رویارویی ترک ها با دیپلماسی حرفه ای ایران

دیپلماسی ایرانی: ترکیه همسایه غریی ایران اگر مهمترین همسایه نباشد، جزء مهمترین همسایگان ایران محسوب می شود. هرگونه تحول در ایران و ترکیه بر هر دو کشور تاثیرگذار می باشد. هر چه ابعاد این تحول بزرگتر باشد میزان تاثیرگذاری بیشتر خواهد بود. انتخابات ایران، نتایج آن  و در پی آن دولت جدید مورد توجه ویژه محافل سیاسی و رسانه ای ترکیه قرارگرفته و در همین راستا حضور هیئت ایرانی درشصت و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل مورد توجه خاص قرار داشت. رسانه های این کشور ملاقات های هیئت ایرانی را تعقیب نموده و این توجه تا جایی بود که منتقدان در انتقاد از دولت ترکیه اعلام نمودند که بهتر است مقامات ترک دیپلماسی را از ایرانیان بیاموزند.

 روابط ایران و ترکیه در طول سال های پس از انقلاب  دارای فراز و نشیب های زیادی بود و این فراز و نشیب ها در بخشی حاصل سوءتفاهم ها و در بخشی حاصل رقابت دو کشور در سطوح و حوزه های مختلف بوده است.

 در دوران هشت سال دفاع مقدس و هشت سال دولت های نهم و دهم، توازن در روابط ایران با ترکیه به علل مختلف به گونه ای تنظیم گردید که کفه معادلات بیش از آنکه بر مبنای برد- برد باشد، به سود ترک ها سنگین شده بود.

 اگر عامل جنگ بتواند تا حدی توجیه کننده موازنه برقرار شده در روابط این دوره زمانی باشد، دوران اخیر نه تنها شرایط آن روزها را نداشت، بلکه با توجه به بالا رفتن قیمت نفت و درآمد بالا، شرایط روابط می بایست به گونه ای رقم می خورد که موازنه  بیشتر به سود ایران می شد. به کارگیری سیاست هایی که منجر به تحریم گردید شرایطی خوشایند برای ترک ها ایجاد نمود که آنان نه تنها از آن بهره کامل گرفتند بلکه مراودات با ایران از جمله دلایلی بود که این کشور از بحران اقتصادی مصون ماند. توجه به پیوندهای اقتصادی ترکیه با غرب و نگاهی به بحران اقتصادی یونان ما را بیشتر به اهمیت روابط ترکیه با ایران در عبور آرام این کشور از بحران مالی جهانی کمک می نماید.

فارغ از صدماتی که مدیریت هشت سال گذشته بر میراث به جای مانده از دولت خاتمی در بعد منطقه ای و بین المللی وارد نمود، روابط ایران و ترکیه نیز از یک روند معقول برد- برد و احترام متقابل به قالبی جدید وارد شد که کمتر دوره ای روابط دو کشور در آن مسیر قرار گرفته بود. برخورد از موضع بالا برای کشوری که نخست وزیرش رئیس جمهور را نصیحت نموده و هموار نمودن ورود آنکارا در موضوع هسته ای ایران در نقش میانجی و تسهیل کننده مذاکرات 1+5  که بازی بزرگان بوده و خود محل نگرانی ترک هاست، اگر حاصل  ساده لوحی نبود، بی شک ناشی از کم توجه ایی  بود که در اواخر دولت دهم تا حدودی سعی در جبران آن شد.

دولت پر سر وصدای احمدی نژاد در روابط با ترکیه نیز پرهیاهو ظاهر شد. علیرغم آنکه احمدی نژاد چندین سفرپر حاشیه و تبلیغی به ترکیه داشت، اما هیچکدام از این سفرها از نگاه رسمی، سفردوجانبه رسمی تلقی نمی شد و این در حالی بود که کاخ چانکایا پس از پایان ریاست جمهوری خاتمی پذیرای ایشان بود.

از منظر نگاه راهبردی در دوره جدید در ایران، تفاوتی میان اردوغان داووس و اردوغان سوریه نخواهد بود و سیاست دولت ترکیه درارتباط با اربیل، بغداد، غزه و دمشق در یک راستا و در بخش مهمی در جهت تضعیف ایران تحلیل خواهد شد و سعی بر این خواهد بود که روابط تهران – آنکارا  کمتر از متغیرهای گذرای سیاسی تاثیر گرفته و بیشتر بر مبنای احترام و عمل متقابل تنظیم گردد. در این دوره بیش از ایران، دیگران معترف به عمق استراتژیک ایران خواهند بود اما این نگاه سبب غرور کاذب نشده  و حاصل آن دعوت به همکاری و تقویت همگرایی خواهد بود .  

امروز در حالی که کمتر از دو ماه از روی کار آمدن دولت جدید گذشته است، عملکرد این دولت در کنار وجاهت و منزلت جهانی که برای ایران و مقامات آن ایجاد نموده است بنظرمی رسد در نزد ترک ها نیز این احساس و منطق را ایجاد کرده که پس از این با دولتی حرفه ای و کارآمد طرف خواهند بود که در عین آنکه به دنبال بسط روابط در ابعاد مختلف می باشد روابط را در چارچوب برد- برد تعریف نموده و به  ظهور فرصت های یک طرفه مجال نخواهد داد.

عملکرد دولت گذشته منجر شد که میراث گفتگوی تمدن ها که بنام ایران ثبت شده بود در  قالب ائتلاف تمدن ها به بنام اسپانیا وترکیه ثبت شود و نه تنها  فرصت های فراوانی را در مناطق پیرامونی از ما گرفت بلکه بعضا در حوزه های سنتی نیز برای ما تهدیداتی ایجاد نمود. بنظر می رسد با روی کار آمدن دولت جدید، دیگر این فصل  به پایان رسیده است. امروز ایران با باز تعریف خویش در همه ابعاد و بکارگیری ادبیاتی که شایسته نام اوست، با شتابی که همراه با تدبیر، عزم جدی و حمایت و مشروعیت مردمی است، تلاش دارد دوران حاکمیت عقلانیت مبتنی بر حکمت، عزت و مصلحت را آغاز نماید. بی شک با همت و وفاق ملی همه ایرانیان، نقشه راهی که در آن بزرگی ایران هدف است هدفی معقول و دست یافتنی خواهد بود.

انتشار اولیه: شنبه 13 مهر 1392 / باز انتشار: سه شنبه 16 مهر 1392