شرکت در تظاهرات حق شهروندان است

دیپلماسی ایرانی: امنیت در عراق مجددا متزلزل شده است. حوادث تروریستی در گوشه گوشه شهرهای عراق جان صدها نفر را گرفته و مردم عراق همچنان کابوس مرگ را می بینند. عراق همچنان کشوری ناامن از لحاظ بحران های امنیتی تروریستی محسوب می شود. برخی گزارش ها حاکی از آن است که بیابان های غرب عراق به پناهگاهی امن برای تروریست ها تبدیل شده و آنها با حفر تونل های زیرزمینی فعالیت های تروریستی گسترده ای را علیه شهروندان عراقی انجام می دهند. در ماه های اخیر کمتر هفته ای بوده که خبری درباره انفجارهای تروریستی در عراق نشنیده باشیم. در این میان بسیاری از تحلیلگران هم پیمانی القاعده عراق و سوریه و ارتباطاتی که این دو جریان با یکدیگر دارند را در تشدید ناامنی و بحران در عراق سهیم می دانند. دیپلماسی ایرانی در مصاحبه ای اختصاصی با ژنرال علی غیدان، فرمانده نیروی زمینی ارتش عراق در میان گذاشته که در زیر می خوانید:

نیروهای زمینی عراق در عملیات اخیر خود علیه القاعده و تروریست ها در منطقه الغربیه وارد عمل شدند، و برخی گزارش ها حاکی از آن است که این عملیلت با مشارکت نیروهای امریکایی صورت گرفته و تمامی پایگاه های القاعده و تروریست ها را هدف قرار داده است. آیا چنین است و آیا قرار است باز هم عملیات دیگری از این نوع توسط نیروهای امریکایی انجام شود؟ 

درباره این عملیات که در منطقه الجزیره و البادیه انجام شده در ابتدای امر اجازه بده تصویری از این عملیات ارائه بدهم. این دو منطقه از مناطق فرماندهی مشترک محسوب می شوند که شامل اداره عملیات الانبار، الجزیره، نینوا و دجله می شوند و همه این مراکز فرماندهی یک فرماندهی مشترک دارند که منطقه الجزیره و البادیه مسئول آن است. از آن جا که حوزه این عملیات بسیار گسترده ای است دایره اجرایی آن نیز گسترده می شود. ما این مرکز فرماندهی عملیات را تشکیل دادیم برای این که وضعیت امنیتی در مرزهای عراق و سوریه متشنج شد و بازتاب آن ما را بر آن داشت تا بخش هایی از ارتش را برای حفظ امنیت منطقه تقویت کنیم و به مناطق مرزی بفرستیم. به دنبال آن مرز عراق و سوریه که 640 کیلومتر می شود، بسته شد تا به کمک این نیروها امنیت آن مناطق تامین شود. اما به رغم آن، این منطقه همچنان شاهد مشکلات تروریستی بوده است. برخی تلاش کردند که در امور داخلی عراق دخالت کنند و از مناطق مرزی برای قاچاق به خصوص اسلحه و مهمات جنگی استفاده کنند و در همین راستا سلاح و نیروهای تروریستی بسیاری از مرزهای عراق و سوریه گذشته و دست به عملیات خرابکارانه زدند. این عملیات توانست تا آن جا که ممکن بود جلوی شکاف ها را بگیرد. برای این که مرزها بسیار طولانی هستند و گذرگاه ها کم، کنترل مرزها دشوار است. به رغم همه این مشکلات فرماندهی عملیات الجزیره توانست کنترل بسیاری از مرزهای کشور در منطقه غربی و جنوب غربی، مناطق مرزی عراق و سوریه، عراق و اردن و عراق و عربستان را به کنترل در آورد و امنیت را بر آنها حاکم کند. در این وضعیت تمرکز بیش از همه بر مرزهای سوریه است، برای همین عملیاتی موسوم به عملیات "شبح" ترتیب دادیم که البته این اسم انتخاب ما نبود بلکه نامی بود که شبکه های ماهواره ای به این عملیات دادند، نامی که ما برای آن انتخاب کرده بودیم "عملیات فرماندهی الجزیره و البادیه شماره 3" بود. به هر حال به کمک دستگاه های امنیتی و عملیات گسترده ای که در مناطق مرزی انجام دادیم دریافتیم که تروریست ها از الجزیره و بسیاری مناطق دیگر برای آموزش نیروهای خود و اعزام آن به دیگر استان ها مثل نینوا، الانبار و صلاح الدین استفاده می کنند، همچنین دریافتیم که آنها اردوگاه هایی در داخل بیابان های گسترده مناطق غربی کشور تشکیل داده اند. وقتی به آن مناطق یورش بردیم دیدیم که در آن جا اتاق های بزرگی از خشت و گل ساخته اند که بسیار شبیه خانه های محلی همان جا است و امکانات بسیاری را در آنها تعبیه کرده اند. دیدیم که اردوگاه هایی برای ایجاد وسایل بمب گذاری شده بر پا شده است و فهمیدیم که این مکان محل اسکان فرماندهان تروریست ها و تجهیزات آنها است که همگی از افغانستان آمده اند. همچنین دریافتیم که افراد بسیاری از آنها افغانی و عرب هستند. هر کدام از این مکان های مجهز گنجایش 150 نفر را دارند. همچنین به نقشه هایی رسیدیم که کاملا مشابه نقش ترور فرماندهان و معاونان روسای پلیس مناطق مختلف عراق بود. مشابه چنین مکان هایی را در استان های نینوا و الانبار و حوزه عملیاتی دجه نیز یافتیم. توانستیم طی یک عملیات دست کم 50 نفر از فرماندهان و گردانندگان گروه های تروریستی را به همراه همه امکانات و جنگ افزارهایی که در اختیار داشتند، دستگیر کنیم که البته هنوز شامل همه آنها نشده و هنوز بسیاری از آنها دستگیر نشده اند.

