مالکی میان ایران و امریکا وساطت کرده است

دیپلماسی ایرانی: عراق روزهای سختی را می گذراند. ناامنی و افزایش فعالیت های تروریستی خاطر مردم عراق را آزرده است. اگر چه قابل مقایسه با سال های 2006 و 2007 که عراق رسما وارد جنگ داخلی شده بود، نیست اما وجود فعالیت های تروریستی همچنان برای مردم عراق موجب آزردگی خاطر شده است. در این میان اختلاف های سیاسی نیز روز به روز تشدید می شود. اختلاف هایی که بیش از آن که سیاسی باشد در بسیاری موارد، طایفه ای است. این مساله سبب شده است تا رویکرد طایفه ای بر فرایند سیاسی عراق سایه بیندازد. در این میان تحولات سوریه نیز به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بر تحولات جاری در عراق تاثیر گذاشته است. بحران سیاسی، تنش های امنیتی، گسترش فضای طایفه ای شیعه و سنی، رابطه عراق با ایران، تاثیر عراق در رابطه با امریکا و بسیاری موضوعات دیگر مواردی است که با محمد مجید الشیخ، سفیر عراق در ایران در میان گذاشته ایم که در ادامه می خوانید:

تحولات سیاسی عراق را با توجه به اختلاف های سیاسی و انفجارهای موجود در این کشور و مسائل امنیتی چگونه ارزیابی می کنید؟

این روزها عراق روزهای سختی را می گذراند. این سختی ها با تشدید حملات تروریستی در کشور پیچیده تر هم شده است. به اعتقاد من وجود فضای بیش از حد باز سیاسی بر تشدید تنش های سیاسی در عراق تاثیر گذاشته است. در هیچ کجای دنیا شاهد چنین فضای باز سیاسی ای نیستیم. حتی در کشورهای اروپایی و غربی نیز حدی از آزادی بیان و آزادی سیاسی وجود دارد که مانع از کشیده شدن کشور به چیزی شبیه هرج و مرج و تنش های مکرر سیاسی و درگیری های سیاسی میان احزاب می شود. در عراق اما متاسفانه چنین محدودیتی وجود ندارد. این مساله سبب شده است تا فضای سیاسی در عراق بسیار حساس و ملتهب شود. امیدواریم با تقویت نهاد حکومت و بهبود وضعیت امنیتی کشور و افزایش سازمان های نظارتی وضعیت سیاسی عراق نیز بهبود یابد. از سوی دیگر بحران سوریه نیز بر وضعیت عراق بسیار تاثیر گذاشته است. جبهه النصره و القاعده در سوریه پناهگاه امنی برای خود یافته اند و تلاش دارند در عراق دست به آشوب بزنند. عراق و سوریه با یکدیگر در تماس دائم هستند. رویکردی یکسان میان دولت و ملت عراق نسبت به سوریه وجود دارد. در حالی که مخالفان این وضعیت را بر نمی تابند. برای همین به دنبال ایجاد تنش در عراق افتاده اند و فعالیت های تروریستی خود را در کشور تشدید کرده اند.

مسائل امنیتی تا چه اندازه متاثر از مسائل سیاسی است؟

مساله سوریه بر وضعیت ما بسیار تاثیر گذاشته است. آن هم به این دلیل است که ما در کنار ملت سوریه ایستاده ایم، طرفدار حل سیاسی بحران سوریه هستیم و مخالف هر گونه دخالت نظامی خارجی در این کشور. این مساله سبب شده است تا وضعیتی علیه ما در منطقه شکل بگیرد و تروریست ها بخواهند از این وضعیت بهره برداری کرده و علیه ما وارد عمل شوند.

یعنی شما به نوعی بحران سیاسی سوریه را با حوادث تروریستی جاری در عراق مرتبط می دانید؟

بله. در سوریه بسیاری از افراد وابسته به القاعده و جبهه النصره کشته شده اند و مبارزه ارتش سوریه با آنها پیشرفت های در خور توجهی داشته است. آنها هم برای فرار از معرکه سوریه به عراق وارد می شوند و در عراق فعالیت های تروریستی خود را دنبال می کنند. ما شاهد فعالیت های جبهه النصره و جبهه های جهادی های انصار الاسلام و جبهه النصره در شام و عراق و جریان های از این دست تندرو که با القاعده در ارتباط هستند، هستیم که بر وضعیت فعلی عراق تاثیر مستقیم گذاشته اند.

