پیغام محرمانه کاخ سفید برای رئیس جمهور چه بود؟

دیپلماسی ایرانی: سفر ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه به عراق لحظه ای و تصادفی نبود. از قبل تنظیم شده بود اما به دلیل اوضاع داخلی عراق به تعویق افتاده بود. البته مسئولان سوری و عراقی هر هفته خط بغداد دمشق را طی می کنند. اما مقام های عراقی تصمیم گرفتند که به هر صورتی شده این سفر را روز یکشنبه پس از تماس تلفتی ژوزف بایدن، معاون رئیس جمهوری امریکا با نوری مالکی، نخست وزیر عراق ترتیب دهند. بایدن از طرف عراقی خواست که پیامی را فورا به دمشق برساند با توجه به این که واشنگتن اصرار دارد تا بغداد از نفوذش در سوریه استفاده کند.

به گزارش روزنامه لبنانی الاخبار، منابع آگاه در دفتر نخست وزیری عراق تاکید می کنند که واشنگتن بر نقش مرکزی عراق در رسیدن به راه حلی برای پایان دادن به بحران سوریه تاکید کرده است. آنها همچنین می گویند که این تمایل، شخصی است که میان بایدن با مالکی وجود دارد، شاید کاخ سفید بر آن حساب باز کرده تا بتواند به این ترتیب به اهداف خود برسد. پیام اساسی ای که بایدن می خواست به دمشق از طریق رهبران عراقی برساند، این بود که: به نظام سوریه توصیه کنید که از فرصت استفاده کند و با ژنو 2 ایجابی برخورد کند با این توجه که این ابتدای گفت وگو و حل بحران جاری در سوریه است. این حرفی است که گفته می شود معاون رئیس جمهوری امریکا زده و منابع نزدیک به مالکی تاکید دارند که کاملا در خلاف مواضعش در گذشته که بر سقوط حکومت پرزیدنت بشار اسد تاکید می کرد، محسوب می شود.

هر موضعی لوازم خود را دارد تا بتوان به واسطه آن پیامی که عراقی ها قرار است به سوری ها برسانند را توصیف کرد. قانع کردن دمشق برای شرکت در کنفرانس ژنو 2، یعنی عملا کاهش پیش شرط ها برای مشارکت آن در این کنفرانس است. با علم بر این که اصل این تصمیم از قبل در مسکو اتخاذ شده است، زمانی که فیصل مقداد، معاون وزیر امور خارجه از روسیه دیدن کرد. مثلا اصرار دمشق به معرفی نامزدی از سوی خود، مطلوب طرف های دیگر نبود. در حالی که بغداد می گوید مشکلی نمی بیند اگر کسی معرفی شود که تحریک کننده نباشد و به طرف های دیگر بهانه ای برای ترک جلسه ندهد.

به این تفسیر این نکته را نیز باید افزود که با درخواشت واشنگتن از حکومت سوریه برای شرکت در ژنو 2، در حقیقت امریکا این گونه تصور می کند که بحران سوریه بین حکومت و مخالفان خارج نشین نیست، برای همین از دمشق می خواهد که پلی میان خود با دیگران برای تعمیق بخشیدن مذاکرات میان طرف ها بنا کند.

شکی نیست که کاخ سفید درک می کند که این مخالفان هیچ وزنی ندارند، همه وزن از آن جریان های مسلح داخلی است که جریان های سلفی ها بر آنها استیلا دارند. کاخ سفید از بغداد می خواهد که به اطلاع اسد برساند که به او فرصت می دهند به هر قیمتی شده، آنها را پاکسازی کند.

این سفر فقط دیدار معلم از بغداد نبود. با توجه به حجم هیئت امنیتی ای که در آن جا مستقر شده بود، شاید از مهم ترین چهره هایی که در آن جا حاضر بودند، بتوان به سرهنگ محمد ناصیف (ابو وائل) معاون معاون رئیس جمهوری سوریه اشاره کرد که مسئول پرونده روابط سوریه با عراق و ایران است.

منابع آگاه در ادامه می افزایند که وضعیت میدانی در سوریه به سمتی می رود که تغییری 90 درصدی به سود نظام حاصل شود. «ابتدای ماه ششم تحولی استراتژیک رخ خواهد داد» که حتما بر مجریان کنفرانس ژنو 2 تاثیر خواهد گذاشت. در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه می توان به چنین تحلیل هایی اعتماد کرد، مسئولان عراقی می گویند که «آن چه باعث می شود امروز عراق با سوریه همراه شود تنها سرنوشت یکسان آنها است. برای همین نه به مصلحت سوری ها است که ما را گمراه کنند و نه به مصلحت ما که به سرنوشتمان شک کنیم، در آخر ما چیزی جز کمک نمی خواهیم.»

به هر حال بایدن با مالکی تلفنی صحبت کرد و با او دو پرونده را مطرح کرد: اول پرونده سوریه که در این میان به پرونده امنیتی غرب عراق نیز اشاره کرد و این که واشنگتن از تلاش های بغداد برای مبارزه با تروریسم حمایت می کند. ایالات متحده از روز اول مایل بود که حکومت عراق سیاست بی طرفانه ای به شیوه لبنانی پیش بگیرد. افراد آگاه می گویند که مالکی، نخست وزیر عراق به بایدن تاکید کرده است که چگونه تحولات سوریه با اوضاع عراق ارتباط دارد، با توجه به این که اگر جریان های سلفی در سوریه پیروز شوند دروازه های جهنم به روی عراق گشوده می شود. اما پرونده دوم بحران سیاسی جاری در داخل عراق است، بایدن در گفت وگو با مالکی بر جلوگیری از رسیدن اهل تسنن به تشکیل اقلیمی خاص خود در عراق تاکید کرده و گفته است که اگر آنها به این امکان برسند آن گاه مکان امنی برای القاعده به وجود خواهد آمد.

این مسائل همچنین در تماس هم زمان بایدن با اسامه النجیفی، رئیس پارلمان عراق نیز مطرح شده است، در این تماس بایدن به النجیفی گفته است که باید تروریسم محکوم و جلوی افراط گرفته شود. وی در گفت وگو با مسعود بارزانی، رئیس اقیلم کردستان نیز گفته است که باید به گفت وگوها با هدف پایان دادن به اختلاف های سیاسی اعتماد کرد.

قبل از این که معلم بغداد را ترک کند، او به مالکی گفت که ما تصمیم به شرکت در کنفرانس بین المللی ژنو گرفته ایم. وی در کنفرانس مطبوعاتی با همتای عراقی اش، هوشیار زیباری گفت که کنفرانس ژنو 2 فرصتی برای رسیدن به راه حل سیاسی برای پایان دادن به بحران سوریه است. وی تاکید کرد که هیچ کشوری در دنیا نمی تواند به نمایندگی از ملت سوریه آینده آنها را رقم بزند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی