تجویز نسخه دیپلماسی مردم با مردم برای ایران و آمریکا

دیپلماسی ایرانی: باوجود اینکه نام ایران توسط آمریکا در فهرست محور شرارت قرار گرفته و ایران نیز ایالات متحده را شیطان بزرگ خطاب می کند، تحلیلگران در شورای آتلانتیک بر این باورند که تعامل فرهنگی بین ایران و آمریکا می تواند زمینه را برای روابط بهتر تهران – واشینگتن، فراهم کند.

گزارش جدید شورای آتلانتیک که دفتر آن در واشینگتن است، به دولت اوباما توصیه می کند از راه های مختلفی برای تعامل فرهنگی با مردم ایران اقدام کند، هرچند که پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران می تواند فرصتی برای پایان دادن به دهه ها جنگ سرد میان تهران و واشینگتن، فراهم کند.  

در این گزارش آمده است: تبادل های فرهنگی و دانشگاهی بین ایران و آمریکا سرمایه گذاری کم هزینه با سودآوری بالا خواهد بود و می تواند در آینده زمینه را برای روابط عادی تهران – واشینگتن، فراهم کند. همچنی آمریکا می تواند کارگروهی برای بررسی تعاملات دانشگاهی، هنری، ورزشی، علمی و تکنولوژیکی  با ایران راه اندازی کند.

رضا اصلان، از فعالان شورای روابط خارجی آمریکا می گوید، زمانی که دو کشور هیچ کانالی برای روابط دیپلماتیک ندارند، مانند آنچه در روابط ایران و آمریکا به چشم می خورد، «دیپلماسی مردم با مردم» تنها راه پیش رو به شمار می رود.  

البته این راه نیز دشواری های خود را دارد. برای مثال زمانی که آمریکا قصد داشت از این طریق روابط خود را با جماهیر شوروی سابق بهبود ببخشد، با موانعی مواجه شد.  فریده فرحی، تحلیلگر مستقل در دانشگاه هاوایی می گوید: دیپلماسی فرهنگی روش خوبی است و در گذشته نیز در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی در ایران آزمایش شده و نتایجی نیز به همراه داشته است. اما باید توجه داشت اکنون ایالات متحده تحریم های سنگینی را علیه ایران اعمال می کند که به نوبه خود راه تعامل فرهنگی را نیز دشوار می کند.

برخی دیگر از کارشناسان نیز بر این گمانند که تبادل برنامه ها بین ایران و آمریکا بدون کانال های دیپلماتیک دوجانبه یک چالش جدی خواهد بود. از سوی دیگر ارایه این برنامه ها به مردم ایران می تواند شکاف بین حاکمیت و مردم را پررنگ تر کرده و حصول نتیجه موفقیت آمیز را با ریسک هایی همراه کند. با این حال همچنان می توان به حسن نیت مردم ایران به عنوان بزرگترین دارایی آمریکا در تغییر رفتار دولت این کشور امیدوار بود. چرا که ایجاد کانال های ارتباطی مردم با مردم در زمان تعلیق روابط دوجانبه ایران و آمریکا می تواند منافعی برای امنیت ملی ایالات متحده به ارمغان بیاورد.

با این وجود،سال ها بی اعتمادی دوجانبه بین دولت های ایران  و  آمریکا این تصور را تقویت کرده که طرف مقابل از حسن نیت برخوردار نیست. البته در این زمینه نقش رسانه ها در دو کشور نیز بسیار پررنگ بوده و در دامن زدن به اختلافات تاثیر چشمگیری داشته اند.

این در حالی است که از امروز ( دوشنبه ) دور جدیدی از تحریم های آمریکا علیه ایران اعمال شده که می تواند به افزایش حس بدبینی در ایران کمک کند. از سوی دیگر مجلس نمایندگان آمریکا احتمالا تا پایان ماه جاری میلادی و همزمان با  روی کار آمدن دولت حسن روحانی تحریم های جدیدی را به تصویب می رساند که هرگونه تجارت کشورهای خارجی با ایران را ممنوع می کند و در واقع به معنی تحریم تجاری ایران است.

فرحی در این زمینه می گوید: تا زمانی که واشینگتن رویکرد کلی خود را در قبال ایران تغییر ندهد، نسبت به پیشنهاد تعامل فرهنگی در ایران سوء ظن وجود خواهد داشت.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: دوشنبه 10 تیر 1392/ باز انتشار: جمعه 14 تیر 1392