این تاثیر ها فقط سیاسی است یا امنیتی نیز هستند؟

هم سیاسی است و هم امنیتی. امنیتی به دلیل ارتباطات این جریان ها با یکدیگر در عراق و سوریه است که تلاش می کنند تا فضای امنی را برای فعالیت های خود در عراق و سوریه بیابند و به فعالیت های تروریستی خود ادامه دهند. سیاسی است به این دلیل که ما از مواضع برخی کشورهای دیگر برای دخالت نظامی خارجی در سوریه حمایت نمی کنیم و طرفدار حل سیاسی بحران سوریه هستیم.

برخی می گویند که ایران و سوریه و عراق در یک جبهه هستند و کشورهای عربی مخالف بشار در جبهه ای دیگر، آیا با این حرف موافقید؟

من نمی خواهم از کشوری نام ببرم. اما ما در جبهه مخالف حمله نظامی به سوریه هستیم و طرفدار حل سیاسی بحران سوریه ایم. در این میان برخی کشورها هستند که همه آنها را می شناسند که البته انگشت شمارند که طرفدار گزینه نظامی برای حمله به سوریه اند. این فقط ما نیستیم که در جبهه مخالفان حمله نظامی به سوریه ایم. در میان کشورهای عربی الجزایر، تونس و لبنان نیز موضعی مشابه موضع ما اتخاذ کرده اند. کشورهایی که حامی گزینه نظامی هستند و از افراط حمایت می کنند و به دنبال ترویج خشونت در سوریه و حتی عراق هستند، انگشت شمار و کوچک هستند.

اما من می خواهم در این جا از این کشورها نام ببرم. گفته می شود، طرحی از سوی قطر و عربستان سعودی برای تقویت افراط در سوریه برای سرنگونی حکومت حاکم بر آن وجود دارد که این طرح در ادامه قصد دارد به سراغ عراق بیاید و این کشور را به دوران دیکتاتوری زمان صدام حسین و زمانی که شیعیان در قدرت نبودند، باز گرداند، آیا شما با این تحلیل موافقید؟

من گفتم نام کشوری را نمی آورم. اما این کشورها انگشت شمار و کوچک هستند. من به کار آنها نام طرح نمی دهم بلکه می گویم آنها درصدد توطئه برای به آشوب کشاندن سوریه و عراق هستند. آنها بارها در عملی ساختن توطئه شان موفق نبوده اند و اکنون تلاش دارند تا این توطئه را به ثمر بنشانند که این بار نیز با هوشیار مردم عراق توطئه های آنها باز هم به ثمر نخواهد نشست. در این میان باید به این نکته نیز اشاره کنم که این کشورها به دنبال حفظ موقعیت اسرائیل در منطقه نیز هستند. به عبارت دیگر از آن جا که سوریه عضو محور مقاومت و جزء کشورهای محور ممانعت است، تلاش دارند تا آن را در منطقه تضعیف کرده و به نوعی محور مقاومت را خورد کنند. این توطئه در راستای منافع اسرائیل نیز کار می کند که ثمره آن هر چه باشد به سود این رژیم نیز تمام می شود. به عبارتی منافع آنها با منافع اسرائیل در سوریه هم پوشانی دارد.

آیا پیش بینی می کنید که این وضعیت با توجه به بحران سیاسی موجود در عراق کشور را به جنگ داخلی و طایفه ای بکشاند؟

خیر. عراق دیگر به دوران جنگ طایفه ای مشابه سال 2006 و ایام حمله به مرقد حرمین عسکرین (ع) که یک رویکرد طایفه ای شیعه – سنی به وجود آمده بود، باز نمی گردد. نه وضعیت عراق مشابه آن وضعیت است و نه آن فضا در میان مردم وجود دارد. در آن موقع نیروهای امریکایی نیز در عراق بودند که این مساله بر تنش های داخلی و طایفه ای نیز می افزود، اما اکنون دیگر امریکایی ها نیز نیستند. به هر حال مخاطرات امنیتی وجود دارند و دولت در تلاش است تا با این مخاطرات مبارزه کند.

