تغییرات احتمالی که روحانی در سیاست خارجی خواهد داد

عصر ایران - دکتر حسن روحانی رییس جمهور منتخب در نخستین کنفرانس خبری خود پس از انتخاب به عنوان هفتمین رییس جمهور ایران نکاتی را به طور اجمالی درباره سیاست خارجی دولت آتی گفت که قابل توجه است:

1- رابطه با غرب و آمریکا: روحانی پیشتر نیز در جریان رقابت های انتخاباتی گفته بود که خواهان تعامل با جامعه جهانی است و در جریان کنفرانس خبری خود نیز این مساله را تکرار کرد.

این تاکید نشانگر اهمیت این مساله در نظرگاه رییس جمهور منتخب مردم ایران است. روحانی تاکید کرد که با حفظ اصول و اصل احترام متقابل اولا به دنبال ایجاد تنش جدید در روابط با آمریکا نخواهد بود و ثانیا در صورت ایجاد زمینه ها و شرایط مناسب ، دولت آتی با حفظ اصول و اولویت های منافع ملی خواهان گفتگو و مفاهمه با کشورهای غربی از جمله با آمریکا است.

در واقع یکی از هدف های اولویت دار در سیاست دولت جدید ایران تلاش برای رفع بن بست در "گفتگوهای هسته ای " کشور خواهد بود. با نگاهی به مجموعه مواضع و اظهار نظرهای روحانی در گذشته ،به نظر می رسد از نظر رییس جمهور منتخب ، بحث هسته ای و حل مساله تحریم ها اولویتی اساسی در سیاست های دولت جدید او خواهد داشت.

2- بازنگری در رابطه با چین : رییس جمهور منتخب گفت ؛" در رابطه با چین نکاتی دارد ". این اشاره می تواند نشانه ای از نارضایتی احتمالی روحانی از تداوم وضع کنونی در روابط تهران – پکن باشد.

از نظر بسیاری از ناظران نیز روابط کنونی ایران و چین بر مدار اصل" منافع متقابل" نمی چرخد و چین تا حدودی با سوءاستفاده از جو بین المللی علیه کشورمان و مساله تحریم ها از موضعی نابرابر و غیر عادلانه با کشورمان تعامل می کند.

دولت پکن در حالی از این رابطه نا متعادل سود می برد که در عرصه های بین المللی و از جمله در شورای امنیت، نه تنها از ایران آن گونه که انتظار می رود ، حمایت نمی کند؛ بلکه پکن تا کنون به تمامی قطعنامه های تحریمی شورای امنیت علیه کشورمان رای مثبت داده است ؛ و این رفتار در حالی است که چینی ها و روس ها تا کنون سه بار جلو تصویب قطعنامه های ضد سوری را در شورای امنیت ملل متحد گرفته اند!

3- اولویت در رابطه با همسایه ها : روحانی در مصاحبه اخیر تاکید ویژه ای بر مساله گسترش رابطه با کشورهای همسایه از جمله کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس داشت . وی در پا سخ به  سوال  خبرنگار شبکه الجزیره درباره رابطه با عربستان، گفت : "قبله مسلمانان" در عربستان است و  در دوران ریاست جمهوری آقای خاتمی برای نخستین بار در طول تاریخ ، وی به نمایندگی از ایران قراردادی امنیتی با عربستان سعودی را به امضا رسانده است.

تاکید روحانی بر مساله اولویت گسترش رابطه با کشورهای همسایه می تواند نشانه ای از این مساله نیز باشد که کشورمان در دوره روحانی با وجود حفظ رابطه با مناطقی چون آمریکای لاتین ،  اولویت اصلی را به کشورهای همسایه خواهد داد.

واقعیت این است که سیاست خارجی دولت احمدی نژاد دستاورد چندانی برای کشورمان نداشت و بیش از اینکه فایده و منافع برای کشور داشته باشد ؛ هزینه زا بوده است.

شخص رییس دولت های نهم و دهم در بسیاری موارد از منافع ملی برای تبلیغات شخصی خود استفاده می کرد و علاوه بر آن در حالی که سطح تنش را با برخی کشورهای همسایه روز به روز افزایش می یافت ؛ احمدی نژاد هزاران کیلومتر راه می پیمود و به کشورهای آمریکای لاتین که اساسا "قرابت منافعی خاصی" در سیاست خارجی کشورمان ندارند، سفر می کرد.

به نظر می رسد تاکید روحانی بر اولویت دار بودن کشورهای منطقه در سیاست خارجی ، پایانی بر این سیاست نا متوازن در دوره احمدی نژاد و آغاز عصر جدیدی از سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی خواهد بود که بر مبنای ترجیح اولویت ها، واقع گرایی و عملگرایی و سیاستگذاری بر مبنای" مقدورات ملی و محذورات بین المللی" خواهد بود.