نرمش قهرمانانه فرصت مجدد به غرب برای تغییر رویکرد ها است

دیپلماسی ایرانی: سخنان روز سه شنبه مقام معظم رهبری در جمع فرماندهان سپاه پاسداران و تاکید بر این که در دیپلماسی معتقد به نرمش قهرمانانه هستند، بازتاب بسیاری در رسانه های غربی داشت. بسیاری تحلیل کردند که این سخنان در آستانه سفر حسن روحانی، رئیس جمهور ایران به نیویورک، حمایت از رویکرد تعامل گرایانه دولت جدید است. آیا تغییری در استراتژی ایران در سیاست خارجی رخ داده است؟ این سوالی است که با محمد فرهاد کلینی کارشناس ارشد مسائل استراتزیک در میان گذاشته ایم که در زیر می خوانید:

اخیرا رهبر انقلاب در فرمایشات خود اشاره ای به نرمش قهرمانانه در دیپلماسی داشتند و از سوی دیگر همزمانی این ادبیات با سفر رئیس جمهور به نیویورک در اجلاس دوره ای سازمان ملل هستیم همچنین فضای تعامل ایران با کشورهای غربی و خصوصا امریکا در حال تغییر است جنابعالی این وضعیت جدید را چکونه ارزیابی می کنید ؟

نرمش قهرمانانه و اشاره مجدد به این موضوع قابل توجه است . از بعد از انتخابات با شکوه  ریاست جمهوری و اثبات مجدد مردم سالاری دینی یا دمکراسی انقلابی  و درطی ماه اخیر شاهد جنبش وجوش جدید در فرصت سازی و تولید ابتکار در دیپلماسی هستیم و تیم جدید سیاست خارجی بصورت فعال در حال مدیریت اقدام در عرصه های مختلف ار قبیل مدیریت تهدیدات در موضوع سوریه ، بستر سازی جدید در موضوع هسته ای، بررسی جدید در مناسبات ایران با همسایگان خصوصا با عربستان ، ادامه تعاملات با روسیه وچین ، تغییر شرایط با کشورهای اروپایی خصوصا با فرانسه و انگلیس ، ازمون جدید در تغییر رویکرد آمریکا است. بدیهی است که این سیاست ها در چارچوب اجماع ملی در حال شکل گیری است و اعلام ادبیات نرمش قهرمانانه تاکیدی بر حفظ کرامت و عزت سیاست خارجی و تقویت تاکتیک های در چارچوب انعطاف برابر با حوزه کشورهای رقیب است.

ارسال نامه ها وپیام ها در طی این مدت از یک شتاب جدید برخوردار شد و براوردها تاره شد وبا رایرنی هایی گه صورت پذیرفت دوران گذار جدید در تقویت جایگاه هرچه بیشتر دیپلماسی کشور در دستور کار قرار دارد وبا هماهنگی هایی که رئیس جمهور محترم اقای روحانی با مقام معظم رهبری دنبال کردند عملا معنای نرمش قهرمانانه برابر با فرصت مجدد به تصحیح محاسبات غرب ودرک مناسب برای اعتماد افرینی غرب بسوی جمهوری اسلامی ایران شکل مجدد یافت.

تعامل سازنده که مصوب اسناد بالا دستی در چرخه اجرا قرار دارد ولی این به معنای یک سیاست یکطرفه نیست بلکه براساس یک تکمیل متقابل امکان پذیر است. هر کونه تعامل بر اساس اعتماد و احترام متقابل ، قرائت تکریم به مردم ایران و بر اساس حقوق مردم و شرایط مناسب به پیش خواهد رفت.

در چند روز اخیر فضای رسانه های امریکا تغییر محسوسی دارد و بنظر یک نوع بستر سازی در افکار عمومی امریکا در حال اتفاق است با توجه به همزمانی این موضوع با سفر رئیس جمهور کشورمان به امریکا ایا امکان یک نقطه عطف در مناسبات ایران با امریکا وجود دارد؟

متاسفانه طی سالیان اخیر چهره وجایگاه ایران را برخی از جریانات ثالت مخدوش کردند واکنون بایستی این وضعیت جبران شود واین مقامات حاکمیتی امریکا هستند که بایستی چاره اندیشی کنند وبنظر می رسد که وضعیت کمی تکان خورده است.هم اکنون نیر دست هایی در جریان است تا کماکان سنگ انداری کنند و زمینه های احتمالی را در امریکا تغییر دهد.

معنای نقطه عطف نمی تواند در چارچوب پرونده محوری خلاصه شود. امریکا یک روند داشته است وبایستی نگاه تقابلی یه نگاه تعاملی تغییر پیدا کند بنظر می رسد روند محوری گویای نقطه عطف را تعیین می کند. امروزه در شرایط تعریف از میزان امادگی قرار داریم و سفر جناب اقای روحانی ومیزان توجه به مواضع جمهوری اسلامی ایران ملاک است. نخبگان امریکایی به تغییر لحن و تغییر رفتار اشاره داشته اند و زمینه های شراکت را قابل امکان می دانند. بنظر می رسد که این موضوع بایستی اثبات پذیر باشد.