آیا گمان نمی کنید که تداوم این وضعیت باعث ایجاد خشم عمومی و در نهایت نارضایتی عمومی شود و کشور به جنگ داخلی کشیده شود؟

ملت عراق به دنبال جنگ طایفه ای نیست. عراق دیگر از وضعیت جنگ شیعه و سنی فاصله گرفته است. در عراق همه از یک حقوق واحد برخوردارند. در عین حال زندگی مردم عراق، شیعه و سنی، در هم تنیده شده است. خانواده های شیعه و سنی با هم وصلت کرده اند و نوعی پیوند ریشه دار اجتماعی میان آنها ایجاد شده است. بنابر این هیچ نیرویی نمی تواند این پیوندها را بگسلد. به عبارت دیگر مردم عراق خود به دنبال افکار طایفه ای شیعه و سنی نیستند، این دیگران هستند که برای پیگیری منافع خود تلاش می کنند تا این فکر را به مردم عراق القا کنند. از سوی دیگر در زمانی که عراق شاهد فعالیت های تروریستی طایفه ای بود همه از آن رنج دیدند. هیچ کس از آن سود ندید و همه دیدند که دوران طایفه ای چه مضراتی به همگان وارد کرد. برای همین کسی دیگر به دنبال جنگ طایفه ای و جنگ داخلی در عراق نخواهد رفت و کسانی که به چنین چیزی فکر می کنند، خیال باطل در اذهان خود می پرورانند.

نارضایتی از عملکرد دولت بسیار بالا است. همان طور که مستحضرید بسیاری از وزارت خانه ها وزارت ندارند. بسیاری از وزارت خانه ها از روز اول وزیر نداشته اند، مثل وزارت کشور، وزارت دفاع. بسیاری از منتقدین حتی به این دولت لقب دولت سرپرست ها داده اند؟ ارزیابی شما از عملکرد دولت آقای نوری مالکی چیست؟ آیا واقعا آن را دولت موفقی می دانید؟

بله، چرا ندانم. این صحیح است که دولت اشتباهاتی داشته ولی دستاوردهای بسیاری نیز داشته است. بزرگترین دستاورد ایشان اعدام صدام حسین، دیکتاتور مخلوع عراق است. چه کسی غیر از ایشان توان و جرات انجام چنین کاری را داشت؟ ایشان دستاوردهای بسیاری در روابط منطقه ای داشته است. چه کسی روابط بغرنج عراق و کویت را حل کرد، آیا کسی غیر از آقای نوری مالکی بود؟ در زمان ایشان نیروهای امریکایی از عراق خارج شدند. هیچ کس باور نمی کرد که نیروهای امریکایی عراق را خالی کنند. حتی در ایران فکر می کردند امریکایی ها در عراق خواهند ماند و پایگاه نظامی دائمی ایجاد خواهند کرد. با توجه به تجربه ای که امریکایی ها در حمله به کشورهای مختلف داشته اند و نیروهایشان را در آن کشورها نگه داشته اند پیش بینی می شد نیروهای امریکایی در عراق نیز بمانند، اما نماندند که این مساله ماحصل فعالیت ها و عملکرد مثبت آقای نوری مالکی بود. همچنین پرونده مبارزه با تروریسم را آقای نوری مالکی پیش برد. در زمانی که ایشان نخست وزیری را به دست گرفت کشور از بحران های امنیتی شدیدی رنج می برد که این وضعیت علی رغم کاستی ها و مشکلات موجود و این که هنوز شاهد فعالیت های تروریستی هستیم، اما نسبت به آن مواقع بسیار بهبود یافته است. این صحیح است که دولت مشکلات بسیاری داشته اما دستاوردهای آن بسیار بیشتر از اشتباهات آن بوده که نمی توان آنها را نادیده گرفت. علاوه بر آن این دولت دولتی نیست که همه وزرای آن مورد انتخاب و تایید آقای مالکی باشند. آنها نماینده های احزاب هستند و بیش از این که وزیر نخست وزیر باشند  و به او پاسخگو باشند وزیر احزاب خودشان هستند. برای همین آقای مالکی آزادی عمل برای تسلط بر آنها ندارد..

