غرب ناگزیر به بررسی جایگزین ها می شود؟

دیپلماسی ایرانی: مذاکرات هسته ای دو روزه در قزاقستان، شکاف عمیقی را به نمایش گذاشت و نشان داد بین سطح توقعات ایران و گروه 1+5 که می کوشد برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی را محدود کند، تفاوت های فاحشی وجود دارد.

با این وجود مقامات دو طرف این نکته را خاطرنشان می کنند که مذاکرات به لحاظ بررسی جزئیات ، بی سابقه بوده است. گفت و گوی نیم ساعته نماینده ایران و آمریکا در میز مذاکره آلماتی نیز به عنوان یک موضوع مثبت مطرح شده است.

به گزارش روزنامه کریستین ساینس مانیتور، دور اخیر مذاکرات بین هیات هسته ای ایران و نمایندگان آمریکا؛ انگلیس، فرانسه، چین،روسیه و آلمان، چالش دیپلماتیک پیش رو را به تصویر می کشد. گروه 1+5 ، از ایران می خواهد غنی سازی 20 درصدی را متوقف کرده و تاسیسات هسته ای فردو را در شرایطی قرار دهد که مقامات تهران می گویند با تعطیلی این سایت غنی سازی فرقی ندارد. در مقابل این درخواست ها، غرب تعدیل بخشی از تحریم ها را پیشنها د می کند. اما ایران می گوید به معامله ای نیاز دارد که در آن به حق غنی سازی توجه شده باشد و تمامی تحریم های یکجانبه لغو شوند.

سوء تفاهم دوجانبه

به گزارش این روزنامه آمریکایی، این سوء تفاهم های دوجانبه اکنون ریسک آسیب زدن به روند دیپلماتیک را به همراه دارد. علی واعظ، تحلیلگر امور ایران در گروه بحران بین المللی که در حاشیه مذاکرات آلملتی با هیات مذاکره کننده ایرانی و نمایندگان 1+5 گفت و گو کرده، می گوید: گروه 1+5 از ایران انتظار دارد به بسته پیشنهادی که در اسفند ماه روی میز گذاشته شد، پاسخ دهد اما تهران می خواهد از این فرصت برای تعیین نقشه راهی استفاده کند که در آن حق غنی سازی به رسمیت شناخته می شود.

به گفته وی، اکنون اختلاف ها به اندازه فاصله گام نخست تا پایان بازی، زیاد است. واعظ بر این باور است که همچنان اعلام شکست هزینه واقعی به دنبال خواهد داشت و این در حالی است که احتمال توافق نیز بسیار اندک است و دو طرف می کوشند از اهرم هایی که در سابقه یک دهه ای مذاکرات هسته ای به دست آورده اند، استفاده کنند.

با این حال آنچه دیپلمات ها در محافل عمومی مطرح کردند ، لزوم رایزنی با پایتخت ها بود، هرچند که هنوز هیچ تاریخی برای مذاکرات بعدی مشخص نشده و دو طرف وعده می دهند که در روزهای آینده در مورد ادامه روند تصمیم گیری خواهد شد.

یک مقام آمریکایی در این زمینه اظهار داشت: این عادلانه است که بگوییم ایران تنها برای برداشتن گام هایی کوچک در مقابل دریافت امتیاز های بزرگ آمادگی داشت که در حقیقت مبنای واقع بینانه ای برای روند مذاکرات نیست. این مقام آمریکایی می گوید که در مذاکرات آلماتی 2 ، دیپلمات های غربی به هضم شنیده ها از جانب هیات ایرانی مشغول بوده اند.

چشم انداز گروه 1+5

هیات ایرانی در نخستین روز از مذاکرات آلماتی بسته پیشنهادی جدیدی را روی میز گذاشت که به سردگمی دیپلمات های غربی منجر شد. کریستین ساینس مانیتور می نویسد که گروه 1+5 ، نگاه مبهمی به تحرک های دیپلماتیک ایران دارد. به گفته یک مقام عالی رتبه آمریکایی، شکاف بین موضع کنونی ایرانیان و موضع گروه 1+5، تقریبا بزرگ است. این اختلاف نظر ها در مذاکرات کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و سعید جلیلی، عضو ارشد مذاکرات هسته ای ایران و همچنین وندی شرمن، دستیار وزارت امور خارجه آمریکا در امور سیاسی ، به خوبی مشهود بود. یک مقام آمریکایی در این زمینه اظهار داشت: ما جهان را از نگاه دیگری می بینیم. ما فرهنگ ها و پیشینه متفاوت داریم و راه های متفاوتی را برای حل مشکلات دنبال می کنیم. به همین دلیل زمان زیادی نیاز است تا یکدیگر را درک کرده و متوجه شویم طرف مقابل چه می گوید.

احتمال افزایش تحریم ها

هرچند جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا در واکنش به آلماتی دو اعلام کرده است کشورش همچنان به دیپلماسی با ایران متعهد است، اما همتای انگلیسی وی از احتمال افزایش تحریم ها در صورت ادامه روند کنونی از سوی تهران خبر می دهد. همچنین اسرائیل نیز که از آغاز نگاه مثبتی به مذاکرات نداشت اکنون از تعیین ضرب الاجل برای جمهوری اسلامی سخن می گود.

به گزارش بلومبرگ، به نتیجه نرسیدن مذاکرات اخیر می تواند ریسک اعمال تحریم های بیشتر علیه ایران را افزایش داده و غرب را بر آن دارد تا جایگزین هایی را برای پایان دادن به مجادله هسته ای ایران بیابد. دنیس راس، مشاور سابق اوباما در امور ایران، بر این باور است که ایرانیان باید نشان دهند که حرکت خواهند کرد. اما تا کنون این حرکت اتفاق نیفتاده و این امر می تواند پیامدهایی به همراه داشته باشد.

ری تکیه،مشاور سابق وزارت امور خارجه در بخش ایران در تحلیل شرایط جاری می گوید: بین ایران و آمریکا اختلافات گسترده ای در خصوص آینده خاورمیانه وجود دارد. این یک اختلاف فنی نیست که نیاز به فرمول های هوشمندانه داشته باشد، بلکه یک جدال بنیادین از ایدئولوژی و منافع تجربی است.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: دوشنبه 19 فروردین 1392/ بازانتشار: پنجشنبه 22 فروردین 1392