ایران و مصر از هم دورتر شدند

دیپلماسی ایرانی: بعد از انقلاب های عربی که به "بهار عربی" مشهور شد و ایران به آن نام "بیداری اسلامی" داد، جمهوری اسلامی ایران امیدوار شد که بتواند روابطش را با کشورهایی که متاثر از انقلاب های عربی شده اند، گسترش دهد و با برخی از آنها که پیش از آن رابطه نداشت، مثل مصر، روابط دیپلماتیک برقرار کند. در این میان مصر بزرگترین و با اهمیت ترین کشور عربی محسوب می شود که جایگاه و امکانات مناسب آن باعث می شود تا ایران بیش از دیگر کشورها به فکر رابطه با آن باشد.

اما در دو سال گذشته هیچ گونه تحرک یا تغییر حقیقی در جهت عادی سازی روابط میان دو کشور دیده نشد. حتی فراتر از آن، در برخی حالت ها مشاهد شد که روابط دو کشور مثل روابط ایران با یمن یا کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از جمله عربستان متشنج شد. یا آن کشورها دچار بحران شدند یا این که روند امور همانند مصر به کل تغییر کرد و چالشی سنگین در روابط دیپلماتیک میان دو کشور به وجود آمد.

در این میان بحران سوریه بزرگترین چالش در عادی سازی روابط میان ایران با همسایگان عربش محسوب می شود. با ادامه خشونت ها و ناآرامی ها در سوریه و درگیر شدن ایران و هم پیمانانش از جمله حزب الله در این درگیری ها تنش ها و اختلافات میان ایران با کشورهای عربی افزایش یافت که این مساله به طور مستقیم بر روابطش با آن کشورها تاثیر گذاشت.

تحت فشار افکار عمومی مصر، به ویژه جریان های سلفی، دولت سابق مصر و برخی نهادهای تصمیم گیر در این کشور از گسترش روابط با ایران منصرف شدند و حتی قید ارسال گردشگران ایرانی به کشورشان را نیز زدند. بعد از قصابی ای که دو هفته پیش در قاهره رخ داد و افرادی از پیروان شیعی مصری به طرز فجیعی کشته شدند، اتفاقی که پیش از آن هیچ گاه در مصر اتفاق نیفتاده بود، ثابت شد که خشونت طایفه ای آغاز شده و به شکل عجیبی در حال گسترش است و ابعاد خطرناکی به خود گرفته است.  

روابط ایران با رئیس جمهوری عزل شده، محمد مرسی و جماعت اخوان المسلمین خیلی هم صمیمانه نبود اما فصل تازه ای را در روابط دو کشور آغاز کرده بود، اکنون نیز که از قدرت کنار زده شده اند برای ایران فاجعه آمیز نیست اما ضربه ای به آن محسوب می شود. اخوان به عنوان یک حرکت اسلامی، بیشترین نزدیکی را از لحاظ ایدئولوژیک به جمهوری اسلامی ایران دارد، ایران تلاش می کرد که تا حد ممکن بتواند بر نظام اسلامی جدید در مصر تاثیر بگذارد و متبنی برخی سیاست هایش باشد یا حداقل از سیاست هایی که ایران سیاست های استکبار جهانی می نامد، یعنی ایالات متحده امریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه، دور کند.

به رغم این که دو طرف ایرانی و سوری، آن طور که گفته می شود، تلاش کردند تا راه حلی برای بحران سوریه بیابند، تحولات میدانی و شدت کشتارها در سوریه کمک نکرد که دو طرف بتوانند به یکدیگر نزدیک شوند و نقطه نظراتشان یکی شود و همه تلاش هایی که کردند نیز دیر یا زود ناموفق شدند. پرزیدنت مرسی مدتی پیش خسته شد و دستور به قطع روابط مصر با حکومت سوریه داد، آن هم تحت فشار افکار عمومی مصر و جهان عرب، حرکتی که رهبران ایران آن را حرکتی اشتباه توصیف کردند.

ایران نگرانی خود را از تحولات مصر مخفی نمی کند. مسئولان ایرانی با زبان دیپلماتیک خود دائما خواسته اند که به "انتخاب مردم مصر احترام گذاشته شود" و از ارتش خواسته اند که در امور سیاسی دخالت نکند، مساله ای که باعث خشم مسئولان نظام جدید مصر شده است.

وزرات امور خارجه ایران از سقوط دولت مرسی انتقاد کرده و آن را حرکتی در جهت سرنگونی محمد مرسی توسط ارتش دانسته است. عباس عراقچی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در این باره گفت: «شاهدیم که متاسفانه ارتش در امور سیاسی دخالت کرده و رئیس جمهوری که از راه های دموکراتیک انتخاب شده را به زیر آورده است.»

به گزارش ایرنا وی در ادامه افزود: «هر بهاری تابستانی داغ و زمستانی سرد دارد و باید همه احتمالات را داد و اسلام گرایان و انقلابیون نباید تصور کنند که همه چیز تمام شده است بلکه این قضیه ای است که حرکت آن ادامه خواهد داشت.»

ایران همچنین نگرانی خود را از دستگیری شخصیت های سیاسی مصر ابراز کرده است.

این در حالی است که سخنگوی وزارت امور خارجه مصر اظهارات مسئولان ایرانی را غیر قابل قبول دانسته و آن را دخالت در امور داخلی مصر توصیف کرده است. وی تاکید کرد، مواضع مصر ثابت است و هر گونه دخالت در امور داخلی دیگر کشورها را رد می کند.

بدر العاطی، سخنگوی وزارت امور خارجه مصر تاکید کرد، آن چه در مصر شاهدیم تحرک و تحولی سیاسی است که نتیجه اراده ملت است که با حضور میلیونی خود در روز 30 ژوئن خواستار آن بودند.

بعد از آن طرفداران محمد مرسی با ارتش درگیر شدند که به خشونت شدید کشیده شد که طرفداران مرسی آن را "کشتار فاجعه آمیز" توصیف کردند، بعد از این حادثه اظهارات جمهوری اسلامی تندتر شد و تحولات جاری را توطئه ای امریکایی – اسرائیلی از طریق مزدورانشان برای تاثیر گذاری بر جریان های اسلامی و بیداری اسلامی دانستند.

در چنین فضایی انتظار نمی رود که روابط ایران و مصر در آینده ای نزدیک رو به بهبود رود. همچنین ایران مخفی نمی کند که حکومتی که سرنگون شد بیش از همه به آن نزدیک بوده است و بر روی آن برای گسترش روابط با مصر بیش از همه حساب می کرده است.

منبع: الفجر جدید