چرا با وجود عملیاتی به این گستردگی، آن طور که شما توضیح دادید، هنوز نتوانسته اید بسیاری از تروریست ها را دستگیر کنید؟

برای این که تروریست ها اردوگاه های کوچکی تشکیل داده اند که فورا از یک جا به جای دیگر منتقل می شوند و توانایی غیب شدن فوری از انظار عمومی را دارند، برای همین یافتن آنها کار را برای ما بسیار سخت می کند. ما برای این کار دستگاه ها و عملیات امنیتی را تدارک دیده ایم تا آنها را فورا تعقیب کنیم و حوزه تحرکات آنها را رصد کنیم.

آیا توانسته اید ارتباطی میان این گروه های تروریستی با گروه های تروریستی خارج از عراق نیز کشف کنید؟

بله، اکثر این گروه های تروریستی سازمان یافته هستند و با گروه های تروریستی در سوریه در هماهنگی کامل به سر می برند. به گونه ای که هر کدام از آنها دیگری را حمایت می کند. به همین دلیل است که نمی توانیم به منبع و ریشه اصلی آنها برسیم چون با پیگیری عملیات به خاک سوریه می رسیم که از کنترل ارتش عراق خارج است. سوریه هم که خود درگیر با این تروریست ها است و مشکلاتش را دارد که شاهدیم. هر دوی آنها به طور مرتب یکدیگر را پوشش داده و حمایت می کنند.

