اتحاد فراآتلانتیکی اروپا-آمریکا علیه ایران

دیپلماسی ایرانی: روند وقایع نشان می دهد دولت باراک اوباما بیشتر از هر زمانی با مخالفت های زیادی از سوی کنگره و گروه های فشار و لابی صهیونیست مواجه است. این امر می تواند موقعیت دولت و وزارتخارجه امریکا را تضعیف نموده و دچار سردرگمی نماید. حتی اگر فرض کنیم دولت ایشان مایل است در چارچوب گفتگوها و توافقات اجلاس آلماتی 1 و 2 به نتیجه ای در قضیه هسته ای ایران نائل شود، لکن بسیاری از نمایندگان کنگره با این رویکرد موافق نیستند و راهبرد سخت تری را مد نظر دارند و این امر هرگونه توافق و انعطاف از سوی دولت اوباما را مشکل می سازد. لابی صهیونیسم جهانی نیز به هیچوجه مایل نیست نتیجه ای از روند مذاکرات ج.ا.ایران با گروه 1+5 حاصل شود و لذا در این روند اقدام به سنگ اندازی می کند. دولت اوباما برای جلب نظر کنگره و خنثی کردن گروههای مخالف فشار و لابی فوق نیازمند کسب امتیاز بسیار بزرگی از این مذاکرات است که پذیرش آن برای ایران خیلی دشوار است. بنظر می رسد موضع هسته ای ایران در یک نقطه عطف تاریخی قرار گرفته است. نقطه عطفی که بالاخره باید نتیجه ای از آن حاصل شود.

خاطرنشان می شود طی چند ماهه اخیر و بخصوص بعد از مذاکرات آلماتی 1 و 2، کنگره امریکا اعمال فشارهای بیشتر به ایران را مد نظر قرار داده که هدف آن پر هزینه تر کردن فعالیت های هسته ای و همچنین محدود ساختن منابع ارزی و مالی ایران است. در این میان لابی یهود جهانی و گروههایی چون ایپک نقشی گسترده داشته و باصطلاح هیزم بیار معرکه هستند. دولت باراک اوباما بیشتر از همیشه تحت فشار کنگره و طیفهای تندرو و افراطی هر دو حزب دمکرات و جمهوریخواه است. دولت افراطی نتانیاهو نیز همراستا با جناح های تندرو مجلس سنا و نمایندگان امریکا تلاش می کند شرایط را برای جمهوری اسلامی ایران سخت تر نماید.

بعد از مذاکرات آلماتی 1، کنگره امریکا تلاش مضاعفی را در جهت فشارهای بیشتر به ایران بعمل آورد. هدف این تلاشها سخت تر و پر هزینه تر کردن فعالیت های هسته ای ایران و همچنین محدود ساختن درامدهای ارزی ایران است. در واقع نمایندگان هر دو طیف جمهوریخواه و دمکرات کنگره و مجلس سنا که گویا امروز بیشتر از هر زمانی در خصوص فعالیت های هسته ای ایران هم نظر و هم جهت هستند، تلاش زیادی را بمنظور ارائه راهکارها و قطعنامه های تحریمی بعمل می آورند و بنظر می رسد دولت اوباما بیشتر از همیشه تحت فشار کنگره و طیفهای تندرو و افراطی هر دو حزب دمکرات و جمهوریخواه است و تمرکز آمریکا اینک بر منابع درآمد ایران، فشار اقتصادی روز افزون و تضعیف ریال خواهد بود. در این میان، راهبرد مشترک و هماهنگی بین امریکا و اتحادیه اروپایی وجود دارد.