اما با این حال آقای مالکی روز اول با توجه به همین وضعیت پذیرفت که دولت تشکیل دهد و نخست وزیر شود؟

بله اما در عراق دولت بر اساس اکثریت تشکیل نمی شود بلکه بر اساس توافقات به وجود می آید. احزاب و ائتلاف ها و جریان ها با هم توافق می کنند و دولت را تشکیل می دهند. بدیهی است که چنین دولتی با مشکلات بسیاری مواجه می شود. بسیاری از این وزرا باب میل آقای نخست وزیر نیستند و حتی خلاف نظر ایشان عمل می کنند. برای همین دولت در برخی مواقع نمی تواند هماهنگ باشد و با آزادی عمل کار خود را پیش ببرد و به دستاورد مطلوب خود برسد.

فساد اداری و اقتصادی در عراق بیداد می کند و این مساله باعث آزردگی خاطر مردم عراق شده و بی اعتمادی های بسیاری را موجب شده است، نظر شما در این زمینه چیست؟

فساد اقتصادی ارثی است که از حکومت سابق به ما رسیده است. بوروکراسی و فردگرایی و امتیاز به خویشان و افراد چیزی است که از زمان حکومت بعث به حکومت جدید به ارث رسیده است. دولت تلاش می کند تا تمامی موارد موثر در ایجاد فساد را برطرف کند. در عین حال هنوز نهادهای قضایی برای مبارزه با فساد آماده نیستند. باید فضای لازم اداری و قضایی برای مبارزه با فساد ایجاد شود تا روند مبارزه با فساد آغاز شود.

اما 10 سال است که از دوران سقوط رژیم بعثی گذاشته، پس کی قرار است این نهادها فعال شوند؟

هنوز ابتدای راه هستیم. کشور با بحران های متعدد دست به گریبان است. حکومت از روز نخست تا کنون با مشکلات بسیاری دست به گریبان بوده که این مساله اولویت ها را تغییر داده است. فساد مساله ای است که همه از آن رنج می برند و مختص به یک جریان خاص نیست. با تشکیل نهادهای قضایی و نظارتی امیدواریم که روند مبارزه با فساد سرعت بگیرد و راهی برای درمان آن یافت شود.

راه حل وضعیت سیاسی عراق را در چه می دانید؟

ما اکنون که منتظر انتخابات مجلس هستیم و باید ببینیم که مردم چه کسی را انتخاب می کنند. اما به طور کلی به نظر من، البته نظر شخصی من است، که عراق باید به آن اندازه از بلوغ سیاسی برسد که به جای تشکیل دولت توافقی مبتنی بر مصالح جریان ها دولت بر اساس اکثریت سیاسی تشکیل شود. به هر حال اقلیت سیاسی می تواند در پارلمان نقش ایفا کند و عملکرد دولت را زیر نظر بگیرد. اما از این سو دولت اکثریتی می تواند به سود ملت عراق عمل کند و رضایت ملت را به دنبال داشته باشد.

آیا با توجه به حجم انتقادها از آقای مالکی ایشان قرار است برای بار سوم نیز نامزد نخست وزیری شود؟

قانون اساس این اجازه را به ایشان داده و هیچ منعی برای عدم نامزدی ایشان برای بار سوم وجود ندارد. ما در کشور قانون اساسی داریم، مجلس و دادگاه عالی قانون اساسی داریم که همه آنها می توانند بر روند سیاسی کشور نظارت داشته باشند. در هیچ کدام از آنها چیزی برای محدود کردن دوره نخست وزیری تعریف نشده است.

بسیاری می گویند که در عراق دیکتاتوری رفت ولی دیکتاتورهای مختلف دیگر آمدند. می گویند ایاد علاوی خود یک دیکتاتور است، طارق الهاشمی خود یک دیکتاتور است، نوری مالکی رویکردهای دیکتاتوری دارد، با توجه به عملکرد افراد و جریان ها این رویکرد را چگونه ارزیابی می کنید؟

در عراق دیکتاتوری وجود ندارد. دیکتاتوری از عراق رخت بر بسته است. دیکتاتوری مربوط به دوران ظلمت صدام حسین بود. شاید برخی افراد خود محوری هایی داشته باشند و بخواهند نظریات خاص خودشان را پیش ببرند اما این بدان معنا نیست که در عراق دیکتاتوری وجود دارد. ببینید، عراق هنوز در ابتدای راه جدید کشورسازی و نهادسازی است. هنوز بسیاری از نهادها تشکیل نشده اند و این مساله نیاز به زمان دارد که به مرور این مشکلات حل می شود. ما در کشور مجلس نمایندگان داریم که اعضای آن با آزادی عمل کامل کار می کنند. احزاب سیاسی و ائتلاف ها آزادانه فعالیت خود را دنبال می کنند. قوه قضائیه مستقل و آزاد داریم. قانون اساسی که مورد تایید همگان است ملاک عمل افراد است برای همین دیکتاتوری نمی تواند به عراق باز گردد. برای این که هیچ کس اعتقادی به آن ندارد.

