جنگ‌های جدید در راه است

دیپلماسی ایرانی: جنگ الکترونیک به جنگی متداول و منفرد تبدیل شده است، می توان گفت این جنگ بارزترین جنگ در جنگ های آینده خواهد بود که البته کشورهای پیشرفته و مدرن دست برتر را در آن خواهند داشت. آن چه اکنون قابل ارزیابی است نوع چنین جنگ هایی است و این که گستردگی و تاثیر آن تا چه اندازه است. آیا این جنگ ها می توانند جانشین جنگ های کلاسیک شوند و به جای آنها مورد استفاده قرار بگیرند؟ آیا به کمک چنین جنگ هایی می توان نیاز به خشونت را کاهش داد و از آن دست شست؟ چنین جنگی چه تاثیری در روابط کشورهای پیشرفته در برابر کشورهای عقب افتاده از لحاظ تکنولوژیک می گذارد؟ این سوال ها محور مطالعات و بررسی هایی بوده است که مدتی است مطرح هستند و در سایه نمونه های تاریخی و تطبیق کافی آنها تلاش شده پاسخی برایشان یافت شود.

برتری الکترونیکی نشانه ای بارز در قدرت برتر کشورها یا سازمان ها برای ابراز قدرت نرم و متصلب در جنگ الکترونیکی محسوب می شود. تسلط الکترونیکی باعث می شود از اطلاعات حساس حمایت بیشتری شود و قدرت تخریب تاسیسات دشمن افزایش یابد و دشمن زمین گیر شود بدون این که نگرانی ای از بابت خسارت های انسانی مثل خسارت هایی که هواپیماهای بدون سرنشین به جای می گذارند، وجود داشته باشد. به گفته یکی از سناتورهای امریکایی در سال های گذشته دست کم جان 4700 نفر توسط هواپیماهای بدون سرنشنین گرفته شده است. علاوه بر آن برتری الکترونیکی و جنگ الکترونیک می تواند قدرت تاثیرگذاری فرهنگی و رسانه ای بالایی در جوامع مورد هدف داشته باشد، از این طریق می توان با افکار عمومی بازی کرد و اطلاعاتی را خارح از قدرت دولت و سیطره و کنترل حکومت در اختیار آنان قرار داد و همچنین پیام های سیاسی و اهداف اجتماعی درباره قضایای مورد نظر را به آنها منتقل کرد. (این سیاستی است که آن را Digital Diplomacy یا دیپلماسی دیجیتال نامیده اند.)

در طول سالیان گذشته شاهد حملات الکترونیکی حساسی مثل حمله به تاسیسات هسته ای ایران یا شرکت های نفتی خلیج فارس یا حساب های بانکی اسرائیل بوده ایم. اخیرا نیز کشف شد که حملات الکترونیکی گسترده ای از سوی چین توسط واحد 61398 ارتش چین علیه حساب های وی‍ژه و رسمی به شدت حساس بانکی امریکا صورت گرفته است.

در همین رابطه وب سایت مجله فارن پالسی مقاله ای با عنوان The Cool War به قلم دیوید روثکوف منتشر کرد که تلاش می کرد بازتاب های تاثیرات این جنگ و آثار آن را بررسی کرده و آن را با جنگ سرد مقایسه کند. در این تحلیل تاکید شده است که جنگ جدید تاثیرات بیشتر و خرابی های به مراتب کمتری دارد ولی در پایان نتیجه دیگری نیز می گیرد و آن این که بدین ترتیب قدرت های بزرگ تازه ای در سطح جهانی تعریف می شوند، علاوه بر آن درگیری های آن به فضایی کاملا متفاوت با جنگ سرد منتقل می شود که به هیچ وجه قابل تعریف با مفاهیم «ژئوپلتیک» که بر روی زمین صاحب قدرت هستند، نیست. مزیت بارز دیگر چنین جنگی نیز این است که جنگ جدید را نمی توان مطلقا جنگ حقیقی دانست، اما حداقل از لحاظ نظری می توان گفت که جنگ است.

تا به این لحظه می توان گفت که جنگ الکترونیک جنگ حمایتی نیست اما در مقابل نتیجه دیگری را نیز می توان گرفت که مخاطرات آن بسیار جدی است. از آن جا که پس از حمله الکترونیکی و انتشار ویروس، معمولا سازمان یا دستگاه مورد هدف دیر متوجه حمله می شود از این رو متحمل خسارت های سنگینی می شود که حتی می توان گفت اطلاعات استراتژیک را نیز هدف قرار می دهد. تا این اندازه که ممکن است طرف مقابل خسارت های سنگین زیربنایی متحمل شود.

از سوی دیگر از این نکته نمی توان غافل شد که این حملات آثار روانی شدیدی را نیز بر جای می گذارند به گونه ای که طرف مقابل احساس ذلت می کند و ممکن است طرف مورد حمله احساس کند که «استقلال مجازی اش» زیر سوال رفته است. بارزترین دلیل آن ایت است که برتری علمی و تکنیکی طرف مورد حمله زیر سوال می رود و احساس می کند که در میان قدرت های پیشرفته ای که به سرعت به سمت انفجار اطلاعات حرکت می کنند، خورد شده و بخشی از هویت ملی اش از بین رفته و به حیثیتش توهینی بزرگ شده است، دقیقا مثل اتفاقی که میان چین و ایالات متحده امریکا افتاده است.

جنگ های الکترونیک روز به روز تشدید می شوند و این مساله باعث می شود تا حمایت از ذخایر اطلاعات الکترونیک نیز روز به روز سخت تر شود. علی رغم آن در عصر جنگ سرد، امکان دارد تا اندازه ای از نیازهای جنگ های کلاسیک کاسته شود که در نتیجه آن بدیل های آنها با امنیت بیشتر و قدرت تخریبی گسترده تر به خصوص برای کشورهای پیشرفته به میان می آیند، اما فرضیه مخاطرات چنین جنگی نیز به قوت خود باقی خواهند ماند. درگیری های انسانی همیشه حول محور برتری زمینی و فیزیکی متمرکز بودند، شاید در گذشته فراوانی ابزارهای تاریخی امکانات بیشتری در اختیار کسی قرار نمی داد اما امروز کنترل معقول سبب می شود تا تکنولوژی روز به روز پیشرفت کند و دنیا بیش از پیش به سمت ارتباطات نزدیک حرکت کند.

منبع: السفیر/ تحریریه دیپلماسی ایرانی