ما همچنان شاهد مشکلات امنیتی به رغم وجود تعداد بسیار نیروهای امنیتی و نظامی در عراق هستیم. چرا با وجود این همه نیرو که در حدود حداقل یک میلیون نفر تخمین زده می شود، شاهد این همه مشکلات امنیتی هستیم؟

بله من هم با حرف شما موافقم و این دردآور است. شکاف ها موجود و مستمر در تمامی بخش ها است، یکی از مهمترین دلایل آن این است که ما کشوری هستیم که در آن دو وزارت خانه امنیتی به طور موازی پرونده امنیتی کشور را اداره می کنند؛ وزارت دفاع و وزارت کشور. و کار ما مشترکا میان ارتش و پلیس تقسیم شده است، مشکل این است که تا کنون نتوانسته ایم ابزاری مشترک برای کار مشترک با یکدیگر بیابیم. همه مسئولیت های امنیتی و اداره های امنیتی را هم پلیس بر عهده می گیرد و هم ارتش، پلیس می خواهد که مسئولیت امنیتی شهرها را بر عهده بگیرد اما امکاناتش برای این کار کافی نیست و برای همین تحولات و حوادث اخیر را در شهرها دیدیم، از سوی دیگر از همه نهادها و دولت های محلی خواسته شده تا ارتش را از شهرهایشان بیرون کنند که این نیز دلیل دیگری برای این مشکلات است که شاید بتوان گفت مهمترین آنها است. وقتی که بنا باشد ارتش از شهرها خارج شود وضعیت امنیتی نیز بغرنج می شود و مشابه همان حوادثی که در شهرهای استان الانبار و دیگر شهرها به وجود آمده است، به وجود خواهد آمد. آیا می دانید که در فلوجه در حال حاضر هیچ سرباز ارتشی وجود ندارد و چون پلیس امکانات کامل داخلی ندارد نمی تواند امنیت این شهر را تامین کند و این مساله نیز به دلیل خواست دولت های محلی حاصل شده است. یا مثلا در شهر کبیسه به دلیل کمبود امکانات پلیس و نبود نیروهای ارتش تروریست ها 12 شب وارد شهر شدند و بسیاری از مراکز شهر را به کنترل خود در آورده و ظرف چند ساعت کل شهر را به اختیار خود در آوردند. این نکته را در نظر داشته باشید که در این شهر 850 نیروی پلیس فعال است اما پلیس هیچ کاری نتوانست بکند. بعد از نیم ساعت از ورود تروریست ها، ارتش به طور سری وارد شهر شد و توانست توطئه تروریست ها را خنثی کند. تروریست ها با خودروهای مملو از مواد منفجره و انسان های انتحاری تنها با سه نیروی پیشتاز از معبر کلیدی شهر وارد شهر شدند در حالی که کسی نبود که جلوی آنها را بگیرد. این مشکلاتی است که از آن رنج می بریم.

به این ترتیب شما دستاوردهای نهادهای امنیتی را زیر سوال می برید؟

خیر به هیچ وجه، ما دستاوردهای بسیاری هم داشته ایم که نمی توانیم منکر آن شویم. حجم حملات تروریستی و فعالیت های تروریستی از این دست به کشور بسیار بالا است. در بسیاری مقاطع توانسته ایم فعالیت بسیاری از تروریست ها را ناکام بگذاریم. بسیاری از خودروهای بمب گذاری شده قبل از آن که منفجر شوند و به اهدافشان برسند، شناسایی شده و خنثی شده اند. کسی این دستاوردها را نمی بیند و پوشش نمی دهد اما به محض این که جایی خطایی صورت بگیرد و حادثه ای پیش بیاید همه بر روی شکاف های امنیتی و حوادث تروریستی متمرکز می شوند.   

برخی گزارش ها می گوید که هماهنگی میان سازمان های اجرایی دستگاه های امنیتی با سازمان های اطلاعاتی ضعیف است؟

دلایل ضعف آنها چیز دیگری است. اتفاقا هماهنگی میان آنها در سطح مطلوب و آن چه خواستار آن هستیم، وجود دارد. کار نهادهای امنیتی یک کار واحد و مستمر است و در یک چارچوب کلی قابل تعریف است. آن چه باعث شکاف در هماهنگی ها و فعالیت ها شده، بی توجهی به امکانات و فعالیت های پلیس است. البته در بخش تلاش های امنیتی از کمبود امکانات و تجهیزات رنج می بریم. اگر این موانع برطرف شوند و امکانات کامل شوند منظومه کاملی از ارتش و نیروهای امنیتی به وجود می آید.  