عراق در آستانه انتخابات مجلس است. گفته می شود ائتلاف متحدون به ریاست آقای اسامه النجیفی در پی ائتلاف با ائتلاف دولت قانون به ریاست آقای مالکی و احتمالا مجلس اعلای اسلامی عراق به ریاست آقای سید عمار حکیم برای رسیدن به یک ائتلاف فراگیر انتخاباتی است، این اخبار را تا چه اندازه تایید می کنید؟

هنوز تا زمان برگزاری انتخابات که البته چند ماه دیگر برگزار می شود، زمان باقی مانده است. اجازه دهید تا آن موقع ببینیم وضعیت سیاسی کشور به کدام سمت و سو پیش می رود آن گاه ائتلاف های جدید نیز خود را نشان می دهند. ما پیش از این انتخابات شورای استانداری ها را داشتیم که در آن مجلس اعلای اسلامی عراق و ائتلاف دولت قانون به ریاست آقای نوری مالکی حائز اکثریت آرا شدند. پیش بینی می شود در انتخابات پیش رو نیز مجلس اعلا بتواند کرسی های بیشتری به دست آورد و حضور خود را در مجلس تقویت کند.

دلیل موفقیت مجلس اعلا را در انتخابات استانداری ها در چه می دانید؟

حضور سید عمار حکیم، رئیس مجلس اعلای اسلامی عراق در میان مردم و موفقیتی که در جلب آرا و موافقت مردم داشت نقش موثری در موفقیت مجلس اعلا در انتخابات استانداری ها داشت. سید عمار حکیم ثابت کرد که در میان مردم محبوب است و مردم از تفکرات و اندیشه های او استقبال می کنند. همچنین موفقیت های مجلس اعلا در فعالیت های اجتماعی نیز نقش به سزایی در پیروزی آن داشت. پیش بینی می شود که این موفقیت در انتخابات پارلمانی پیش رو نیز تاثیر داشته باشد و تکرار شود.  

در روزهای اخیر شاهد افزایش تنش های سیاسی و طایفه ای در عراق بوده ایم. سنی ها از عملکرد دولت و حکومت شکایت دارند و می گویند که در حق آنها کوتاهی شده است و شیعیان نیز جریان های سنی را متهم به حمایت از فعالیت های تروریستی می کنند. این وضعیت را چگونه تفسیر می کنید؟

ببینید تروریسم همه ملت عراق را هدف قرار می دهد. نمی توانیم هیچ طایفه ای را مسبب حوادث جاری در عراق بدانیم. تروریسم از خارج از عراق آمده است و هر جا که کوچک ترین تجمعی شود، هدف قرار می دهد. هدف تروریسم نابودی کل ملت عراق است، اعم از شیعه و سنی. کما این که شاهدیم که سنی ها نیز هدف قرار گرفته اند. تروریسم نمی تواند تشخیص دهد که کجا شیعه است و کجا سنی..

اما بیشتر حوادث تروریستی در محله های شیعه نشین رخ می دهند؟

تروریست ها به دنبال شعله ور کردن فتنه طایفه ای در کشور هستند. برای همین حسینیه ها را هدف قرار می دهند تا سنی ها را بیش از پیش در مظان اتهام قرار دهند. به عبارت دیگر تلاش دارند با این کار شیعیان را علیه سنی ها تحریک کنند. اما ملت عراق روشن بین است. می داند که سنی ها آنها را هدف قرار نمی دهند و به هیچ وجه هیچ شهروند سنی ای شهروند شیعی را هدف قرار نمی دهد. در مقابل این عبارت را به راه انداخته اند که سنی ها در عراق مظلوم واقع شده اند و در حق آنها اجحاف شده است. در حالی که سنی ها در تمامی ارکان حکومت حضوری موثر دارند. در مجلس نماینده دارند و در دولت صاحب وزارت خانه هستند. آزادانه فعالیت های اجتماعی خود را دنبال می کنند و مشکلی هم با شیعیان ندارند. در حالی که عده ای خاص که به دنبال ترویج فتنه طایفه ای هستند عکس آن را دنبال می کنند و می خواهند این گونه وانمود کنند که بحث شیعی و سنی در عراق مطرح است. در حالی که به هیچ وجه این گونه نیست.

