همسر سادات همیشه بر سر انتخاب مبارک شکایت داشت

دیپلماسی ایرانی: محمد حسنین هیکل، روزنامه نگار مشهور مصری و جهان عرب به تازگی کتابی را با عنوان "حسنی مبارک و زمانه اش..از تریبون تا میدان" به رشته تحریر در آورده است که در آن به زندگی سیاسی مبارک و چگونگی رسیدنش به قدرت، تداوم ریاست جمهوری اش تا تظاهرات میدان التحریر و سرنگونی او می پردازد. همان طور که از عنوان کتاب پیدا است، دوران حکومت مبارک و زمانه ای که باعث شد او به قدرت برسد و از تریبون های سخنرانی به ریاست جمهوری منصوب شود تا میدان التحریر که در حقیقت انقلابی علیه او را شکل داد، موضوع اصلی این کتاب است.

روزنامه الشروق مصر روزهای پنج شنبه و روزنامه السفیر لبنان روزهای دوشنبه هر هفته با هماهنگی هیکل هر بخش این کتاب را منتشر کرده اند. دیپلماسی ایرانی نیز در نظر دارد هر هفته در روزهای جمعه به طور مرتب همه بخش های این کتاب را منتشر کرده و در اختیار خوانندگان قرار دهد. هیکل برای این کتاب خود ملاحظه و مقدمه ای نوشته است که ما نیز در دیپلماسی ایرانی عینا آنها را منتشر کردیم.

تا کنون شصت و هشت بخش از این کتاب در اختیار خوانندگان قرار گرفته است که همگی آنها در آرشیو دیپلماسی ایرانی در دسترس هستند، اکنون شست و نهمین بخش از کتاب هیکل تحت عنوان "حسنی مبارک و زمانه اش..از تریبون تا میدان" در اختیارتان قرار می گیرد:

روابط حسنی مبارک با خانم «چیهان السادات» ]همسر انور سادات، رئیس جمهوری اسبق مصر[ ظاهرا نیاز به بررسی دارد، به خصوص که این خانم بسیار باهوش اصرار بسیار داشت که این روابط را تقویت کند، عبارت ها و داستان هایی را شنیده ام و پی برده ام که این مساله را تایید می کند.

بر سر سفره شام در خانه وزیر سابق راحل («امین شاکر») جای من بر سر سفره در کنار خانم چیهان سادات بود. مقابل ما هم دکتر «مصطفی خلیل» نشسته بود. بحث در گرفته بود و خانم چیهان تلاش می کرد که به فشارهایی که از سوی بعضی ها به او وارد می شد و در تنگنا قرارش می دادند، پاسخ دهد:

«مبارک به توصیه هایی که به او در حین انجام مسئولیتش به عنوان معاون رئیس جمهور کرد، نمی کند.» بعد خانم چیهان رو به من کرد و گفت: «تو از «انور» و سیاست های او انتقاد می کردی، تو می دانستی که انور سادات آتش است و حسنی مبارک بهشت نیست!!» سپس برای این که بتواند به تنگنایی که احساس می کرد، به او وارد شده است، غلبه کند، گفت:

«نمی دانم چرا انور تا آخر او را حفظ کرد.» سپس رو به حاضران حاضر بر سر سفره کرد و گفت: «من با همسرم بارها بر سر موضوع صلاحیت حسنی مبارک برای این که معاون رئیس جمهور شود، صحبت کردم اما انور سادات هر بار حرف مرا قطع می کرد و می گفت (بر اساس داستانی که او روایت می کند): چی (اسمی که سادات هر وقت می خواست همسرش را صدا کند، می گفت) آیا می خواهی روابطت با رئیس جمهور آینده بد باشد؟»  

وقت بسیاری را در برابر این عبارت اخیر صرف کردم، برای این که استفاده از این عبارت به این شیوه بیش از آن که دلیلی داشته باشد، شک برانگیز است!!