دقیقا نیروهای زمینی از چه کمبودهایی رنج می برند؟

مشکل ما تسلحیات است. ما بر سر تجهیزات و خودروهای مجهز که استاندارهای جهانی را داشته باشند، مشکل داریم. ما باید حداقل به حد و اندازه کشورهای همسایه مان از لحاظ تجهیزات نظامی و امکانات پلیسی برسیم. ما نیروهای طراز اول مبارزه با تروریسم داریم که در نتیجه 8 سال مبارزه با تروریسم تجربه لازم در این زمینه را به دست آورده اند. ما افسران و سربازانی در اختیار داریم که در خیابان ها با تروریست ها از نزدیک جنگیده اند و در کنار مردم به دفاع از آنها و کشور برخواسته اند اما با این همه کادر مجرب امکانات ما در حد و اندازه مطلوب نیست. ما اگر خودمان یک تفنگ ساده بخریم، سیاستمداران و رسانه ها به اعتراض بر می خیزند و می گویند چرا با این همه مشکلات کشور اقدام به خرید سلاح می کنید.

پس برنامه شما برای رسیدن به نیازهایتان چیست؟

ما باید این سلاح ها را در اختیار بگیریم و نیازهای لجستیکی و تجهیزاتی خود را برطرف کنیم. لازم است که نهادهای ارتش کاملا سری عمل کنند، باید اطلاعات آنها کاملا سری و مخفی بمانند و کسی از آن خبر نداشته باشد. اگر چه با وجود اینترنت و دنیای گسترده اطلاعات رسیدن به هر گونه اطلاعاتی درباره هر کشوری بسیار ساده است اما وجود چنین فضایی هم نباید مانع شود که ما تسلیحات خود را مخفی نکنیم و به سلاح های پیشرفته مطابق با نیازهای کشور نرسیم. مطالبات ما و محدودیت های ما برای ساخت ارتشی مدرن، پویا و کارامد بسیار است و ما در مرحله بازسازی به سر می بریم و انشاءالله به زودی به همه این هدف خواهیم رسید.

نظر شما درباره تظاهرات اخیر و اعتراض های مردمی در فلوجه و الحویجه و دیگر استان های عراق که همچنان جسته و گریخته ادامه دارند، چیست؟ نقش ارتش در آن چگونه است و بازتاب های امنیتی آن چه خواهد بود؟

ما تنها کشور عربی هستیم که با تظاهرات با رویکرد ملی برخورد کرده ایم. هیچ تظاهراتی در دنیا وجود ندارد که چند ماه طول بکشد ولی هیچ گونه حادثه امنیتی مثل حوادث ترکیه و مصر در آن رخ ندهد. مسئولیت ما در قبال تظاهرات روشن است، ما به تظاهرات و حق شهروندان در انجام آن معتقدیم، این حق هر شهروندی است که در تظاهرات شرکت کند، این مسئولیت ماست، اگر چه سخت است اما توانسته ایم در آن موفق شویم.

اما ما شاهد حوادثی در فلوجه و حویجه بودیم که طی آن چند نفر توسط ارتش کشته و عده ای زخمی شدند؟

آن تظاهرات که به حوادثی که گفتی منجر شد، کاملا مطمئن باش که غیر قانونی بودند، افرادی از خارج آمدند و تلاش کردند که بر فرایند تظاهرات مستولی شوند و به دیگران تعدی کردند و سلاح برداشتند و به طرف پلیس و نیروهای ارتش تیراندازی کردند و کار را از یک تظاهرات مسالمت آمیز به یک درگیری مسلحانه کشاندند. این حقیقت اتفاقی بود که افتاد. یعنی افراد مسلح از تظاهرات سوء استفاده کرده در آن نفوذ کرده و تلاش برای بر هم زدن نظم عمومی کرده، به پلیس و ارتش حمله کرده و به کشتن مردم پرداختند. بعد هم تقصیر آن را به گردن ارتش و دستگاه های امنیتی انداختند تا حکومت را بدنام کنند. ما هر جا که افراد سلاح برداشتند، آنها را دعوت کردیم که سلاح هایشان را تحویل دهند. وقتی که تحقیق کردیم و دریافتیم که سلاح دارند با نمایندگان مردم و روسای قبیله ها و طایفه هایی که تظاهرات را اداره و هدایت می کردند و همچنین نمایندگان پارلمان به مذاکره نشستیم و از آنها خواستیم که به افراد مسلح بگویند که سلاح هایشان را تحویل دهند. با افراد بسیاری در این زمینه صحبت کردیم، از عمر الجبوری و العبیدی که نمایندگان مجلس و مسئولیت دارند گرفته تا معاون استاندار و قائم مقام و وجوه و شیوخ عشایر، به همه هم می گفتیم تنها یک چیز از شما می خواهیم؛ افراد مسلح سلاح هایشان را تحویل دهند، کاری با کسی نداریم نه می خواهیم وارد میدان های تظاهرکنندگان بشویم نه هیچ نیت دیگری داریم. بعد از آن به شیوخ و نمایندگان پارلمان گفتیم که تظاهرکنندگان 48 ساعت وقت دارند سلاح هایشان را تحویل دهند. بعد از آن عده ای از جمله وزیر آموزش و پرورش وارد مذاکره با تظاهرکنندگان شد و کسانی را که جنایت کرده و افراد ارتش را کشته بودند، تسلیم کردند. در حقیقت وظیفه ما فقط جلوگیری از تبدیل شدن اعتراض مردمی به یک حرکت مسلحانه بود. در هیچ جای دنیا این گونه برخورد نمی کنند، به محض این که یک نفر از تظاهرکنندگان سلاح بردارد به سرکوب همه تظاهرکنندگان می پردازند. مثل اتفاقی که در مصر افتاد. از سوی دیگر با ادامه تظاهرات القاعده با هماهنگی برخی گروه های سیاسی شبه نظامی اقدام به نفوذ در میان تظاهرکنندگان کرد. ما نام آنها را در اختیار داریم. آنها 20 نفر از اعضای فرقه ای موسوم به نقشبندیه که خود تظاهرات را اداره می کردند و تلاش داشتند تا تظاهرات را به عملیات مسلحانه بکشانند، کشتند و خاک کردند و گفتند که کار ارتش است. ما اسناد ارائه دادیم و گفتیم که این کار کار تروریست ها است. بعد از آن توانستیم عشایر را قانع کنیم که کار ما به هیچ وجه سرکوب نیست. ما با استاندار صلاح الدین وارد گفت وگو شدیم و او را قانع کردیم که باید با تروریست هایی که از تظاهرات جاری در شهرها سوء استفاده کرده و اقدام به رخنه در میان شهروندان می کنند، برخورد شود. این هماهنگی سبب شد تا مخفیگاه آنها شناسایی شده و عملیات گسترده ای را علیه آنها انجام دهیم. ما همه تلاش خود را می کنیم که نظم و امنیت به کشور بازگردد و هر گونه اعتراضی نیز در چارچوب قانون صورت بگیرد. مطمئنا تامین امنیت وظیفه ما است و طبیعتا این مسئولیت سبب می شود تا حساسیت ما نسبت به هر گونه تحرکی که مخل امنیت باشد افزایش یابد. امیدواریم با کمک مردم و دولت بتوانیم به وظیفه خود در این زمینه عمل کنیم و کشور را از وجود هر گونه تروریستی پاک کنیم.