جمهوری اسلامی در عالیترین سطح مواضع خود بر علیه سلاح های کشتارجمعی اعلام کرده است وخواهان شناسایی و تضمین حقوق خود در چارچوب NPT  است و همچنانکه اشاره شد ایران چیزی بیشتر از حقوق وحق توامندی قانونمند خود نمی خواهد و در گذشته نیز قدرت خود را در ثبات سازی و تشکیل روند های صلح امیز در منطقه نشان داده است. ادامه سیاست فشار و تحریم بایستی تغییر کند ورمان ریادی برای تلف کردن وجود ندارد. ایران مذاکره برای مذاکره نخواهد کرد وچنانچه مقامات امریکا اطلاع دارند خانم اشتون نماینده کشورهای  1+5 است ومذاکرات اتی بایستی مفید و معطوف به نتیجه باشد. ایده های جدید برای رسیدن به نتیجه و راه های متعدد برای تقویت اعتماد وشفافیت متقابل می تواند ثمر بخش باشد.

اخیرا شاهد برخی از اخبار مبنی بر رد سیاست های تحربمی در دادگاه های عالی اتحادیه اروپا بودیم که هنوز نهایی نشده است ولی زمزمه های تغییر سیاست ها بچشم می خورد مجموعا شرایط جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپا وکشورهای مهم این اتحادیه را در شرایط جدید چکونه ارزیابی می کنید؟

اینکه واقع بینی در نگاه اتحادیه اروپا بیشتر می شود همواره مورد استقبال مقامات تهران بوده است. دولت انگلیس به رایزنی خود برای عادی سازی روابط ادامه می دهد ودر این مورد تماس ها وتلاش های از جانب طرفین در حال اجرا است و در طی اجلاس سازمان ملل ملاقات های مسئولین دو کشور می تواند نوید بخش باشد. دولت المان همواره سعی کرده است تا امتداد روابط ایران با اروپا حفظ شود و با اعتبار خود بر اهمیت نقش ایران در مناسبات منطقه ای تاکید داشته است. در طی هفته اینده شاهد ملاقات جناب اقای اورلاند با جناب اقای روحانی خواهیم بود.فرانسه در گذشته در ابعاد صنعت حمل ونقل وانرژی همکاری مفیدی با کشورمان داشته است. مقامات سیاست خارجی ایتالیا بلا فاصله بعد از انتخابات به تهران امدند و ملاقات های مفیدی انجام شد.

در طی بحران جدید در موضع سوریه شدت سیاست برخی از کشورهای اروپایی تغییر کرد که مفید ارزیابی نمی شود در گذشته اشاره کردم که برخی جریانات منطقه ای تلاش می کنند تا با سناریو جدید در سوریه در تعامل ایران با غرب را بعد از انتخابات مسدود کنند چون احساس می کنند با تغییر رفتار غرب در برابر ایران مختصات منافع و برنامه ای انها به هم خواهد خورد. جمهوری اسلامی ایران همواره سیاست تعامل سارنده را مد نظر داشته است و حسن نیت خود را با توجه به کیفیت روابط معنوی خود با کشورها و احزاب قدرتمند نشان داده است. دمشق تلاش های متعددی برای تغییر شرایط با پاریس دنبال کرده است وپاریس این موضع را بخوبی می داند دولت اقای بشار اسد ارزش روابط سنتی با فرانسه را درک می کند و بنظرم بایستی همه تلاش کنند تا مشکلات به راه حل ختم شود و ابتکار دیپلماسی بر خشم جنگ پیروز شود.

مقام معظم رهبری در اوایل سال خورشیدی در سخنرانی خود اشاره ای به نقش فرانسه داشتند و همچنین رئیس جمهور محترم در اولین مصاحبه خود به اهمیت توافقات با فرانسه اشار کردند.مقامات سیاسی وزارت امورخارجه فرانسه به تهران سفر کردند و دیالوگ سیاسی در سطح مدیران در ابعاد دوجانبه ومنطقه ای انجام شد که بنظرمی رسد این همکاری ها می تواند گسترش و ادامه یابد.

چندی پیش اخبار نا خوشایند موضوع ناپدید شدن برخی از خبرنگاران SOL مطرح شده بود دمشق وپاریس بایستی تلاش کنند تا در خصوص شهروندان آسیب دیده پیگیری کنند. این موضوعات سیاسی نیست یلکه بایستی در ابعاد بشر دوستانه به ان نگاه کرد. ار طریق همین گام های کوچک است که دیپلماسی و رفع نگرانی ها شکل می گیرد. سیاست فشار وتهدید وحمله و....کارساز نیست.

شما کمی به تلاش های دیپلماتیک اخیر توجه کنید بعنوان مثال در طی بکار گیری سلاح های شیمیایی توسط  افراد جنایت کاردر صحنه سوریه ، دولت های منطقه و روسیه تلاش زیادی به خرج داده ومی دهند تا ازغرب به یک اشتباه مجدد سقوط نکند و این بحران فراگیر ودامنگیر نشود. بنظرم با توجه به شرایط منطقه در سال 2014 نوع روابط ایران با اتحادیه اروپا می توند ار اهمیت بیشتری برخوردار گردد.

تهیه کننده: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 16

انتشار اولیه: جمعه 29 شهریور 1392/ باز انتشار: سه شنبه 2 مهر 1392