مذاکرات هسته ای در ژنو پیش رو است. چه آمادگی هایی برای این مذاکرات انجام شده است؟ همچنین از آنجایی که تهران همواره بر لغو تحریم ها تاکید دارد، لغو چه بخشی از تحریم ها برای ایران در اولویت است؟

قبل از مذاکرات 7 و 8 نوامبر در ژنو یک دور مذاکرات کارشناسی بین ایران و گروه 1+5 در هفته آینده انجام می شود. در مورد نشست هسته ای ژنو نیز جلسه هایی در داخل کشور برگزار می شود تا با آمادگی کامل در مذاکرات حاضر شویم و با دست پر بازگردیم. اما در مورد تحریم ها باید گفت که موضع اصولی ما این است که تحریم ها غیر قانونی است، چه تحریم های سازمان ملل و چه تحریم های یکجانبه و چند جانبه. بارها اعلام کرده ایم که طرف مقابل می تواند برای نشان دادن حسن نیت خود تحریم های یکجانبه را لغو کند. حتی اگر این تحریم ها در مراحل اولیه چندان ارزشی نداشته باشند. اما طرف  مقابل می تواند برای اثبات حسن نیت خود همانگونه که تحریم ها را یکجانبه وضع کرده، به طور یکجانبه نیز آنها را لغو کند. به این ترتیب نشان می دهد که برای دور بعدی مذاکرات، فضای جدیدی را ایجاد خواهد کرد.

شما به تحریم های یکجانبه اشاره کردید، منظور شما تحریم های آمریکا علیه ایران است که باید لغو شوند؟

آمریکا نه تنها به طور یکجانبه تحریم هایی را علیه ایران اعمال می کند، بلکه به دیگر کشورها نیز فشار وارد می کند تا آنها نیز به جبهه اعمال فشار علیه ایران ملحق شوند. به این ترتیب این کشورها نیز اگر به دنبال روابط تجاری با ایران باشند، از جانب آمریکا مجازات می شوند و تحت فشار تحریم ها واقع می شوند. این تحریم ها سیستم پیچیده ای دارند که از نظر ما منشاء قانونی ندارند و بی دلیل وضع شده اند. به همین دلیل اگر می خواهند حسن نیت خود را نشان دهند، بهتر است یکی از این تحریم ها را لغو کنند.

اخیرا گمانه زنی هایی در مورد آزادسازی دارایی های ایران در رسانه ها منتشر شد که شما پیش تر اعلام کردید این پیشنهاد به طور رسمی به ایران ارایه نشده است. اما اگر آزادی اموال مسدود شده ایران ، پیشنهاد رسمی آمریکا باشد، می تواند یکی از آن اقداماتی محسوب شود که تهران به دنبال آن است؟

در حال حاضر نمی توان در این زمینه اظهار نظر کرد. از سوی دیگر تا کنون هیچ مقام آمریکایی نیز در این مورد موضع گیری صریح نداشته است. ما باید به طور روشن و دقیق بدانیم با چه پیشنهادی مواجه هستیم و سپس متناسب با آن عکس العمل نشان دهیم. بنابراین طرف مقابل اگر پیشنهادی دارد باید آن را به طور رسمی ارایه کند. این پیشنهاد ها تا کنون تنها در فضای رسانه ای و در سطح گمانه زنی مطرح شده است اما تایید رسمی مقامات آمریکایی را به دنبال نداشته است.

در مورد بسته آلماتی چه طور؟  در بهمن ماه گذشته گروه 1+5، پیشنهاد لغو تحریم تجارت طلا و محصولات پتروشیمی در مقابل برخی اقدامات اعتمادساز از جانب ایران را روی میز گذاشت. در آن زمان تیم مذاکره کننده هسته ای قبلی این پیشنهادها را ناچیز توصیف کردند. آیا پیشنهاد لغو این تحریم ها می تواند نظر تیم مذاکره کننده هسته ای در دولت تدبیر و امید را به خود جلب کند؟

نخست باید تاکید کنم که بحث آلماتی مربوط به گذشته است و دیگر روی میز قرار ندارد. درحال حاضر بسته پیشنهادی جمهوری اسلامی روی میز است و مذاکرات نیز بر مبنای آن پیش می رود. به همین دلیل دیگر بحثی از بسته پیشنهادی در مذاکرات آلماتی ، مطرح نیست. از سوی دیگر در مذاکرات اخیر در ژنو ، وارد این مقوله ها نشدیم و هنوز به مرحله ای نرسیده ایم که پیشنهادها به صورت جزئی مطرح شود. بر این اساس باید صبر کرد تا پیشنهادها به طور مشخص به طرف ایرانی ارایه شود و مطابق با پیشنهاد ها ، تهران نیز پاسخ خواهد داد.

نظر شما در مورد حضور یک نماینده از مجلس در مذاکرات هسته ای چیست؟ همچنین تاکید مجلس بر تقویت دیپلماسی پارلمانی را چگونه ارزیابی می کنید؟

دیپلماسی پارلمانی ، یک دیپلماسی مرسوم در سطح جهان است که از آن استقبال می کنیم. مجلس در این زمینه فعال است و ریاست محترم مجلس شورای اسلامی نیز سفرهای خارجی متعددی در این زمینه دارند . همچنین ریاست پارلمان دیگر کشورها نیز سفرهایی به ایران دارند. این نوعی از یک دیپلماسی مقبول و شناخته شده در سطح جهان به شمار می رود . اما در مورد حضور نماینده ای از مجلس شورای اسلامی در مذاکرات باید گفت که دولت باید در این زمینه رایزنی کند و در مورد اینکه در هر دور مذاکرات چه افرادی حضور داشته باشند، تصمیم گیری کند.

