دلالان عرب در کمین گندم ایرانی

۰۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ | ۱۳:۴۹ کد : ۱۹۱۵۱۸۳ سرخط اخبار

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در حالی که برداشت گندم و خرید تضمینی در سه استان بوشهر، خوزستان و فارس دو هفته ای است، آغاز شده است، اما کشاورزان از قیمت مصوب راضی نیستند و مشکلاتی  در تحویل گندم تولیدی دارند.

کارشناسان هشدار می دهند که دولت با اصلاح این وضعیت مانع از تکرار مشکل سال گذشته شود که به رغم تولید 12 میلیون و 850 هزار تن گندم تنها 2.5 میلیون تن به سیلوهای دولت وارد شد و کشور مجبور به واردات 7 میلیون تن گندم شد.

*چرا کشاورزان به دولت گندم ندادند

سال گذشته قیمت خرید تضمینی  هر کیلوگرم گندم 420 تومان بود و کشاورزان از همان ابتدا تمایلی به فروش محصول خود به دولت که به اعتقاد آنها به بهای ناچیزی می خرید، نبودند.

*گندم خوراک دام شد

از سویی بالا بودن قیمت خوراک دام و طیور در  کشور که به بیش از دو برابر افزایش یافته بود، دامداران را مجبور کرد که برای تغذیه دامهای خود از گندم که بهای بسیار کمتری نسبت به خوراک دام داشت استفاده کنند.

قیمت خوراک دام سویا به بیش از یک هزار تومان رسیده بود، اما در همان حال قیمت گندم 420 تومان بود و کشاورزان بخش زیادی از گندم تولیدی را به دامهای خود دادند و یا به دامداران فروختند.

*گندم به خارج از مرزها رفت

از سوی دیگر سال گذشته نرخ ارز جهش زیادی داشت و باعث می شد، صادرات یا فروش هر محصولی به هر کشوری (زیرا ارزش پول کشور به کمترین میزان رسیده بود) سود مناسبی داشته باشد، بنابراین کشاورزان کشور به ویژه در استانهای غربی تمایل داشتند، گندم تولیدی را به دلالانی که قیمت بالا پیشنهاد می دادند و دست به نقد هم بودند، تا به کشور عراق ببرند.

* دولت پول به کشاورز نداد اما به خارجی ها داد

بالاخره پرونده 12 میلیون و 850 هزار تن تولید گندم که حتی فائو(سازمان خواروبار جهانی) میزان تولید را 14 میلیون تن را عنوان کرد با 2.5 میلیون تن خرید از سوی دولت و 7 میلیون واردات بسته شد.

مصرف گندم کشور به گفته وزارت صنعت 10 میلیون تن بود که بعد از اجرای هدفمندی یارانه ها به 9 میلیون تن کاهش یافته است و با این حساب و کتاب سر انگشتی انتظار می رفت که تولید گندم سال گذشته علاوه بر تامین نیاز داخل نزدیک به 4 میلیون تن هم ذخیره برای روز مبادا داشته باشیم، اما نه تنها این انتظار عملی نشد، بلکه 7 میلیون تن گندم هم وارد کشور شد.

تاسف بار تر اینکه  گندم های وارداتی وقت زیادی از مسئولان کشور را گرفت برای واردات گندم از هند و پاکستان چندین بار گروه های کارشناسی از این کشورها بازدید کردند، زیرا گفته می شد گندم این کشورها آلوده به نوعی قارچ سیاهک است، در چندین نوبت گروه هایی از آن کشورها هم به کشور ما آمدند و مذاکرات فشرده صورت گرفت و بعد هم با همان مشکلات عدید ه ای که به دلیل تحریم و عدم تبادل پول نقد وجود دارد، به صورت تهاتری گندم وارد شد و در همان زمان منابع آگاه خبر دادند، قیمت تمام شده گندم وارداتی کیلویی یک هزار تومان بوده است.

*دولت گندم را نصف قیمتی که وارد می کند هم نمی خرد

این سئوال همیشه در ذهن ها ماند که چرا دولت گندم را به قیمت 1200 تومان وارد می کند، اما به نصف این قیمت هم از کشاورز خودش نمی خرد.

گندم قوت مردم است، محصول استراتژیکی که هر کشوری که ادعای پیشرفت و استقلال دارد، باید حداقل در این محصول کشاورزی خودکفا باشد، تامین گندم در هر کشوری یعنی امنیت غذایی و این حربه ای است که کشورهای دیگر از آن به عنوان یک ابزار سیاسی برای رسیدن به مطامع خودشان استفاده می کنند.