وضعیت ریاست جمهوری را در غیاب آقای طالبانی چگونه ارزیابی می کنید؟

از این که آقای رئیس جمهور جلال طالبانی بیمار هستند همه ناراحتیم و از خداوند متعال می خواهیم که وضعیت جسمانی ایشان بهبود یابد. اما در عراق اختیارات رئیس جمهور محدود است و عمده اختیارات از آن نخست وزیر است. به عبارت دیگر قوه اجرایی در دست نخست وزیر است و رئیس جمهور بیشتر جنبه سمبلیک و نظارتی و ریش سفیدی دارد. برای همین نبود ایشان تاثیر چندانی بر وضعیت سیاسی کشور ندارد. از سوی دیگر انتخابات مجلس نزدیک است و امیدواریم با توجه به قانون اساسی وضعیت این سمت نیز مشخص شود.

شکست حزب آقای طالبانی را در انتخابات کردستان چگونه ارزیابی می کنید؟

از چه لحاظ؟

 از این لحاظ که ایشان سوم شدند و حزب تغییر به ریاست آقای نوچیروان مصطفی دوم و حزب آقای مسعود بارزانی اول؟

به نظر من اتفاق خاصی رخ نخواهد داد. شاید در درون کردستان جابه جایی های سیاسی ای صورت بگیرد و احزاب برنده سهم های تازه ای بگیرند اما در نهایت تفاوتی در ائتلاف میان احزاب کرد به وجود نخواهد آمد. پیمان حزب آقای بارزانی با حزب آقای طالبانی به قوت خود باقی خواهد ماند و تغییری در این ائتلاف به وجود نخواهد آمد.

چه تاثیری بر پیمان شیعی – کردی می گذارد؟

تاثیر خاصی نمی گذرد. ائتلاف میان شیعیان و کردها سابقه تاریخی دارد و از قدیم میان ما رابطه تنگاتنگی وجود داشته است. آیت الله العظمی سید محسن حکیم در زمان مرجعیتشان ریختن خون کردها را حرام اعلام کردند که همین مساله باعث ایجاد نوعی رابطه عاطفی میان شیعیان و کردها شد. برای همین رابطه کردها و شیعیان بسیار ریشه دار و عمیق تر از این حرف ها است و گسستنی نیست.

منظورم با نبود آقای طالبانی در ریاست حزب اتحاد میهنی کردستان عراق است. آیا غیبت ایشان با توجه به شکستی که این حزب در انتخابات کردستان خورد بر ائتلاف میان کردها با شیعیان تاثیر می گذارد؟

خیر تاثیری نمی گذارد. به ویژه که آقای مسعود بارزانی نیز حضور دارند و ایشان هم پیمانی نزدیک با حزب اتحاد میهنی از یک سو و شیعیان از سوی دیگر دارند.

آیا ممکن است که پست ریاست جمهوری را در این کش مکش موجود فردی از سوی سنی ها بگیرد؟

قانون اساسی اجازه چنین کاری را داده است. ما در قانون اساسی ممانعتی برای این که رئیس جمهور از میان سنی ها انتخاب شود، نداریم. این مساله در انتخابات مشخص می شود و این که چه جریانی پیروز انتخابات خواهد شد.

ما شاهد نزدیکی روابط ایران و غرب به ویژه امریکا هستیم. همان طور که مستحضرید آقای روحانی سفر موفقی را به نیویورک داشته و تماس تلفنی میان ایشان با باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا برقرار شده است. به نظر شما نزدیکی روابط ایران و غرب چه تاثیری بر روابط ایران و عراق می گذارد؟

قطعا تاثیرگذار است. هر چه تنش در روابط دو کشور کمتر باشد کشورهای دیگر بهره بیشتری از این کاهش تنش ها می برند. کاهش تنش در روابط ایران به عنوان کشور همسایه عراق با غرب و امریکا تاثیر مستقیم بر روابط ایران و عراق می گذارد و باعث می شود تا روابط دو کشور بیش از پیش تقویت شود و در بسیاری از امور و پرونده ها همگرایی بیشتری میان دو کشور به وجود آید. ما از این نزدیکی استقبال می کنیم چرا که می تواند همه به سود ما هم به سود کشورهای عربی و کل منطقه باشد.

