روحانی برای اوباما هم تهدید است و هم فرصت

دیپلماسی ایرانی: با حضور حسن روحانی در نیویورک، باراک اوباما  در هفته جاری به طور همزمان با یک فرصت و یک خطر در سیاست خارجی مواجه است. ایرانیان از طریق کانال های متعددی اعلام کرده اند که برای گفت و گو در چارچوب امنیتی گسترده شامل محدودیت برنامه های هسته ای در مقابل به رسمیت شناخته شدن منافع کشور در سوریه و دیگر نقاط خاورمیانه ، آمادگی دارند.یک چارچوب جامع برای استراتژیست های برجسته آمریکایی اعمال شده است. اما همچنان نگرانی هایی در مورد بازیگران منطقه ای در اسرائیل، عربستان سعودی و امارات متحده عربی وجود دارد که از به خطر افتادن منافع شان در صورت معامله بزرگ ایران و آمریکا، می هراسند. آزمون کلیدی این است که آیا ایران می پذیرد در صورت موافقت با حضورش در گفت و گو های ژنو – کنفرانسی تحت حمایت آمریکا و روسیه به منظور حل بحران سوریه – نقشی سازنده در سوریه ایفا کند یا خیر.

آنچه در زیر می خوانید نگاه آمریکا نسبت به مانورهای دیپلماتیک ایران است که با سخنرانی روز سه شنبه روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل آغاز می شود و دیوید ایگناتیوس آن را در واشنگتن پست روایت کرده است.

- مقامات آمریکایی، روحانی را رهبری قدرتمندتر از همتای سابق اش محمود احمدی نژاد می دانند و البته به میانه روی وی اعتقاد دارند. او با این اختیار از جانب مردم ایران انتخاب شد که سیاست خارجی معتدل تری را دنبال کند و به تحریم هایی که اقتصاد ایران را هدف قرار داده ، پایان دهد. به نظر می رسد روحانی اکنون حمایت مقام رهبری را دارد که هفته گذشته به نرمش قهرمانانه در مذاکرات اشاره کردند.

- روحانی نشانه هایی دال بر تمایل به توافق هسته ای، ارسال کرده است. او به نامه خصوصی اوباما در خصوص روابط دوجانبه به نحو مطلوبی پاسخ داده و این پیام را در گفت و گو با شبکه خبری ان بی سی، پیامی مثبت و سازنده ارزیابی کرده است. مقامات آمریکایی منتظرند ببینند که روحانی تا کجا پیش می رود. آنها خواستار انعطاف بیشتر ایران در موضوعاتی از قبیل امنیت و بازرسی ها ، تمایل به محدودسازی ذخایر اورانیوم 20 درصدی و احتمالا کاهش سطح غنی سازی به حدود 5 درصد؛ هستند. آنها همچنین می خواهند انعطاف ایران را در مورد مهر و موم سایت فوردو مشاهده کنند. در مقابل ایران به رسمیت شناخته شدن حق غنی سازی اورانیوم را طلب مب کند که اسرائیل با آن مخالف است.

- کاخ سفید معرفی محمد جواد ظریف وزیر خارجه کنونی و نماینده سابق ایران در سازمان ملل، به عنوان مذاکره کننده ارشد هسته ای را یک فرصت قلمداد می کند. ظریف یک هفته قبل از روحانی به نیویورک سفر کرد و شاید مقامات آمریکایی ملاقات های محرمانه خود را در این مدت با وی آغاز کرده باشند. اما مقامات هشدار می دهند که هرگونه توافق هسته ای باید به تایید گروه 1+5(آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) برسد، چرا که این توافق به نظارت بین المللی نیاز دارد.

- فوری ترین مساله، سوریه است و نقش احتمالی ایران در کنفرانس ژنو . مقامات آمریکایی تحت تاثیر اظهارات روحانی در مورد اینکه مردم سوریه حق دارند رئیس جمهور خود را انتخاب کنند، قرار گرفته اند اما این اظهارات مشابه همان نطقی است که احمدی نژاد در مورد سوریه داشت.اکنون آنچه برای واشینگتن اهمیت دارد این است که آیا ایران به واقع از انتقال قدرت در سوریه حمایت می کند یا خیر. از سوی دیگر محدود کردن نقش نظامی حزب الله در سوریه و لبنان نیز مهم است.

اوباما در ماه جاری به این نتیجه رسید که به کمک روسیه برای حل مشکل سوریه نیاز دارد و شاید باید تصمیم مشابهی را در مورد ایران اتخاذ کند. مقامات آمریکایی نمی دانند روحانی چگونه استقلال خود را از سپاه قدس حفظ می کند که مسئولیت عملیات جمهوری اسلامی در سوریه، لبنان و بحرین را بر عهده دارد. توافق با روحانی در صورتی که به طور کامل مورد حمایت فرمانده سپاه قدس نباشد، وهمی خطرناک است.

فرصت مصالحه با ایران پس از 34 سال ایزوله ، برای اوباما و تیم سیاست خارجی اش یاس و امید را به طور همزمان به دنبال دارد. این امید به یک ایده بزرگ است که نظام منطقه ای جدیدی را حاکم می کند، چیزی شبیه آنچه که کنگره وین در سال 1815 در اروپا انجام داد. یکی از منافع این معامله بزرگ این است که چارچوب امنیتی جدیدی جنگ فرقه ای در منطقه که از سوریه تا عراق ، لبنان و بحرین گسترانیده شده را تحت نظارت خود در می آورد.

اما برای اوبامای زخم خورده ؛ که از عدم اجماع دوحزبی در سیاست خارجی رنج می برد، این گام ها، گام های بزرگی به شمار می روند. به نظر می رسد اسرائیل می خواهد زمان بیشتری برای دیپلماسی در نظر بگیرد. اما آیا مادامی که توافق شکل بگیرد، عربستان سعودی و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس، بزرگ جلوه دادن تهدید ایران را متوقف می کنند؟

برای کاخ سفید، اکنون زمان بزرگ فکر کردن است اما در عین حال باید مراقب جزئیات کوچک آزار دهنده، بود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10