*آیا امسال تجربه تلخ خرید گندم سال گذشته تکرار می شود

اما امسال وقت آن است که  از تجربه تلخ سال گذشته درس بگیریم، اما شروع کار باز هم اشتباه بود، اعلام دیر هنگام قیمت 550 تومان خرید تضمینی که افزایش معنی داری نسبت به سال گذشته نداشت، نتوانست کشاورزان را برای کشت بیشتر این محصول ترغیب کند.

در سال زراعی جدید 2 میلیون و 551 هزار هکتار گندم آبی کشت شد که نسبت به سال قبل از آن 1.7 درصد کاهش دارد، اگرچه در مجموع کشت آبی و دیم سطح زیر کشت گندم افزایش 1.4 درصدی داشته است، اما این افزایش در بخش دیم اتفاق افتاده که کشت در آن محصول گزینی نیست، بلکه در اکثر  موارد به غیر از گندم چیز دیگری نمی توانی بکاری.

بنابراین سیاست تعیین قیمت مناسب خرید تضمینی برای افزایش سطح زیر کشت از سوی دولت موفق نبوده است.

*وعده افزایش 100 تومان رئیس جمهور هم عمل نشد

کارگروه ویژه رئیس جمهوری افزایش 100 تومان نرخ خرید تضمینی گندم را بعد از گذشت ماهها از کشت این محصول تصمیم گرفتند که به نوعی نوش دارو بعد از مرگ سهراب بود، زیرا در آن زمان تمام کشت گندم انجام شده بود و افزایش و یا کاهش نرخ خرید تضمینی در تصمیم کشاورز برای کشت تاثیری نداشت.

*فلسفه نرخ خرید تضمینی

نرخ خرید تضمینی معمولا اهرمی برای سوق دهی برنامه های کشت کشاورز در راستای سیاست های دولت است، اگر دولت می خواهد محصولی مانند گندم نسبت به سایر محصولاتی مانند هندوانه و خربزه بیشتر کشت شود، قیمت تضمینی خوبی را در زمان مناسب اعلام می کند، تا کشاورز از این محصول بکارد.

اما داشتن برنامه خرید مناسب نیز از فاکتورهایی است که باعث می شود، محصولی که با هزاران زحمت به دست آمده به مقصد اصلی اش که همان سبد مصرف مردم و سیلوهای ذخیره کشور است، هدایت شود، خوراک دام نشود و ناخواسته به خارج از مرزها کشیده نشود که در غیر این صورت آب در هاون کوبیدن و ژاژ خاییدن خواهد بود و نه تنها زحمات کشاورزان و سرمایه های کشور به هدر می رود، بلکه تاثیری در اقتصاد کشور هم نخواهد داشت.

*مشکل امسال گندمکاران

امسال از 20 فروردین که برداشت در استانهای جنوبی بوشهر، خوزستان و شیراز آغاز شده  کشاورزان، روسای اتحادیه ها و کارشناسان به شدت به پایین بودن قیمت خرید هشدار دادند، زیرا قیمت خرید گندم همچنان بدون تغییر کیلویی 550 تومان بود و 100 تومان افزایشی که توسط  کارگروه ویژه رئیس جمهوری به تصویب رسیده بود، اجرا نمی شد و از سوی دیگر آنها حتی قیمت افزایش یافته را هم در حدی نمی دیدند که کشاورزان را ترغیب کند، تا گندم تولیدی خود را به دولت بفروشند و به همین دلیل درخواست افزایش قیمت کردند که تابه حال نتیجه ای در برنداشته است.

*قیمت 800 تومان پیشنهاد شد،اما 550 تومان عملی شد

ناصر توکلی معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: قیمت پیشنهادی وزارت کشاورزی برای خرید تضمینی گندم امسال با نرخ 800 تومان در هر کیلوگرم داده شده است و منتظر هستیم، دولت تصمیم خود را اعلام کند.

*مراکز خرید تضمینی گندم کافی نیست

اما کمبود مراکز خرید تضمینی گندم و دوری از مزارع مشکل دیگر کشاورزان برای تحویل گندم تولیدی کشاورزان به مراکز خرید است.

معاون سازمان جهاد کشاورزی بوشهر از تعداد اندک مراکز خرید تضمینی گندم در استان بوشهر و دور بودن مسافت تا 160 کیلومتر این مراکز با مزارع خبر می دهد که این امر زمینه خروج گندم از استان بوشهر را فراهم کرده است.

محمدتقی منوچهری به خبرنگار فارس می گوید: 4 سال است که اداره غله استان  5 مرکز خرید را برای جمع آوری گندم در این استان تعیین کرده است.

*مرکز خرید با مزارع 160 کیلومتر فاصله دارد

منوچهری می گوید: در شهرستان های دیلم و گناوه این استان فاصله گندم تولیدی کشاورزان با مراکز خرید 90 تا 160 کیلومتر برآورد می شود و کشاورزان در تحویل گندم تولیدی خود با مشکل مواجهند.

*سازمان تعاون روستایی هم در بازی نیست

به گفته منوچهری در سالهای گذشته مراکز خرید فرعی هم مشخص می شد و سازمان تعاون روستایی در این مراکز فرعی به عنوان مباشر عمل می کرد، اما 2 سال است که سازمان تعاون روستایی نیز به دلیل سختگیری هایی که سازمان غله دارد، وارد خرید تضمینی نمی شود.

*کشاورزان خرده پا بیشتر مشکل دارند

وی تصریح کرد: شهرستان های گناوه و دیلم به خاطر اینکه دیم کار و خرده پا هستند، بیشترین مشکل را در این استان دارند و به دلیل مسافت زیادی که با مراکز خرید تضمینی گندم دارند، انتقال محصول برای آنها به صرفه نیست و ترجیح می دهند، به هر شکلی گندم تولیدی را در سر زمین های خودشان بفروشند و سرنوشت این گونه فروش هم که همیشه دلال های آماده و پای کار دارند، مشخص است.

*فروش به دلال برای فرار از هزینه حمل گزاف

وی می گوید: عملا این دو شهرستان بوشهر به دلیل فرار از هزینه حمل گزاف محصول خود را به هر دلالی که سر زمین بخرد می فروشند و گندم این دو شهر از استان خارج می شود.

*پیشنهاد قیمت دو برابری گروه عراقی به گندمکاران ایرانی

به گفته منابع آگاه در چند روز گذشته گروه هایی از کشور عراق به گندمکاران ایرانی پیشنهاد خرید کیلویی 1200 تومان را داده اند و در استان کرمانشاه نیز دلالان کیلویی هزار تومان از کشاورزان پیش خرید می کنند.

اشکال دیگری که به نحوه خرید  تضمینی گندم وجود دارد، این است که شبکه گسترده در کشور ندارد و از آنجایی که کشاورزان خرده پای کشور هزینه زیادی برای حمل چند کیسه گندم برای انتقال به 160 کیلومتر آنطرف تر بدهد، نمی صرفد و به همین دلیل بسیاری از آنان از خیر این کار می گذرند.

خرید تضمینی باید شبکه گسترده و تار عنکبوتی داشته باشد، همچنان که سازمان تعاون روستایی کشور قبلا کیسه های خالی گندم را از قبل بین گندمکاران توزیع می کرد و زمان برداشت حتی چند کیسه گندم کشاورز را هم جمع آوری می کرد.

*پیش بینی تولید 13 میلیون تن گندم و امکان 9 میلیون تن ذخیره سازی

به هر حال امسال معاون وزیر جهاد کشاورزی پیش بینی کرده است، امسال بیش از 13 میلیون تن گندم در کشور تولید شود که در صورت حمایت دولت امکان ذخیره سازی 9 میلیون تن آن وجود دارد، این میزان ذخیره سازی یعنی خودکفایی گندم که هر حربه سیاسی در قالب تهدید غذایی را می تواند ناکارآمد کند.

به هر حال مسئولان باید هشدار کارشناسان را جدی بگیرند و قبل از اینکه تجربه تلخ سال گذشته تکرار شود، به اصلاح قیمت و برنامه های خرید و ذخیره سازی اقدام کنند.

کلید واژه ها: گندم قیمت تضمینی کشاورزان خرید تضمینی کشت میلیون تن محصول تولیدی مراکز تضمینی گندم خرید تضمینی گندم گندم تولیدی مراکز خرید دارد کشاورز بوشهر کشاورزی تن گندم دام نرخ این محصول میلیون تن گندم گندم در خوراک دام کیلویی گندم را خوراک روستایی کیلومتر 160 کیلومتر تعاون تعاون روستایی


نظر شما :