الجزیره از چشم اعراب افتاد

دیپلماسی ایرانی: دانشگاه "نورث وسترن" در قطر در تازه ترین بررسی خود اعلام کرد که محبوبیت شبکه الجزیره پس از بهار عربی رو به زوال رفته است و این شبکه دیگر مقبولیت اجتماعی سابق را ندارد.به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، بر اساس این مطالعه شمار بینندگان این شبکه قطری که مقر آن در دوحه است، در ماه های اخیر بسیار کاشته یافته و مردم عرب دیگر اعتمادی به آن ندارند. این در حالی است که اخبار و اطلاع رسانی این شبکه در آغاز بهار عربی نقشی به سزا در پیشبرد این انقلاب ها داشت.

در این گزارش که تحت نظر استادن برجسته این دانشگاه انجام شده، محبوبیت و مقبولیت شبکه الجزیره رو به زوال است و میزان استقبال از آن روز به روز کاهش می یابد.بنا به این گزارش شمار بینندگان الجزیره از ابتدای بهار عربی تا کنون در بحرین فقط چهار درصد است و این رقم در تونس 9 درصد و در مصر تنها 20 درصد است.

این تحقیق برای مدت چهار ماه انجام شده و در آن بیش از 10 هزار نفر از کشورهای عربی مصر، قطر، تونس، بحرین، لبنان، عربستان سعودی، اردن و امارات متحده عربی شرکت کرده اند. هدف از انجام این پژوهش نیز شناخت کیفیت استفاده مردم از رسانه های خبری بعد از آغاز بهار عربی 2011 بوده است.

بر اساس نتایج این تحقیق سایت جستجوگر گوگل پرطرفدارترین منبع خبری نزد بحرینی ها بوده در حالی که این جایگاه نزد تونسی ها از آن فیسبوک بوده است. برای لبنانی ها شبکه خبری LBC پرطرفدارترین منبع خبری بوده و نزد مصری ها نیز شبکه الحیات بیش از همه مراجع داشته است. این جایگاه برای عربستان سعودی از آن شبکه خبری العربیه بوده است. الجزیره در کشورهای قطر، امارات متحده عربی و اردن در صدر قرار داشته در حالی در دیگر کشورهای عربی اصلا توجهی به آن نمی شده است.

بر اساس نتایج جدید به دست آمده در عموم منطقه عربی 25 درصد از مردم مصر، تونس و لبنان به رسانه های عمومی اعتماد ندارند و به مصداقیت آنها شک دارند، در حالی که در نگاهی کاملا متضاد 75 درصد از مردم کشورهای عربستان سعودی، اردن و امارات متحده عربی معتقدند که رسانه ها مصداقیت لازم را دارند.

ایوریت دنیس، رئیس دانشگاه نورث وسترن در قطر که این مطالعات زیر نظر او انجام شده است، در این باره می گوید: «این تحقیق بسیار قابل توجه است به خصوص در لبنان که کشوری آزاد برای رسانه ها و روزنامه نگاران محسوب می شود.»کری هیل، مدیر مخش مطالعات در موسسه هریس اینتراکتیو که در این تحقیق مشارکت داشته است، نیز در این باره می گوید: «این بزرگ ترین تحقیق در خاورمیانه درباره چگونگی استفاده از رسانه ها محسوب می شود.»

بر اساس نتایج این گزارش بیشتر کشورهای عربی شرکت کننده در این نظرسنجی به ویژه عربستان سعودی و امارات متحده عربی فضای اینترنت را به شدت تحت فشار قرار می دهند تا مردم به سراغ استفاده از نظرات آزاد در فضای اینترنت نروند. نکته جالب این که بیش از نیمی از مردمی که در این نظرسنجی شرکت کرده اند موافق افزایش نظارت بر اینترنت در کشورشان هستند که این تعداد در قطر، لبنان و عربستان سعودی بیش از همه است.

همفری تیلور، رئیس بخش نظرسنجی در موسسه هریس اینتراکتیو نیز در این باره می گوید: «این تناقض واقعا بحث برانگیز است که بسیار به وضعیت ایالات متحده امریکا در دوران جنگ سرد شباهت دارد، در آن جا نیز بسیاری از مردم آزادی بیان را تایید می کردند اما وقتی که نوبت به حمایت از کمونیست می رسید نسبت به آزادی بیان آنها اعتراض می کردند.»

تهیه کنندگان این گزارش به مقایسه کشورهای عربی ثروتمند حاشیه خلیج فارس با دیگر کشورهای عربی کمترثروتمند نیز پرداخته اند. مثلا بنا به این گزارش اکثریت مردم کشورهای عربی حوزه خلیج فارس امکان دسترسی به اینترنت را دارند، به گونه ای که در قطر و امارات از هر 10 نفر، 9 نفر به اینترنت دسترسی دارند در حالی که این رقم در اردن 46 درصد و در مصر به 22 درصد می رسد. میزان دسترسی به اینترنت در یمن در مقایسه با دیگر کشورهای منطقه از همه کمتر است به گونه ای که بر اساس مطالعات انجام شده در موسسه گالوپ در سال 2011 تنها دو درصد از مردم این کشور به اینترنت دسترسی دارند.

کری هیل می گوید که مصر و بحرین از لحاظ محصولات رسانه ای کاملا در تضاد با یکدیگر هستند. به گونه ای که مصری ها مردم بحرین را از لحاظ رسانه ای به شدت فقیر می دانند و می گویند که تعامل بسیار پایینی با رسانه های تلویزیونی دارند در حالی که بحرینی ها می گویند به همه گونه ابزار رسانه ای دسترسی دارند و خیل عظیمی از مردم بحرین می توانند از فضاهای اجتماعی مجازی استفاده کنند و آزادانه کتاب و مجله و روزنامه بخوانند.

تحریریه دیپلماسی ایرانی