گفته می شود میانجی گری هایی میان آقای نوری مالکی با باراک اوباما، رئیس جمهوری امریکا برای نزدیکی روابط ایران و امریکا وجود داشته است و نماینده ای از سوی آقای مالکی در همین رابطه به امریکا فرستاده شده است. آیا چنین چیزی را تایید می کنید؟

بله وجود داشته است. آقای مالکی تلاش هایی را برای نزدیکی روابط ایران و امریکا انجام داده و پیام هایی را از ایران به واشنگتن و بالعکس فرستاده است. عراق از هر گونه وساطتی که باعث نزدیکی روابط دو کشور به هم شود، استقبال می کند. در گذشته هم دیدارهایی میان دو طرف ترتیب داده شده بود که عراق نقش موثری در آنها داشته است. دو طرف تا کنون سه بار بر سر عراق پشت میز مذاکره نشسته اند که هر سه بار آنها با وساطت عراق صورت گرفته است. این بار نیز ما حاضریم که برای نزدیکی روابط و حل مشکلات دو طرف وارد عمل شویم و به کاهش تنش ها کمک کنیم.

به سراغ پرونده منافقین برویم. خروج آنها را از اردوگاه اشرف چگونه تفسیر می کنید؟

منافقین باید از عراق بروند. آنها میهمانان ناخوانده ما هستند که از زمان دوران بعث صدام حسین به ما به ارث رسیده اند. ما به هیچ وجه خواهان حضور آنها در عراق نیستیم و دولت عراق همه تلاش خود را می کند که آنها را از عراق خارج کند. ملت عراق از این گروه به هیچ وجه دل خوشی ندارد برای این که آنها در سرکوب ملت عراق در انتفاضه شعبانیه و کشتن آنها دست داشته اند. آنها در کنار رژیم بعثی به کشتن ملت عراق پرداخته اند. آنها هم پیمانان رژیم بعث بودند که دستشان به خون ملت عراق آلوده است. از این رو ملت عراق خواستار خروج آنها از خاک کشور است. در حال حاضر آنها را از اردوگاه اشرف که در نزدیکی یک منطقه مسکونی و زراعی بوده خارج کرده ایم و آنها را به اردوگاه لیبرتی منتقل کرده ایم. سازمان ملل و شخص آقای بان کی مون، دبیر کل نیز به ما وعده داده اند که منافقین را به طور کامل از عراق خارج کنند و به کشوری دیگر منتقل سازند. یعنی آنها که قرار است به ایران بروند و تمایل به رفتن به ایران دارند به ایران بروند و آنها که می خواهند به جایی دیگر بروند به جایی دیگر بروند. مساله این است که بسیاری از کشورهایی که متاسفانه تظاهر می کنند که حامی منافقین هستند حاضر به پذیرش آنها در خاک خود نیستند. تا کنون نیز تعداد بسیار اندکی از آنها از عراق خارج شده اند و این مساله به مساله ای ناراحت کننده برای دولت و ملت عراق تبدیل شده است.

بسیاری پاکسازی اردوگاه اشرف از وجود منافقین را دستاورد سیاسی بزرگی قلمداد می کنند، دلیل آن چیست؟

بله دستاورد سیاسی بزرگی است. اردوگاه اشرف اردوگاهی غصبی است که در زمان صدام حسین به آنها داده شده بود. آنها همچنین در طول این مدت به طور غیر قانونی زمین های زراعی و مسکونی مناطق پیرامونی این منطقه را غصب کرده بودند که با خشم عمومی مردم آن مناطق همراه بود. اکنون این زمین ها به صاحبان اصلی شان برگردانده شده است. منافقین همچنین به این پایگاه به دلیل نزدیکی در کنار مناطق مسکونی اهمیت خاصی می دادند و آن را امتیازی بزرگ برای خود تصور می کردند اما اکنون با خروج از این مکان و انتقال به اردوگاه لیبرتی این امتیاز از آنها گرفته شده است.