●●●

 دکتر «مصطفی خلیل» مقابل ما نشسته بود و پیگیری می کرد، بعد وارد بحث شد و با خانم چیهان باب صحبت را باز کرد – و خواست بگوید که به یاد نمی آورد جلسه ای بوده باشد که حسنی مبارک هم در آن حاضر باشد (وقتی معاون رئیس حزب ملی و عضو کمیسیون عالی بود) – که بعدش بحث درباره اموری شد که از ابتدا تا آخر بسیار جدی بود، صحیح است که هر بار یک دستور العملی برای کارها وجود داشت، اما آن چه در عمل رخ داد این بود که جلسات با قصه ها و داستان ها به زحمت می افتادند و جلسات تمام می شدند.

و مصطفی خلیل فورا گفت:

«وقتی که صبح روز بعد صفحات روزنامه ها را ورق می زدم، حرف های «عریض و طویل» «صفوت الشریف» را می دیدم، درباره موضوعاتی صحبت می کرد که ما بر سرشان بحث و مطالعه کرده بودیم و در جلساتمان بر سر آنها تصمیم گرفته بودیم. در حالی که ما در حقیقت به هیچ وجه به آنها نپرداخته بودیم.»

مصطفی خلیل می افزاید: «من با مبارک هیچ گاه برخورد نداشتم جز به عنوان معاون رئیس حزب ملی یا بنا به توصیف او مسئولی در حکومت، که در آن دیدارها هم همیشه نسبت به حاشیه سازی و پرداختن به حاشیه ها هشدار می داد و می گفت که «جناب رئیس جمهور به اندازه کافی مشکلات دارد و اگر می بینید که چیزی او را تحت فشار می گذارد باید از بازگو کردن آن پرهیز کند، اگر دیدید که چیزی حرف دول اوست، هر چه خواستید بگویید!!»

اما همه اینها برای تفسیر مبارک کافی نیست، شخصیت او را به خوبی بازگو نمی کند، همه این توصیف ها دلایل و ایما و اشاره هایی است که برای توضیح شخصیت او کافی نیستند، او مردی است که در کار وظیفه اش از پایین ترین رتبه به بالاترین رتبه رسید، بر روی یک خط پیوسته حرکت کرد بدون این که عواقب یا مشکلاتی پیش راه او باشد یا کارش را به بن بست بکشاند.

• او فردی است که دشمنان و رقبای پیش رو را یکی از پس از دیگری ناکام گذاشت، و خودش بعد از همه باقی ماند، چنین استمراری نیاز به تفسیر بیشتر با تاملی بیشتری و عمیقتر با توجه به همه شایعه ها و داستان ها و حکایت های گفته شده، دارد.
• بعدا، این مرد از صفوف میانی ناگهان به راس قدرت رسید، مردم به دلیل وجود شرایطی او را پذیرفتند. – مثل همیشه – بیشتر سی سال هم طول نکشید!!
• ظاهری باقی مانده که نمی توان نسبت به آن بی توجه بود، او به رغم خلع شدنش از قدرت، هنوز دایره قدرت را رها نکرده است، بلکه قضیه همچنان پیچیده و مغشوش باقی مانده است، بر سر زبان افراد عموم جامعه جاری است که همه تحولات ناراحت کننده ای که مصر در آن به سر برد و هنوز به سر می برد به حساب او نوشته می شود، حتی اگر از باب مسئولیت هیچ حسابی تا کنون حقیقتا به نام او نوشته نشده باشد!!

همه اینها مسائلی است که آسان نیستند و فقط به ظواهر آنها توجه می شود. در حالی که در پشت همه آنها چیزهایی وجود دارند که به توصیفات اشاره می کنند و ارزیابی ها آنها را به حساب نمی آورند.

مشکل این است که این «چیز» - با فرض بر این که وجود داشته باشد – هیچ نشانه و اشاره ای از خود بروز نداده است!!

در قسمت پیش رو خواهید خواند که چگونه امریکایی ها بار اول سرمایه گذاری شان را از روی مبارک برداشتند.. واقعا آن چه درباره مبارک نوشتم سخت تر از هر چیزی است تا کنون نوشته ام.

ادامه دارد...