این مذاکرات مقدمه‌ای برای ژنو 2 است؟

دیپلماسی ایرانی: فضای آسوده ای که بر مذاکرات ایران با 5 کشور دائم عضو شورای امنیت به علاوه آلمان در ژنو چند روز پیش حاکم بود، نشانه ای بر عزم دو طرف برای رسیدن به توافقی که رضایت هر دو طرف ایرانی و غربی را جلب کند، بود. گویی در این مذاکرات بنا نبوده است که کسی پیروز یا شکست خورده از آن خارج شود. ایران می خواهد تحریم ها رفع شوند و می داند که برای رسیدن به چنین هدفی باید هزینه هایی را بپردازد. و غرب نیز می داند که تهران حق دستیابی به تکنولوژی مسالمت آمیز هسته ای و نفوذ و تاثیرگذاری در منطقه را دارد و نمی تواند به سادگی از کنار آن رد شود یا به این حقوقش تعدی کند. تحولات جاری در دیدگاه های حاکم در میدان نبرد در سوریه دلیلی بر این ادعا است.

در این میان روشن است که مانورهای متعدد اسرائیل نیز تاثیری بر فضای نشست ژنو نداشته و مذاکرات در مسیر آرام خود انجام شده است. به گفته کاترین اشتون، نماینده عالی اتحاد اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی این دور از مذاکرات با ایران بیش از مذاکرات قبل که در سال های گذشته انجام می شده، جدی بوده است. و شاید این رویکرد موجود نزد دو طرف باشد که آنها را به سمت یک تسویه حساب کامل که تنها پرونده هسته ای عنوان آن نیست، هدایت می کند. اما آیا نشست های دو جانبه ایران و ایالات متحده که شامل عناوین مختلفی بودند را می توان به نرمش غرب برای مشارکت تهران در کنفرانس به شدت پیچیده ژنو – 2 درباره سوریه از یک سو و شکست تابوی ارتباطات امریکایی – ایرانی از زمان سفر حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران به نیویورک و تماس تلفنی اش با باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا و دیدار جان کری، وزیر امور خارجه امریکا با همتای ایرانی اش محمد جواد ظریف در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل انجام داد از سوی دیگر ربط داد؟

در همین چارچوب می توان به آخرین دور از مذاکرات هسته ای ایران و غرب اشاره کرد که هر دو طرف تمایل جدی برای حل پرونده هسته ای داشتند، و گفت که می توان تصور کرد که توافق در مورد پرونده هسته ای مقدمه ای برای رسیدن به توافقات دورتر است. همچنین گشایش تازه ای که در روابط ایران و بریتانیا در ژنو به وجود آمد و دو طرف توافق کردند تا روابط دیپلماتیک خود را تا سطح کاردار ارتقا دهند نیز در همین چارچوب می گنجد. همچنین دیدار فرانسوا اولاند، رئیس جمهوری فرانسه با حسن روحانی در نیویورک نیز نشان دیگری از گشایش در روابط پیچیده ایران و غرب دارد.

در این میان شاید ترکیه تنها کشور منطقه ای باشد که ناخرسندی خود را از گشایش در روابط ایران و امریکا بیان نداشته است و حتی می تواند گفت تلاش تازه ای را برای یافتن جایگاه مناسب خود در نقشه سیاسی جدیدی که به تسویه حساب میان ایران و غرب می انجامد، آغاز کرده است. در حالی که کشورهای دیگر از زمانی که توافق امریکایی – روسی بر سر سلاح های شیمیایی سوریه حاصل شده و ممانعتی از حمله نظامی به سوریه انجام شده، همچنان در شوک به سر می برند و یا به گونه ای رفتار می کنند که تا کنون در تحولات تاریخ جاری سابقه نداشته است. وقتی این حال و روز ژنو ایرانی است وضعیت در ژنو سوری چگونه خواهد بود؟ آیا آن جا هم فضا تا این اندازه مثبت پیش بینی می شود؟ آیا می توان گفت که ژنو هسته ای ایرانی مقدمه ای برای ژنو 2 سوریه است؟

منبع: النهار/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11