آیا اردوگاه لیبرتی مزیت خاصی دارد؟

بله به دور از مناطق مسکونی است و در جایی است که مستقیما زیر نظر ارتش و دولت عراق قرار دارد و از آن طرف در نزدیکی فرودگاه واقع شده که امیدواریم هر چه سریع تر با حل مشکل خروج آنها فورا از طریق همان فرودگاه آنها را از عراق خارج کنیم.

این که گفته می شود این مکان زیر نظر امریکایی ها است تا چه اندازه صحت دارد؟

کاملا دروغ است. امریکایی ها در عراق نیروی نظامی ندارند. آنها از عراق رفته اند. دیگر حضور نظامی ندارند. این مکان کاملا زیر نظر دولت و ارتش عراق است و به هیچ وجه نظارت خارجی بر آن وجود ندارد.

این که گفته می شود منافقین در فعالیت های تروریستی سال های اخیر عراق دست داشته اند نیز آیا واقعیت دارد؟ گفته می شود خودروهای بمب گذاری شده در اردوگاه اشرف در زمان حضور منافقین در این اردوگاه یافته شده بود؟

در گذشته در زمان صدام حسین دست داشتند. آنها به دستور صدام حسین و رژیم بعث بسیاری از فعالیت های تروریستی را تنظیم و اجرا می کردند. اما بعد از سقوط رژیم بعثی در کمتر حادثه ای ردی از آنها دیده شده است. اگر هم وجود دارد من اطلاع دقیقی از آن ندارم. ولی به هر حال آنها متحد حزب بعث هستند و ارتباطاتی با آنها داشته اند و در بسیاری مورد دستشان به خون ملت عراق آلوده است.

درباره روابط ایران و عراق، روابط دو کشور بسیار به هم نزدیک است. اما هنوز ویزا میان شهروندان دو کشور برداشته نشده است. آقای دانایی فر، سفیر ایران در عراق و بسیاری از مقام های ایرانی دیگر می گویند که ایران آمادگی لغو ویزا را دارد اما طرف عراقی هنوز آمادگی آن را ندارد؟

مشکلی بر سر برداشتن ویزا و روادید از لحاظ سیاسی وجود ندارد اما زیرساخت های عراق برای استقبال از زوار ایرانی مناسب نیست. در حال حاضر روزانه حداقل 4 هزار ایرانی از طریق ویزا به عراق سفر می کنند که این رقم در ایام زیارتی به 5 هزار و 6 هزار نفر در روز نیز می رسد در حالی که عراق امکانات لازم برای پذیرایی از این میزان زائر و مسافر ایرانی را ندارد. با برداشتن ویزا این رقم به 8 هزار تا 10 هزار نفر و در فصل های زیارتی به 15 هزار نفر در روز می رسد که به هیچ وجه عراق هتل، اقامت گاه و به طور کل زیرساخت های لازم برای استقبال از این حجم افراد را ندارد. ما نمی خواهیم به کرامت و شخصیت زائر صدمه ای وارد آید و به او توهین شود. برای همین نمی توانیم به سادگی ویزا را برای زوار و مسافران ایرانی حذف کنیم. ترجیح می دهیم ابتدا امکانات و زیربناهای خود را گسترش دهیم بعد به این کار مبادرت ورزیم.

اما ویزا میان عراق و ترکیه برداشته شده و انتظار می رود برای ایرانی ها نیز برداشته شود؟

میزان مسافران ترکی با مسافران ایرانی به هیچ وجه قابل مقایسه نیستند. میزان ورودی مسافران ترکی به عراق در بهترین حالت بین 400 تا 800 نفر است. و این رقم به هیچ وجه قابل مقایسه با رقم مسافران و زائرانی ایرانی ای که به عراق می آیند، نیست.

گفته می شود که فشارهای دولت امریکا مانع از برداشتن ویزا از سوی عراق برای شهروندان ایرانی می شود، این حرف صحیح است؟

به هیچ وجه، این حرف کاملا عاری از صحت است. هیچ کشوری نمی تواند بر روابط عراق با کشورهای دیگر از جمله ایران تاثیر بگذارد و این مساله یک مساله صرفا داخلی است که هیچ کس نمی تواند دخالتی در آن داشته باشد.

انتشار اولیه:دوشنبه 8 مهر 1392/ باز انتشار: جمعه 12 مهر 1392