امریکا با پذیرش دیپلماسی تحریمی اتحادیه اروپایی و رد گزینه جنگ، اعمال تحریم های سخت تر و همه جانبه تر به منظور اعمال بیشترین محدودیت در روند درامدهای ارزی و تهدید اقتصاد و تجارت ایران را مد نظر دارد. اقدامات مشترک و هماهنگ اروپا و امریکا به معنای هماهنگی و هم آوایی اتحادیه اروپایی و امریکا در اعمال فشارهای تحریمی روز افزون به ایران در طی چند سال اخیر می باشد. این سیاست طی ماههای اخیر رادیکال تر شده و ما هر روز شاهد تصویب تحریم های جدیدتر و ورای شورای امنیت از سوی اتحادیه اروپایی و امریکا هستیم. کنگره امریکا هم اکنون هماهنگی های بسیاری با پارلمان اروپایی دارد و رابط این هماهنگی ها لابی صهیونیست جهانی و سازمانهای قدرتمندی یهود چون ایپک در امریکا و سازمانهای مشابه یهودی در کشورهای اروپایی (مثلا کریف در فرانسه) هستند.

موضع کنگره امریکا روز بروز در حال سخت تر شدن علیه ایران است. طرح دو قطعنامه اخیری که در مجلس نمایندگان و سنا امریکا علیه ایران مطرح شده بیانگر رویکرد بسیار سخت کنگره امریکاست. کنگره امروز از دولت باراک اوباما موضع تندتری در پیش گرفته است. سنای آمریکا در تاریخ 1/3/1392 بدون رای مخالف و با 99 رای موافق بیانیه ای را تصویب کرد که از اوباما می خواهد به صورت کامل تحریم های فعلی علیه ایران را اجرا کند و حمایت دیپلماتیک، نظامی و اقتصادی لازم برای دفاع رژیم اسرائیل از سرزمین، مردم و موجودیت خود را فراهم نماید. کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا نیز به اتفاق آرا به بسته تحریمی جدیدی رای داده است که در صورت تصویب نهایی، کشورهای خارجی و شرکت هایی که در کاهش خرید نفت از ایران طی 180روز کوتاهی کنند، در فهرست تحریم ها قرار می گیرند. این تحریم ها همچنین فهرست شرکت های تحت تحریم طرف همکاری مالی با ایران را به شرکت های فعال در بخش خودروسازی و معدن ایران نیز گسترش داده است.

بسیاری از نمایندگان کنگره روند اجرایی تحریمها را کند و ضعیف می دانند و خواستار موضع سخت تر دولت اوباما هستند. این فضا دولت اوباما را در شرایط دشوارتری قرار داده است. از طرفی باراک اوباما خواستار خویشتنداری کنگره تا بعد از انتخابات ایران است و همچنان مذاکره و دیپلماسی را بهترین راه حل می داند. اوباما تلاش می کند حمایت کنگره از مذاکرات را به دست آورد. اما در آمریکا مذاکره و امتیاز دهی از سوی بسیاری از نمایندگان کنگره که تأکید دارند که هرگونه توافقی با ایران غیرقابل قبول است، رد شده و همین امر است که احتمال حمله نظامی اسرائیل و آمریکا را افزایش می دهد. در غیر این صورت، شاهد اعمال فشارها و تحریمهای بیشتر در زمینه های جدید اقتصادی تجاری بانکی ایران خواهیم بود. دولت اوباما و 27 کشور عضو اتحادیه اروپایی در سطح رسمی و دولتی گزینه جنگ را به مصلحت نمی دانند ولی اتخاذ شدیدترین تحریم های ممکن علیه یک کشور راه حل بدیل آن تلقی شده است.

اختلافات جمهوری اسلامی و محور فراآتلانتیک (آمریکا - اتحادیه اروپایی) طی ماههای اخیر پر رنگ تر و رادیکال تر شده است. دولت اوباما با همکاری و همراهی اتحادیه اروپایی با کنار گذاشتن گزینه توسل به زور، دیپلماسی تحریم های شدید را در پرونده هسته ای ایران بکار گرفته است. در این همراهی، مجازات های اقتصادی و تحریم های فراگیر و ورای مصوبات شورای امنیت، مورد توجه طرفین است. در شرایط کنونی، برنامه هسته ای ایران به عنوان یک متغیر مستقل کمیت و کیفیت روابط را به میزان بسیار زیادی تحت تأثیر قرار داده است. در این فضا، پنج قطعنامه 1696،1737،1747، 1803 و 1929 در شورای امنیت علیه فعالیت های هسته­ ای ایران به تصویب رسید. تحریم های دوجانبه، مستمر و هوشمند و ورای شورای امنیت از سوی اروپا و امریکا بیانگر رویکرد بسیار سخت آنهاست که همچنان تداوم دارد.