باتوجه به اینکه پرونده هسته ای به تازگی از شورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه بازگشته است، گمان نمی کنید تاکید مجلس برای نقش آفرینی در مذاکرات به موازی کاری در این زمینه منجر شود؟

وزارت خارجه بر اساس تصمیم رئیس جمهور محترم مسئول مذاکره با طرف های خارجی در گفت و گوهای هسته ای است. اما کل پرونده در شورای عالی امنیت ملی قرار دارد. بررسی تمامی مطالبی که باید از جوانب مختلف در داخل کشور مورد توجه قرار گیرد در شورای عالی امنیت ملی انجام می شود . اما نهایتا این وزارت خارجه است که در مقابل طرف های خارجی قرار می گیرد و مذاکره می کند. نتایج این مذاکرات هم در اختیار وزارت خارجه و هم در اختیار شورای عالی امنیت ملی قرار می گیرد. مجلس هم در جریان مذاکرات قرار دارد و از نگاه من، موازی کاری ایجاد نمی شود. بلکه تقسیم کار برای پیشبرد امور صورت گرفته است.

هفته آینده اخضر ابراهیمی برای آماده سازی مقدمات کنفرانس ژنو 2 به تهران می آید. اما اسد می گوید همچنان پرسش های زیادی در مورد ژنو 2 باقی مانده و کری نیز در مورد نقش ایران در این کنفرانس ابراز تردید می کند. از سوی دیگر برخی پیش شرط ها برای حضور ایران مطرح می شود. در چنین شرایطی ایران در ژنو 2 شرکت می کند؟ و آیا این کنفرانس برگزار خواهد شد؟

پیش بینی در مورد برگزاری یا عدم برگزاری کنفرانس ژنو 2 زود است. اما آنچه روشن است، حمایت ایران از روند سیاسی در سوریه است. تهران باور دارد که مساله سوریه، راه حل نظامی ندارد. باید همه طرف های دخیل در بحران سوریه پای میز مذاکره بنشینند و در مورد برون رفت از شرایط جاری به توافق برسند. این روند باید بدون پیش شرط دنبال شود. ما مخالف پیش شرط هستیم. به بیان دیگر اگر برای ژنو 2 از ما دعوت شود، از آن استقبال می کنیم اما برای حضور در این کنفرانس هیچ پیش شرطی را نمی پذیریم. اخیرا بحث تایید نتایج ژنو یک را پیش شرط حضور ایران در ژنو 2 مطرح کرده اند. اما ما در ژنو یک حضور نداشتیم. به طور کل ایران برای شرکت در کنفرانس ژنو 2 پیش شرطی را نمی پذیرد.

پیرو اشاره اخیر خانم افخم در مورد اینکه تا 8 روز دیگر معرفی کاردار غیر مقیم بین ایران و انگلیس انجام می شود، سخنگوی وزارت خارجه انگلیس می گوید هنوز زمان دقیق معرفی کاردارهای غیر مقیم مشخص نیست و در این زمینه بیانیه ای منتشر خواهد کرد. موضع وزارت خارجه ایران در این زمینه چیست؟

اینکه وزارت خارجه انگلیس بخواهد بیانیه هایی را منتشر کند، در حیطه اختیارات خود آنهاست . اما آنچه که در حاشیه نشست اخیر در ژنو بین ایران و انگلیس توافق شد این بود که ظرف مدت دو هفته، تهران و لندن به صورت رسمی کاردارهای غیر مقیم خود را معرفی کنند. البته این به معنی بازگشایی سفارتخانه ها نیست. بلکه به این معنی است که از وضعیت قبلی که دو کشور داشتند عبور کرده و وارد مرحله جدیدی شویم. البته اعزام کاردارها مدتی زمانبر است اما پس از اعزام کاردارها و استقرار آنها، طبیعی است که سفارتخانه ها باز می شوند و امور کنسولی بر عهده کاردارهایی خواهد بود که اعزام می شوند.

مصوبه مجلس در خصوص کاهش سطح روابط ایران و انگلیس به سطح کاردار تا چه حد مانع عادی سازی روابط تهران – لندن و افزایش روابط در سطح سفیر است؟آیا امکان لغو این مصوبه وجود دارد؟

من این مصوبه را به معنای مانعی در عادی سازی روابط نمی بینم. بالاخره مشکلاتی در روابط وجود دارد و زمان می برد که این مشکلات رفع شود. دو کشور تصمیم گرفته اند که فعلا در سطح کاردار غیر مقیم ارتباط داشته باشند و به مرور زمان و با تفاهم بیشتر امکان ارتقای روابط تا بالاترین سطح وجود دارد. ما در این خصوص در چارچوب قوانین کشور عمل می کنیم و در رایزنی نزدیک با مجلس شورای اسلامی هستیم.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: جمعه 3 آبان 1392/ باز انتشار: سه شنبه 7 ابان 1392