به نظر می رسد محور امریکا - اتحادیه اروپا با دیپلماسی تحریم و افزایش فشارها خواهان پیشگیری از یک درگیری نظامی در منطقه حساس خاورمیانه است. این محور پیگیر یک سیاست مشترک اروآتلانتیکی در مواجهه با ایران است و هدف اصلی آن از پیگیری دیپلماسی تحریمی متقاعد کردن ایران به توقف کامل چرخه کامل سوخت هسته ای مشتمل بر غنی سازی، فرآوری و پردازش اورانیوم، و ساخت راکتور آب سنگین و راضی کردن ایران برای امضاء و تصویب پروتکل های الحاقی ان پی تی است.

دیپلماسی تحریم های اقتصادی - مالی که روز بروز گسترده تر و سخت تر می شود راهبردی به جای جنگ و شروع یک درگیری نظامی است. از طرفی، متاسفانه موضوع برخورد با ایران همچنین برای تعاملات  فراآتلانتیک جنبه اعتباری و پرستیژی پیدا کرده است. لذا دو بال آتلانتیک تا زمان به نتیجه رسیدن هدف خود این خط مشی را دنبال خواهند کرد. این در حالی است که اروپا و امریکا سعی کرده اند اختلافات خود در چگونگی برخورد با ایران را به حداقل ممکن رسانده و بخصوص مراقب هستند که ایران از اختلافات ممکن بهره برداری نکند. در این میان، به نظر نمی رسد زمینه ای برای بهره برداری ایران از این اختلافات وجود داشته باشد.

هماهنگی های اتحادیه اروپایی و آمریکا در رابطه با ایران هم اکنون به سمت قطبی شدن میل می کند و طرفین تلاش زیادی دارند تا موضع منسجم، سخت و هدفمندی را در برابر ایران در پیش بگیرند. تحریم های بانکی، نفت، پتروشیمی، جنبه های مختلف اقتصاد و تجارت خارجی ایران، هزینه های جانبی بسیاری را بر ساختار اقتصادی - مالی و تجاری ایران تحمیل کرده است. محور فراآتلانتیک به دنبال ثابت کردن این مطلب است که از طریق فشار و تحریم های گسترده سیاسی، اقتصادی - تجاری و بانکی و مسدود کردن گلوگاه های مالی ایران بالاخره مانع از فعالیت های حساس هسته ای ایران خواهد شد و ایران نهایتا کوتاه می آید و لذا نیازی به گزینه جنگ و کاربرد نیروی نظامی با جمهوری اسلامی ایران نیست. این در حالی است که موضع کنگره و سنای امریکا بیشتر از هر زمانی شدید و منفی شده است و دولت را برای اتخاذ رویکردهای شددیتر حتی درگیری نظامی تحت فشار قرار می دهد. در میان دولت با گریز از گزینه درگیری نظامی و تاکید بر راهکار سیاسی ضمن تصریح بر اینکه زمان دیپلماسی و مذاکره رو به اتمام است اتخاذ تحریم های شدیدتر و همه جانبه تر را مد نظر قرار داده است. در این دیپلماسی تحریمی اروآتلانتیکی، بیشترین میزان هماهنگی بین امریکا با اتحادیه اروپایی وجود دارد و ما هر روز شاهد تصویب تحریم های جدیدتر و شدیدتر هستیم.

انتشار اولیه: چهارشنبه 8 خرداد 1392/ باز انتشار: شنبه 11 خرداد 1392